ابنحوشب
ابنحوشب، با نام کامل ابوالقاسم رستم بن حسین بن فرج بن حوشب بن زاذان نجار کوفی، معروف به منصور الیمن، از داعیان برجسته اسماعیلی در سده سوم هجری، با مأموریت گسترش دعوت اسماعیلی به یمن اعزام شد و توانست بخشهایی از آن سرزمین را فتح کند. او تأثیر مهمی بر گسترش دعوت فاطمی در جهان اسلام داشت، اما سرانجام نفوذش توسط حاکمان زیدی یمن پایان یافت.
زندگی
ابنحوشب، ابوالقاسم رستم بن حسین بن فرج بن حوشب بن زاذان نجار کوفی، معروف به «منصور الیمن»، از داعیان اسماعیلیه در سده سوم هجری بود. او اصالتی ایرانی داشت و در کوفه متولد شد. در آغاز، پیرو شیعه دوازدهامامی بود، اما پس از درگذشت حسن عسکری، به کیش اسماعیلی گروید.[۱]
در سال ۲۶۸ قمری، پدر عبیدالله مهدی، نخستین خلیفه فاطمی مصر، ابنحوشب را همراه با یکی دیگر از داعیان اسماعیلی به نام علی بن ابوالفضل، که از اهالی یمن بود، برای تبلیغ دعوت اسماعیلی به آن سرزمین اعزام کرد. ابنحوشب در سال ۲۷۰ قمری از قادسیه به یمن رفت و همانند دعوت عباسیان، بدون ذکر نام خاصی، مردم را به «الرضا من آل محمد» دعوت کرد.[۲]
او ابتدا دژی مستحکم در کوه لاعه ساخت و پس از گردآوردن سپاهی، قدرت خود را گسترش داد و برخی شهرهای مهم یمن از جمله صنعا را به تصرف درآورد. سپس داعیانی را به مناطق مختلف از جمله یمن، بحرین، یمامه، سند، هند، مصر و مغرب اعزام کرد. ابوعبدالله شیعی، یکی از مهمترین داعیان فاطمی در شمال آفریقا، پیش از سفر به آن منطقه، مدتی در یمن نزد ابنحوشب اقامت داشت و در جلسات وی شرکت کرد و رموز دعوت اسماعیلی را از او فراگرفت.[۳]
لقب «منصور» که به ابنحوشب نسبت داده شده، به ادعای مهدویت او در یمن اشاره دارد، زیرا در آن سرزمین، مهدی را با عنوان منصور میخوانند. نهایتاً در سال ۳۰۲ یا ۳۰۳ قمری، امام زیدی یمن موفق شد کنترل او و نیروهایش را از یمن برچیند.[۴]
پانویس
ارجاعات
منابع
- اختری، عباسعلی (۱۳۹۰). «ابنحوشب». دایرهالمعارف جامع اسلامی. تهران: آرایه.