بازار عکاظ: تفاوت میان نسخهها
(ابرابزار) |
(بدون تفاوت)
|
نسخهٔ کنونی تا ۱۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۱۵:۴۵
بازار عکاظ یکی از مهمترین مراکز فرهنگی و اقتصادی اعراب پیش از اسلام بود که در آن دادخواهی، مباهات، مشاعره و مباحثه انجام میگرفت. این بازار تأثیر قابلتوجهی بر شکلگیری زبان فصیح عربی و گسترش فرهنگ عربی داشت.
تاریخچه
بازار عکاظ از مشهورترین بازارهای عرب در دوره پیش از اسلام بود و میان طایف و نخله قرار داشت. عربها هنگام عزیمت به مکه برای انجام مناسک حج، از ابتدای ماه ذیالقعده تا بیستم همان ماه در این بازار اقامت میکردند و پس از آن به سوی مکه میرفتند. برخلاف سایر بازارها که تنها رؤسای قبایل در آنها حضور مییافتند، بازار عکاظ محل گردهمایی تمام بزرگان قبایل عرب بود.[۱]
این بازار محلی برای رسیدگی به امور گوناگون بود؛ اسیران برای دادرسی به داوران قبیله بنیتمیم مراجعه میکردند، خونخواهان برای یافتن قاتلان احتمالی خود به آنجا میآمدند، و کسانی که به دنبال شهرت یا افتخار بودند، از این فرصت برای معرفی خود استفاده میکردند. مباهات در میان عربها تا آن حد رواج داشت که حتی بزرگی و شدت مصیبتهای خود را مایه افتخار میدانستند. نمونهای از این مفاخرهها، گفتوگوی معروف میان خنساء و هند بود.[۲]
بازار عکاظ همچنین محفل سخنوری، مشاعره و رقابتهای ادبی بود. شاعران اشعار خود را میخواندند، خطیبان خطابه میسرودند و هیئتهایی از میان دانایان به قضاوت در مورد بهترین آثار میپرداختند. در مواردی مانند حضور نابغه ذُبیانی، برای او خیمهای از چرم سرخ برپا میکردند تا اشعار در حضور او خوانده شود. بهترین اشعار گاه با آب طلا نگاشته شده و در بازار عکاظ یا حتی در کعبه آویخته میشدند. سرودههای مشهور موسوم به معلقات سبع نیز از همین نوع بودند.[۳]
تاثیرات فرهنگی
از نظر فرهنگی، عکاظ نقشی مهم در توسعه زبان عربی ایفا کرد. قریش با شنیدن لهجهها و واژگان سایر قبایل، لغات نیکو را برگزیده و در گویش خود وارد میکرد. بهمرور زبان قریش فصیحتر شد و از کاستیها و عیوب لهجههای دیگر مانند کشکشه، کسکسه، عنعنه، فخفخه، وهم، و شنشنه پاک شد.[۴]
نقش بازار عکاظ در فرهنگ عرب، از جهاتی با نقش گیمنازیومهای یونانی مشابه بود؛ محلی برای ورزش، نمایش تواناییهای فکری، مباحثات فلسفی و ارتقای زبانی و فکری در جامعه.[۵]
پانویس
ارجاعات
منابع
- اختری، عباسعلی (۱۳۹۰). «بازار عکاظ». دایرةالمعارف جامع اسلامی. تهران: آرایه.