بلخ

بلخ، شهری تاریخی در خراسان قدیم، امروزه بخشی از افغانستان است. در روایتی، ماجرای گفت‌وگوی جعفر بن محمد با یکی از یاران درباره برادرش، که پیرو جارودیه بود، نقل شده است. امام با اشاره‌ای به گناه پنهان آن مرد در نهر بلخ، سبب تغییر عقیده او را فراهم ساخت و او را به مذهب تشیع هدایت کرد.

موقعیت

بلخ شهری تاریخی است که در گذشته بخشی از منطقه خراسان به‌شمار می‌رفت. امروزه این شهر در کشور افغانستان قرار دارد و بخشی از ناحیه تاریخی آن در قلمرو شوروی سابق واقع شده است. در برخی احادیث، از جمله در کتاب بحارالانوار، آمده است که این شهر در آینده به سبب وقوع سیلی عظیم، ویران خواهد شد.

نقل شده که هارون بن رئاب برادری داشت که پیرو مذهب جارودیه بود. زمانی که هارون به مدینه رفت و به حضور جعفر بن محمد رسید، آن امام از حال برادرش پرسید. هارون پاسخ داد که برادرش مردی صالح است و مردم از او رضایت دارند، ولی ولایت خاندان پیامبر را نپذیرفته است. امام پرسید علت چیست؟ هارون گفت برادرم به گمان خود برای احتیاط چنین کرده، مبادا راه حق چیز دیگری باشد. امام فرمود: «پس احتیاط او در شب کنار نهر بلخ چه شد؟» و دیگر سخنی نگفت.

پس از بازگشت، هارون نزد برادر رفت و از او درباره ماجرای نهر بلخ پرسید. برادرش اظهار بی‌اطلاعی کرد. هارون سخنان امام را نقل کرد. برادرش با شنیدن این سخنان گفت: «شهادت می‌دهم که جعفر بن محمد حجت خداست.» سپس داستان را این‌گونه بازگو کرد: در سفری به آن سوی نهر بلخ، با مردی همراه شدم که کنیزی زیبا با خود داشت. شبی بسیار سرد کنار نهر توقف کردیم و قرار شد یکی از ما به دنبال هیزم برود. من در اردوگاه ماندم و رفیقم برای تهیه هیزم رفت. در غیاب او، کنیز را به آمیزش راضی کردم. هیچ‌کس جز خدا از این عمل آگاه نبود. برادر هارون پس از این ماجرا به همراه او نزد جعفر بن محمد رفت و به تشیع گروید.

پانویس

منابع

• اختری، عباسعلی (۱۳۹۰). «بلخ». دایره‌المعارف جامع اسلامی. تهران: آرایه.