(یک نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۱:
خط ۱:
== تقیه ==
'''تقیه'''، یعنی پنهان نمودن [[ایمان]] و عقیده با اظهار رفتاری ناهماهنگ. تقیه یک تاکتیک برای حراست از عقیده حق میباشد. در برابر تقیه [[نفاق]] است که منافق با رفتاری هماهنگ با ایمان، کفر خویش را پنهان میسازد. بر اساس برخی باورها، قرآن این روش را برای حراست از ایمان تأیید مینماید.
[[پرونده:Khalili Collection Hajj and Arts of Pilgrimage mss 1138 fol 65b-66a.jpg|بندانگشتی]]
=== تعریف ===
== در اسلام ==
'''[[تقیه]]'''، یعنی پنهان نمودن ایمان و عقیده با اظهار رفتاری ناهماهنگ. تقیه یک تاکتیک برای حراست از عقیده حق میباشد. در برابر تقیه [[نفاق]] است که منافق با رفتاری هماهنگ با [[ایمان]]، کفر خویش را پنهان میسازد.
بر اساس ادبیات اسلامی، در داستان [[عمار|عمار یاسر]] که وی را اکراه بر بیزاری از عقیده توحیدی خویش و [[محمد|پیامبر اسلام]] نمودند. وی در حالی که قلبش مؤمن بود با زبان اظهار بیزاری جست، عمار از رفتار خویش نگران شد به حضور پیامبر اسلام رسید و ماجرا را در میان گذاشت. آیه نازل شد که ایمان عمار آسیب ندیده است و چون به رفتارش اکراه شده بود مشکل ساز نبوده است، الا من اکره و قلبه مطمئن بالایمان. [<nowiki/>[[سوره نحل|<nowiki>نحل، 106]</nowiki>]] نیز در مورد دیگر چنین نازل شده: الا ان تتقوا منهم تقاة. [آلعمران، 28] در قرآن با این موضع گیری رفتار تقیهای که منطبق بر معیارهای عقلانی نیز میباشد، تأیید میشود.پیامبر اسلام نیز این رفتار را میپسندد. جانشینان [[محمد: پیامبری برای زمان ما|پیامبر]] اسلام امامان شیعه نیز در اندیشه و رفتار از این روش بهره بردند. زیرا تقیه تنها در برابر رفتارهای ناهنجار کفار نمیباشد. بلکه در میان جمع مسلمانان که [[عقیده]] های متفاوت وجود دارد نیز این روش و موضع گیری صحیح میتواند باشد. بر این اساس مشاهده میشود که از [[محمد باقر|محمد بن علی]] پنجمین امام شیعیان چنین روایت شده: التقیة من دینی و دین آبائی؛ «تقیه روش من و پدران من میباشد.» و [[جعفر صادق|جعفر بن محمد]] گفت: ان التقیة جنة المؤمن؛ «تقیه سپر دفاعی [[مؤمن]] است».<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=دانشنامه امام کاظم علیه السلام|نام=جمعی از نویسندگان|جلد=۱|صفحه=۱۲۰}}</ref>
قرآن این روش را برای حراست از ایمان تأیید مینماید.
يا طرحى كه پيامبر اسلام براى فتح مكه در نهايت اختفا ريخت كه حتى نزديكترين اصحابش از آن اطلاع نداشتند و موارد فراوان ديگرى مانند اينها دليل بر آن است كه روش تقيّه (البتّه در موارد خاصى) مؤثرترين روش براى حفظ نيروها و رسيدن به پيروزى نهايى يا دست زدن به مؤثرترين حملات بر دشمن كه ضايعات آن در يك سو به حدّاقل و در طرف مقابل به حدّاكثر رسد بوده است، و آنها كه قلم سرخ بر اين عنوان مىكشند خود نمىدانند چه چيز را نفى مىكنند؛ و يا با مفهوم نادرستى كه خود از تقيّه ساختهاند، مبارزه دارند.<ref name=":0">{{یادکرد کتاب|عنوان=تقیه|نام=ناصر|نام خانوادگی=مکارم شیرازی|جلد=1|صفحهها=5و6و7|زبان=فارسی|مکان=قم}}</ref>
در داستان عمار یاسر که وی را اکراه بر بیزاری از عقیده توحیدی خویش و پیامبر اسلام نمودند! وی در حالی که قلبش مؤمن بود با زبان اظهار بیزاری جست، [[عمار یاسر|عمار]] از رفتار خویش نگران شد به حضور پیامبر اسلام رسید و ماجرا را در میان گذاشت. آیه نازل شد که ایمان عمار آسیب ندیده است و چون به رفتارش اکراه شده بود مشکل ساز نبوده است، الا من اکره و قلبه مطمئن بالایمان. [<nowiki/>[[سوره نحل|<nowiki>نحل، 106]</nowiki>]]
== در مکتبها و باورهای ==
در تاريخ معاصر و گذشته روش تقيّه به عنوان يك پل پيروزى به طور فراوان مورد استفاده قرار گرفته است. در جريان چهارمين پيكار «[[اعراب]]» و «[[اسرائيل]]» كه در رمضان سال 52 واقع گرديد و افسانه شكستناپذيرى اسرائيل در همان ساعات نخستين جنگ در [[صحراى سينا]] در خاك مدفون گرديد و خط دفاعى افسانهاى «بارلو» در هم كوبيده شد، عامل استتار و تقيّه يكى از مهمترين عوامل اين پيروزى بود.<ref name=":0" />
نیز در مورد دیگر چنین نازل شده: الا ان تتقوا منهم تقاة. [ آل عمران، 28] در قرآن با این موضع گیری رفتار تقیهای که منطبق بر معیارهای عقلانی نیز میباشد، تأیید میشود.پیامبر اسلام نیز این رفتار را میپسندد. جانشینان [[محمد: پیامبری برای زمان ما|پیامبر]] اسلام امامان شیعه نیز در اندیشه و رفتار از این روش بهره بردند. زیرا تقیه تنها در برابر رفتارهای ناهنجار کفار نمیباشد. بلکه در میان جمع مسلمانان که [[عقیده]] های متفاوت وجود دارد نیز این روش و موضع گیری صحیح میتواند باشد. بر این اساس مشاهده میشود که از محمدبن علی پنجمین امام شیعیان چنین روایت شده: التقیة من دینی و دین آبائی؛ [[کتاب الکافی|اصول کافی]]، باب التقیة، ح 12] «تقیه روش من و پدران من میباشد.» و جعفربن محمدگفت: ان التقیة جنة المؤمن؛ همان، ح 14«تقیه سپر دفاعی [[مؤمن]] است».<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=دانشنامه امام کاظم علیه السلام|نام=جمعی از نویسندگان|جلد=۱|صفحه=۱۲۰}}</ref>
=== تقيّه در همه مكتبهاى پيشرو ===
نقشههاى جنگى همواره در نهايت اختفا انجام مىگيرد.
جنگجويان همواره سعى دارند خود را از نظر دشمن پنهان دارند.
سلاحهاى جنگى را در گوشه و كنار ميدان جنگ در زير برگهاى درختان و شاخههاى خشكيده، يا بوسيله گل مالى كردن مخفى مىكنند.
اونيفورمهاى سربازان معمولًا به شكلى تهيه مىشود كه در لابهلاى موجودات مختلف محيط پنهان گردند.
گاهى جنگجويان با ايجاد دود يا مه مصنوعى خود را مستور مىدارند و يا در تاريكى شب نقل و انتقالات لازم را انجام مىدهند.
مأموران اطّلاعاتى هنگامى كه به قلب منطقه دشمن براى گرفتن اطلاعات لازم از كم و كيف نيروهاى آنها نفوذ مىكنند همواره در پرده استتار افراد محلى و لباسها و برنامههاى آنها فرو مىروند.
هنگامى كه درست بينديشيم تمام اين امور أشكالى از «تقيّه» است كه در همه جاى دنيا براى جلوگيرى از هدر رفتن نيروها و يا پيروزى بر دشمن مورد استفاده قرار مىگيرد.
استفاده كردن از انواع «رمزها» براى استتار مقاصد مختلف؛ دامنه وسيعى در برنامههاى سياسى و نظامى و اقتصادى دنياى امروز دارد و گاه بىاحتياطى در حفظ كليدهاى «رمز» سبب شكست يك لشكر يا يك برنامه مهم سياسى مىگردد.
هيچ كس نمىتواند اينگونه برنامهها را- چنانچه در مسير منافع انسانها قرار داشته باشد- تخطئه كند و يا آن را دليل بر ترس و محافظهكارى بشمارد و بگويد در برنامههاى نظامى و سياسى نبايد رمز و سرّى وجود داشته باشد- يا اينكه سرباز بايد شجاعت كند و خود را آشكارا در تيررس دشمن قرار دهد، يا جنگجويان نبايد از روش استتار در پنهان ساختن سلاحهاى مهم خود استفاده كنند، و مأموران اطّلاعاتى بايد هويّت خود را به دشمن آشكار بگويند و آنها را از مقاصد و نيّات خود آگاه كنند.
اگر كسى چنين بگويد همه بر فكر او مىخندند؛ اينها همه دليل بر آن است كه «تقيّه» به معناى وسيع كلمه، در تمام مكتبهاى جهان با تمام اختلافاتى كه با هم دارند، وجود دارد، و اين يك برنامه عمومى براى حفظ نيروها و جلوگيرى از حيف و ميل امكانات و سرمايه است.
ماهى مخصوص مركب هنگامى كه احساس خطر مىكند از كيسه مخصوص كه در بدن او براى چنين لحظاتى ذخيره شده ماده سياه رنگ و غليظى در آب مىريزد، سپس از موقعيت استفاده كرده و از محلحادثه دور مىشود.
بسيارى از حشرات هستند كه اندام آنها يا بال و پرشان به شكل شاخههاى درختانى است كه روى آنها مىنشينند بطورى كه پيدا كردن آنها در آن محيط كار مشكلى است.
حيواناتى هستند كه مىتوانند در چند لحظه تغيير رنگ دهند و خود را به رنگ محيط درآورند و با اين سيستم دفاعى شگفتانگيز، و عجيب، از ديدگاه دشمن دور بمانند، جاندارانى كه به هنگام خطر خود را به صورت جسم بيجانى در مىآورند و در گوشهاى متوقف و بىحركت مىمانند تا دشمن را به اين وسيله اغفال كنند از همين روش «تقيّه» بهرهگيرى دارند.
كوتاه سخن اينكه آنها كه مىپندارند مسأله تقيّه از ويژگىهاى اسلام يا از ويژگىهاى «شيعه» است برداشت صحيحى از مفهوم «تقيّه» ندارند يا براى فهم اين موضوع به گفتگوهاى مخالفان قناعت كردهاند ويا با حدس و تخمين و پيشداورىهاى بىدليل مفهومى براى آن ساخته و به مبارزه با آن برخاستهاند، و يا بر سر لفظ دعوا دارند.
به هر صورت از مجموع آنچه در بالا آورديم معلوم شد كه روش تقيّه و استتار هويت و عقيده باطنى و پنهان نگه داشتن موضعگيرىها- به عنوان يك تاكتيك مؤثر و عاقلانه- موضوعى است كه در همه مكتبها كم و بيش وجود دارد، منتها هميشه «اقليتهاى صالح»، در برابر اكثريتهاى ناصالح، براى حفظ و نگهدارى نيروهاى خويش نياز بيشترى به استفاده از اين تاكتيك دارند.
بنابراين آنچه مىشنويم كه بعضى از مخالفان ما، تقيّه را به عنوان يك نوع ترس بدون دليل، يا محافظه كارىهاى بدون دليل و حفظ منافع شخصى و فدا كردن مصالح نوع ... محكوم مىكنند و آن را دليل بر ترك حريت و شهامت و آزادگى معرفى مىنمايند اشتباهى است كه از اشتباه ديگر سرچشمه گرفته و قضاوتى است عجولانه و دور از انصاف و واقعبينى.<center></center>به همين دليل در تاريخ معاصر و گذشته روش تقيّه به عنوان يك پل پيروزى به طور فراوان مورد استفاده قرار گرفته است.
در جريان چهارمين پيكار «[[اعراب]]» و «[[اسرائيل]]» كه در رمضان سال 52 واقع گرديد و افسانه شكستناپذيرى اسرائيل در همان ساعات نخستين جنگ در [[صحراى سينا]] در خاك مدفون گرديد و خط دفاعى افسانهاى «بارلو» در هم كوبيده شد، عامل استتار و تقيّه يكى از مهمترين عوامل اين پيروزى بود.
اگر مصرىها و سورىها نقشه عظيم جنگى و نقل و انتقالات خود را تا آخرين لحظه مكتوم نمىداشتند هرگز اسرائيل به اين سادگى گرفتار شكست نمىشد.
در زندگى پيامبر اسلام كه دوست و دشمن در شهامت و شجاعت و تدبير او ترديد ندارند مسائلى همانند سه سال [[دعوت مخفيانه]] و همچنين [[هجرت محمد|هجرت]] او كه در كمال استتار صورت گرفت به طورى كه آن حضرت از حلقه محاصره دشمن گذشت بدون آنكه متوجّه شوند سپس پنهان شدن در عمق [[غار ثور]]، وپياده روى در شبها و مخفى ماندن در روزها تا موقعى كه به مدينه رسيد همه اينها أشكالى از تقيّه و كتمان از نظر اعتقاد يا عمل است.
آيا هيچ كس مىتواند اينگونه مسائل را به عنوان ترس و محافظه كارى و نقطه ضعف معرفى كند.
يا طرحى كه پيامبر اسلام براى فتح مكه در نهايت اختفا ريخت كه حتى نزديكترين اصحابش از آن اطلاع نداشتند و موارد فراوان ديگرى مانند اينها دليل بر آن است كه روش تقيّه (البتّه در موارد خاصى) مؤثرترين روش براى حفظ نيروها و رسيدن به پيروزى نهايى يا دست زدن به مؤثرترين حملات بر دشمن كه ضايعات آن در يك سو به حدّاقل و در طرف مقابل به حدّاكثر رسد بوده است، و آنها كه قلم سرخ بر اين عنوان مىكشند خود نمىدانند چه چيز را نفى مىكنند؛ و يا با مفهوم نادرستى كه خود از تقيّه ساختهاند، مبارزه دارند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تقیه|نام=ناصر|نام خانوادگی=مکارم شیرازی|جلد=1|صفحهها=5و6و7|زبان=فارسی|مکان=قم}}</ref>
== منابع ==
== منابع ==
نسخهٔ کنونی تا ۱۱ اوت ۲۰۲۵، ساعت ۱۹:۳۰
تقیه، یعنی پنهان نمودن ایمان و عقیده با اظهار رفتاری ناهماهنگ. تقیه یک تاکتیک برای حراست از عقیده حق میباشد. در برابر تقیه نفاق است که منافق با رفتاری هماهنگ با ایمان، کفر خویش را پنهان میسازد. بر اساس برخی باورها، قرآن این روش را برای حراست از ایمان تأیید مینماید.
در اسلام
بر اساس ادبیات اسلامی، در داستان عمار یاسر که وی را اکراه بر بیزاری از عقیده توحیدی خویش و پیامبر اسلام نمودند. وی در حالی که قلبش مؤمن بود با زبان اظهار بیزاری جست، عمار از رفتار خویش نگران شد به حضور پیامبر اسلام رسید و ماجرا را در میان گذاشت. آیه نازل شد که ایمان عمار آسیب ندیده است و چون به رفتارش اکراه شده بود مشکل ساز نبوده است، الا من اکره و قلبه مطمئن بالایمان. [نحل، 106] نیز در مورد دیگر چنین نازل شده: الا ان تتقوا منهم تقاة. [آلعمران، 28] در قرآن با این موضع گیری رفتار تقیهای که منطبق بر معیارهای عقلانی نیز میباشد، تأیید میشود.پیامبر اسلام نیز این رفتار را میپسندد. جانشینان پیامبر اسلام امامان شیعه نیز در اندیشه و رفتار از این روش بهره بردند. زیرا تقیه تنها در برابر رفتارهای ناهنجار کفار نمیباشد. بلکه در میان جمع مسلمانان که عقیده های متفاوت وجود دارد نیز این روش و موضع گیری صحیح میتواند باشد. بر این اساس مشاهده میشود که از محمد بن علی پنجمین امام شیعیان چنین روایت شده: التقیة من دینی و دین آبائی؛ «تقیه روش من و پدران من میباشد.» و جعفر بن محمد گفت: ان التقیة جنة المؤمن؛ «تقیه سپر دفاعی مؤمن است».[۱]
يا طرحى كه پيامبر اسلام براى فتح مكه در نهايت اختفا ريخت كه حتى نزديكترين اصحابش از آن اطلاع نداشتند و موارد فراوان ديگرى مانند اينها دليل بر آن است كه روش تقيّه (البتّه در موارد خاصى) مؤثرترين روش براى حفظ نيروها و رسيدن به پيروزى نهايى يا دست زدن به مؤثرترين حملات بر دشمن كه ضايعات آن در يك سو به حدّاقل و در طرف مقابل به حدّاكثر رسد بوده است، و آنها كه قلم سرخ بر اين عنوان مىكشند خود نمىدانند چه چيز را نفى مىكنند؛ و يا با مفهوم نادرستى كه خود از تقيّه ساختهاند، مبارزه دارند.[۲]
در مکتبها و باورهای
در تاريخ معاصر و گذشته روش تقيّه به عنوان يك پل پيروزى به طور فراوان مورد استفاده قرار گرفته است. در جريان چهارمين پيكار «اعراب» و «اسرائيل» كه در رمضان سال 52 واقع گرديد و افسانه شكستناپذيرى اسرائيل در همان ساعات نخستين جنگ در صحراى سينا در خاك مدفون گرديد و خط دفاعى افسانهاى «بارلو» در هم كوبيده شد، عامل استتار و تقيّه يكى از مهمترين عوامل اين پيروزى بود.[۲]
منابع
↑دانشنامه امام کاظم علیه السلام. ج. ۱. ص. ۱۲۰. پارامتر |first1= بدون |last1= در Authors list وارد شدهاست (کمک)