زیدیه در ایران: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش |
(+رده:زیدیه، ±رده:آل بویه←رده:آلبویه، ±رده:تاریخ←رده:تاریخ شیعه، ±رده:زیدیه←رده:زیدیهای ایران، ±رده:طبرستان←رده:تاریخ طبرستان (هاتکت)، ابرابزار) |
||
| (۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{تاریخ طبرستان و دیلمان}} | |||
از قرن سوم هجری/نهم میلادی تا اواخر قرن ششم هجری/دوازدهم میلادی، مراکز مهم فکری [[زیدیه]] در شمال [[ایران]] یعنی [[طبرستان]]، [[دیلمان]] و [[گیلان]] در نواحی خزری، همچنین [[ری]] در روزگار [[آل بویه]] و پس از آن و [[بیهق]] در [[خراسان]] بوده است. بتدریج جوامع زیدی ایران در معرض زوال قرار گرفتند و عمده میراث مکتوب آنها دیگر روایت و منتقل نگردید. اگر اتقال گسترده ادبیات مکتوب دینی [[زیدیه]] از [[ایران]] به [[یمن]] در چی یکپارچگی سیاسی زیدیان خزری و یمنی که در اواخر قرن پنجم هجری / یازدهم میلادی رخ داد، نبود، تقریباً تمام میراث مکتوب زیدیان ایرانی از میان میرفت. در پی مرگ امام یمنی، [[المنصور بالله]] در سال ۶۱۴ قمری/۱۲۱۷میلادی که در روزگار او انتقال فرهنگی از [[ایران]] به یمن به اوج خود رسید، روابط میان جوامع زیدیان ایرانی و یمن بیاندازه ناچیز و اندک شد و انتقال منابع مکتوب از ایران که اکنون جای نواحی شمال ایران را به عنوان مرکز فکری زیدیه گرفته بود، به کلی متوقف شد. این مطلب که سنت آموزشی و تعلیمی زیدیه در ایران دست کم تا قرن دهم هجری/شانزدهم میلادی ادامه داشته است به واسطه مدارک پراکنده گواهی دهنده ای بر سنت تعلیمی زیدیه در قرن نهم/ پانزدهم و دهم هجری/شانزدهم مورد تأیید است. همچنین شماری نسخ خطی کتابت شده در جوامع زیدی خزری میان قرن هفتم هجری/سیزدهم میلادی تا دهم هجری/شانزدهم میلادی در دست است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مطالعاتی در تاریخ زیدیه|عنوان کتاب=مطالعاتی در تاریخ زیدیه|سال=۱۴۰۲|نام=حسن|نام خانوادگی=انصاری|ناشر=نگارستان اندیشه|صفحه=۱۰|نام۲=زابینه|نام خانوادگی۲=اشمیتکه}}</ref> | |||
== منابع == | |||
{{پانویس}} | |||
{{تاریخ تشیع در ایران}} | |||
[[رده:آلبویه]] | |||
[[رده:تاریخ شیعه]] | |||
[[رده:تاریخ طبرستان]] | |||
[[رده:زیدیه]] | |||
[[رده:زیدیهای ایران]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱۸ سپتامبر ۲۰۲۵، ساعت ۱۲:۲۲
| بخشی از مجموعه مقالات تاریخ طبرستان و دیلم |
 |
 گرگان •  طبرستان •  گیلان •  تالش |
از قرن سوم هجری/نهم میلادی تا اواخر قرن ششم هجری/دوازدهم میلادی، مراکز مهم فکری زیدیه در شمال ایران یعنی طبرستان، دیلمان و گیلان در نواحی خزری، همچنین ری در روزگار آل بویه و پس از آن و بیهق در خراسان بوده است. بتدریج جوامع زیدی ایران در معرض زوال قرار گرفتند و عمده میراث مکتوب آنها دیگر روایت و منتقل نگردید. اگر اتقال گسترده ادبیات مکتوب دینی زیدیه از ایران به یمن در چی یکپارچگی سیاسی زیدیان خزری و یمنی که در اواخر قرن پنجم هجری / یازدهم میلادی رخ داد، نبود، تقریباً تمام میراث مکتوب زیدیان ایرانی از میان میرفت. در پی مرگ امام یمنی، المنصور بالله در سال ۶۱۴ قمری/۱۲۱۷میلادی که در روزگار او انتقال فرهنگی از ایران به یمن به اوج خود رسید، روابط میان جوامع زیدیان ایرانی و یمن بیاندازه ناچیز و اندک شد و انتقال منابع مکتوب از ایران که اکنون جای نواحی شمال ایران را به عنوان مرکز فکری زیدیه گرفته بود، به کلی متوقف شد. این مطلب که سنت آموزشی و تعلیمی زیدیه در ایران دست کم تا قرن دهم هجری/شانزدهم میلادی ادامه داشته است به واسطه مدارک پراکنده گواهی دهنده ای بر سنت تعلیمی زیدیه در قرن نهم/ پانزدهم و دهم هجری/شانزدهم مورد تأیید است. همچنین شماری نسخ خطی کتابت شده در جوامع زیدی خزری میان قرن هفتم هجری/سیزدهم میلادی تا دهم هجری/شانزدهم میلادی در دست است.[۱]
منابع
- ↑ انصاری، حسن؛ اشمیتکه، زابینه (۱۴۰۲). مطالعاتی در تاریخ زیدیه. نگارستان اندیشه. ص. ۱۰.
تاریخ تشیع • مذهب دیلمیان • تاریخ گیلان • دلفیان • زیدیه در گیلان و مازندران • علویان طبرستان • آل حسنویه • آل بویه • حشاشین • آل کاکویه • ایلخانان • باوندیان • سربداران • مرعشیان • عمادیان • پادوسپانیان • آل اینجو • مظفریان • چوپانیان • جلایریان • مشعشعیان • قراقویونلو • کیاییان • رسمی شدن تشیع در ایران توسط صفویان • بینش و ایدئولوژی صفویان • صفویان • افشاریان • زندیان • قاجاریان • جمهوری اسلامی ایران |  | |