آیه ۲۸ سوره زخرف: تفاوت میان نسخهها
(+ رده:آیههای مکی قرآن (هاتکت)) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات آیه}} | {{جعبه اطلاعات آیه}} | ||
'''آیه ۲۸ سوره زخرف''' بیست و هشتمین [[آیه]] از چهل و سومین [[سوره قرآن]] است و از آیات [[مکی و مدنی|مکی]] آن بهشمار میآید. | '''آیه ۲۸ سوره زخرف''' بیست و هشتمین [[آیه]] از چهل و سومین [[سوره قرآن]] است و از آیات [[مکی و مدنی|مکی]] آن بهشمار میآید. اشاره آیه به قرار داده شدن کلمه [[توحید]] در نسل [[ابراهیم]] است. | ||
== متن == | == متن == | ||
| خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
== محتوا == | == محتوا == | ||
[[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی]] از مفسران شیعه | [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی]] از مفسران شیعه گزارش میکند: [[قرآن]] در این آیه از نتیجه تلاشهای ابراهیم در مبارزه اش با [[بتپرستی]] سخن به میان آورده و چنین میگوید: «او کلمه توحید را «كلمه باقیه» در فرزندان و اعقاب خود قرار داد تا به سوی [[خدا]] بازگردند.» مکارم در [[تفسیر قرآن|تفسیر]] آیه مینویسد: «درباره اینکه ضمیر در «جَعَلَ» به چه کسی بر میگردد؟ گروهی معتقدند که ضمیر فاعلی آن ابراهیم است که تمام ادیان امروزی از تعلیمات توحیدی او الهام میگیرند و سه پیامبر الهی [[موسی]]، [[عیسی]] و [[محمد]] از نسل و دودمان او هستند. اما برخی نیز ضمیر «جعل» را به [[خداوند]] بازمیگردانند و بر این اساس خداوند کلمه توحید را در نسل ابراهیم قرار داده است.» اما از نظر مکارم، همان تفسیر نخست مناسبتر است. چراکه آیات قبلی از سخنان ابراهیم و کارهای او حکایت میکرد و با آنچه در [[آیه ۱۳۱ سوره بقره|آیات ۱۳۱]] و [[آیه ۱۳۲ سوره بقره|۱۳۲ بقره]] در این باره عنوان شده، مناسبت بیشتری دارد. اگرچه از [[روایات]] [[اهل بیت]] معلوم میشود که مرجع ضمیر مسئله [[امامت]] است و در این صورت ضمیر فاعلی به خدا برمیگردد. همانطور که در [[آیه ۱۲۴ سوره بقره|آیه ۱۲۴ بقره]] به شکل تقاضا از سوی ابراهیم بیان شده است. ولی مشکل اینجاست که در آیه موردبحث، سخنی از امامت نیست. مگر اینکه جمله «سیهدین» را اشاره به این معنا بدانیم. چراکه [[هدایت]] [[پیامبر]] و [[امام|امامان]] شعاعی از هدایت خداوند هستند و حقیقت امامت با حقیقت هدایت یکی است. همچنین میتوان گفت که مسئله امامت در کلمه توحید درج است و یکی از شاخههای آن بهحساب میآید. از اینرو به نظر میرسد که این روایات در مقام بیان [[مصداق]] و شاخهای از مفهوم کلی «جعلها کلمة باقیة» هستند و با تفسیری که در ابتدا گفته شد؛ تناقص و منافاتی ندارند. نکته قابل توجه دیگر در این آیه اینست که [[مفسران]] در تفسیر «فی عقبه» احتمالاتی را دادهاند و بعضی از آنها آن را به تمام ذریه و دودمان ابراهیم تا پایان دنیا تفسیر کردهاند. برخی نیز آن را مخصوص قوم ابراهیم و [[امت]] او دانستهاند و گروهی نیز آن را به [[آل محمد]] تفسیر نمودهاند. به باور مکارم، از آنجایی که «کلمه باقیه» مفهوم وسیع و گستردهای دارد؛ تمام دودمان او تا پایان جهان را شامل میشود و تفسیر به آل محمد از قبیل بیان مصداق روشن برای این موضوع است.<ref>{{پک|مکارم شیرازی|۱۳۷۴|ک=تفسیر نمونه|ص=۴۳-۴۶|ج=۲۱}}</ref> | ||
== شأن نزول و ترتیب == | == شأن نزول و ترتیب == | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۰ اکتبر ۲۰۲۵، ساعت ۱۵:۲۰
| مشخصات قرآنی | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| نام سوره | زخرف | ||||
| تعداد آیات سوره | ۸۹ | ||||
| شماره آیه | ۲۸ | ||||
| شماره جزء | ۲۵ | ||||
| شماره حزب | ۹۹ | ||||
| اطلاعات دیگر | |||||
|
|
||||
آیه ۲۸ سوره زخرف بیست و هشتمین آیه از چهل و سومین سوره قرآن است و از آیات مکی آن بهشمار میآید. اشاره آیه به قرار داده شدن کلمه توحید در نسل ابراهیم است.
متن
متن آیه را فخر رازی، از مفسران سنی مذهب و محمدحسین طباطبایی، مفسر شیعه، چنین گزارش کردهاند:[۱][۲]
وَجَعَلَهَا كَلِمَةً بَاقِيَةً فِي عَقِبِهِ لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ
ترجمه
محمدگل گمشادزهی، مترجم سنی حنفی مذهب در ترجمه آیه آورده است:[۳]
«و (خداوند) آنرا سخنی ماندگار درمیان فرزندانش قرار داد تا آنان بازگردند»
بهاءالدین خرمشاهی، مترجم شیعه امامی مذهب در ترجمه این آیه آورده است:[۴]
«و آن [اندیشه توحید] را سخنی ماندگار در میان احفاد او قرار داد، باشد که به راه آیند»
محتوا
مکارم شیرازی از مفسران شیعه گزارش میکند: قرآن در این آیه از نتیجه تلاشهای ابراهیم در مبارزه اش با بتپرستی سخن به میان آورده و چنین میگوید: «او کلمه توحید را «كلمه باقیه» در فرزندان و اعقاب خود قرار داد تا به سوی خدا بازگردند.» مکارم در تفسیر آیه مینویسد: «درباره اینکه ضمیر در «جَعَلَ» به چه کسی بر میگردد؟ گروهی معتقدند که ضمیر فاعلی آن ابراهیم است که تمام ادیان امروزی از تعلیمات توحیدی او الهام میگیرند و سه پیامبر الهی موسی، عیسی و محمد از نسل و دودمان او هستند. اما برخی نیز ضمیر «جعل» را به خداوند بازمیگردانند و بر این اساس خداوند کلمه توحید را در نسل ابراهیم قرار داده است.» اما از نظر مکارم، همان تفسیر نخست مناسبتر است. چراکه آیات قبلی از سخنان ابراهیم و کارهای او حکایت میکرد و با آنچه در آیات ۱۳۱ و ۱۳۲ بقره در این باره عنوان شده، مناسبت بیشتری دارد. اگرچه از روایات اهل بیت معلوم میشود که مرجع ضمیر مسئله امامت است و در این صورت ضمیر فاعلی به خدا برمیگردد. همانطور که در آیه ۱۲۴ بقره به شکل تقاضا از سوی ابراهیم بیان شده است. ولی مشکل اینجاست که در آیه موردبحث، سخنی از امامت نیست. مگر اینکه جمله «سیهدین» را اشاره به این معنا بدانیم. چراکه هدایت پیامبر و امامان شعاعی از هدایت خداوند هستند و حقیقت امامت با حقیقت هدایت یکی است. همچنین میتوان گفت که مسئله امامت در کلمه توحید درج است و یکی از شاخههای آن بهحساب میآید. از اینرو به نظر میرسد که این روایات در مقام بیان مصداق و شاخهای از مفهوم کلی «جعلها کلمة باقیة» هستند و با تفسیری که در ابتدا گفته شد؛ تناقص و منافاتی ندارند. نکته قابل توجه دیگر در این آیه اینست که مفسران در تفسیر «فی عقبه» احتمالاتی را دادهاند و بعضی از آنها آن را به تمام ذریه و دودمان ابراهیم تا پایان دنیا تفسیر کردهاند. برخی نیز آن را مخصوص قوم ابراهیم و امت او دانستهاند و گروهی نیز آن را به آل محمد تفسیر نمودهاند. به باور مکارم، از آنجایی که «کلمه باقیه» مفهوم وسیع و گستردهای دارد؛ تمام دودمان او تا پایان جهان را شامل میشود و تفسیر به آل محمد از قبیل بیان مصداق روشن برای این موضوع است.[۵]
شأن نزول و ترتیب
به گزارش فرهنگنامه علوم قرآن، سوره زخرف، چهل و سومین سوره قرآن است. این سوره را در ترتیب نزول، شصت و سومین سوره نازل شده بر پیامبر اسلام دانستهاند که پس از سوره شوری و پیش از سوره دخان نازل شد. از مجموع آیات این سوره، یک آیه (آیه ۴۵) از آن را مدنی و الباقی را مکی دانستهاند. در سوره زخرف، دو آیه ناسخ یا منسوخ گزارش کردهاند.[۶]
پانویس
ارجاعات
- ↑ رازی، تفسیر کبیر، ۲۷: ۶۲۸.
- ↑ طباطبایی، تفسیر المیزان، ۱۸: ۱۳۸.
- ↑ گمشادزهی، ترجمه معانی قرآن کریم، ۴۹۱.
- ↑ خرمشاهی، ترجمه خرمشاهی، ۴۹۱.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۲۱: ۴۳-۴۶.
- ↑ دفتر تبلیغات اسلامی، «سوره زخرف»، فرهنگنامه علوم قرآن، ۲۹۰۹.
منابع
- خرمشاهی، بهاءالدین (۱۳۹۳). ترجمه قرآن کریم استاد خرمشاهی (به فارسی-عربی). قم: موسسه تبیان.
- دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۸۸). فرهنگنامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
- رازی، محمد بن عمر (۱۴۲۰). مفاتیح الغیب، تفسیر کبیر. سوم (به عربی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- گمشادزهی، محمدگل (۱۳۹۴). ترجمه معانی قرآن کریم. به کوشش کتابخانه عقیده. مجموعه موحدین.
- طباطبایی، محمدحسین (۱۳۹۵). ترجمه تفسیر المیزان. ترجمهٔ سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب اسلامیه.
