انفال

انفال در اصطلاح فقه به اموالی اطلاق می‌شود که متعلق به پیامبر و جانشین او (به عقیده شیعیان فقط امامان)، به‌عنوان حاکم اسلامی، هستند و مشمول اموال حکومتی مأخوذ از رعیت یا غنائم جنگی که به رزمندگان تعلق دارد، نمی‌شوند. این اموال شامل زمین‌هایی است که ساکنان آن ترک دیار کرده یا به‌طور داوطلبانه تسلیم مسلمانان شده‌اند، زمین‌های موات، نیزارها، کوه‌ها، دره‌ها، درختان، معادن، تیول‌های حکومتی، اموال بدون وارث، بیابان‌های بایر و اموال مشابه دیگر. این اموال از دارایی‌های عمومی محسوب شده و اختصاص به امام یا خلیفه دارند و قابل خرید و فروش نیستند.

براساس روایت‌های محمد باقر و جعفر صادق، انفال شامل اموالی است که بدون جنگ از سرزمین‌های غیرمسلمان به دست آمده یا زمین‌هایی که ساکنان آن بدون درگیری آن را ترک کرده‌اند. فقها این نوع اموال را «فیء» نیز می‌نامند. همچنین، ارث افراد بدون وارث و برخی از تیول‌های حکومتی، نیزارها، دره‌ها و زمین‌های موات از مصادیق انفال به‌شمار می‌آیند. بر اساس این روایات، این اموال متعلق به خدا، پیامبر و جانشین او است و مصرف آن در اختیار حاکم اسلامی قرار دارد، بدون آنکه دیگران در آن حقی داشته باشند. غنایم جنگ بدر نیز از جمله این اموال محسوب می‌شود.

پانویس

منابع

• اختری، عباسعلی (۱۳۹۰). «انفال». دایرةالمعارف جامع اسلامی. تهران: آرایه.