کاربر:Baran25/تمرین2: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
=== معرفی خطبه === | === معرفی خطبه === | ||
خطبه شقشقیه یکی از برجستهترین خطبههای نهجالبلاغه به شمار میآید<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=|عنوان کتاب=الجمل| | خطبه شقشقیه یکی از برجستهترین خطبههای نهجالبلاغه به شمار میآید<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=|عنوان کتاب=الجمل|سال=1371ش|نام=محمدبن محمد|نام خانوادگی=نعمان عکبری|صفحه=126}}</ref> که هم از سوی عالمان شیعه و هم اهلسنت روایت شده است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=|عنوان کتاب=شرح الخطبة الشقشقیة|سال=1402ق|نام=محمدتقی|نام خانوادگی=حکیمی|صفحه=126}}</ref> اهمیت این خطبه به دلیل آن است که در آن، موضوع خلافت پیامبر اسلام، محمد بن عبدالله، با صراحت و شفافیت مورد بررسی قرار گرفته است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=|عنوان کتاب=پیام امام(ع)|سال=1386ش|نام=ناصر|نام خانوادگی=مکارم شیرازی|جلد=ج1|صفحه=318}}</ref> | ||
از آنجا که علی بن ابیطالب در این خطبه نسبت به واگذاری خلافت به خلفای پیش از خود ابراز نارضایتی میکند، این سخنرانی تاریخی به یکی از مباحثبرانگیزترین بخشهای نهجالبلاغه تبدیل شده است. صراحت علی بن ابیطالب در بیان موضع خود درباره جانشینی پیامبر، سبب شده برخی از اهلسنت نه تنها در اعتبار این خطبه، بلکه در صحت کل کتاب نهجالبلاغه تردید کنند. | از آنجا که علی بن ابیطالب در این خطبه نسبت به واگذاری خلافت به خلفای پیش از خود ابراز نارضایتی میکند، این سخنرانی تاریخی به یکی از مباحثبرانگیزترین بخشهای نهجالبلاغه تبدیل شده است. صراحت علی بن ابیطالب در بیان موضع خود درباره جانشینی پیامبر، سبب شده برخی از اهلسنت نه تنها در اعتبار این خطبه، بلکه در صحت کل کتاب نهجالبلاغه تردید کنند. | ||
نسخهٔ ۶ اوت ۲۰۲۵، ساعت ۱۷:۳۷
خطبه شقشقیه
خطبه شقشقیه یا مقمصه از شناختهشدهترین خطبههای موجود در نهجالبلاغه به شمار میرود. در این خطبه، علی بن ابیطالب؛ امام اول شیعیان، به ارزیابی عملکرد خلفای سهگانه پیش از خود میپردازد و مشروعیت خلافت آنان را مورد نقد و پرسش قرار میدهد.
درونمایه اصلی این خطبه به موضوعاتی چون وضعیت سیاسی دوران خلفای سهگانه، چرایی سکوت ۲۵ ساله علی بن ابیطالب، دلایل قبول خلافت پس از این مدت، بررسی جریانهای سیاسی معاصر علی بن ابیطالب و عوامل انحراف آنها از مسیر دین بازمیگردد.
صراحت لهجه علی بن ابیطالب در خصوص مسئله خلافت پیامبر اسلام، محمد بن عبدالله، سبب شده است که برخی از علمای اهلسنت نه تنها در اعتبار این خطبه، بلکه در صحت کلی کتاب نهجالبلاغه نیز تردید وارد کنند. با این حال، اندیشمندان شیعه با استناد به منابع متعددی از آثار حدیثی، اصالت خطبه شقشقیه را تأیید کرده و بر تواتر معنوی آن تأکید کردهاند.
معرفی خطبه
خطبه شقشقیه یکی از برجستهترین خطبههای نهجالبلاغه به شمار میآید[۱] که هم از سوی عالمان شیعه و هم اهلسنت روایت شده است.[۲] اهمیت این خطبه به دلیل آن است که در آن، موضوع خلافت پیامبر اسلام، محمد بن عبدالله، با صراحت و شفافیت مورد بررسی قرار گرفته است.[۳]
از آنجا که علی بن ابیطالب در این خطبه نسبت به واگذاری خلافت به خلفای پیش از خود ابراز نارضایتی میکند، این سخنرانی تاریخی به یکی از مباحثبرانگیزترین بخشهای نهجالبلاغه تبدیل شده است. صراحت علی بن ابیطالب در بیان موضع خود درباره جانشینی پیامبر، سبب شده برخی از اهلسنت نه تنها در اعتبار این خطبه، بلکه در صحت کل کتاب نهجالبلاغه تردید کنند.
در شقشقیه، علی بن ابیطالب تصویری کامل از دوران حکومت سه خلیفه نخست ارائه میدهد و از نگاه او، محورهایی همچون خلافت، وضعیت سیاسی دوران پس از پیامبر، چرایی سکوت ۲۵ سالهاش، دلایل پذیرش خلافت پس از آن دوره، و نیز تحلیل جریانهای سیاسی آن زمان و انحرافات آنان از مسیر دین، بهروشنی بازتاب یافته است.
نامگذاری این خطبه به «شقشقیه» برگرفته از عبارتی است که در آن آمده: «تِلْکَ شِقْشِقَةٌ هَدَرَتْ ثُمَّ قَرَّتْ» که به معنای شعلهای برخاسته از دل است. همچنین بهدلیل آغاز خطبه با عبارت «واللّهِ لَقَدْ تَقَمَّصَها فُلان»، آن را «مُقَمِّصه» نیز نامیدهاند که واژه «تَقَمُّص» در آن، به معنای لباس بر تن کردن است.
اعتبار خطبه
خطبه شقشقیه در منابع گوناگون حدیثی آمده و شماری از پژوهشگران با استناد به مدارک متعدد، آن را قابل اعتماد دانستهاند؛ در حالی که برخی دیگر، این خطبه را دارای تواتر تلقی کردهاند.
زمان ایراد خطبه
بر اساس نظر برخی پژوهشگران، علی بن ابیطالب این خطبه را در سالهای پایانی عمر خود، یعنی حدود سال ۳۸ یا اوایل ۳۹ هجری قمری ایراد کرده است؛ چراکه در متن خطبه، هم نقدهایی بر خلافت سه خلیفه پیش از او دیده میشود و هم به نبردهای مهمی همچون جنگ با ناکثین در سال ۳۶، قاسطین در سال ۳۷ و مارقین در سال ۳۸ هجری اشاره شده است.
پانویس
- ↑ نعمان عکبری، محمدبن محمد (1371ش). ص. ۱۲۶. تاریخ وارد شده در
|سال=را بررسی کنید (کمک); پارامتر|عنوان= یا |title=ناموجود یا خالی (کمک) - ↑ حکیمی، محمدتقی (1402ق). ص. ۱۲۶. تاریخ وارد شده در
|سال=را بررسی کنید (کمک); پارامتر|عنوان= یا |title=ناموجود یا خالی (کمک) - ↑ مکارم شیرازی، ناصر (1386ش). ج. ج۱. ص. ۳۱۸. تاریخ وارد شده در
|سال=را بررسی کنید (کمک); پارامتر|عنوان= یا |title=ناموجود یا خالی (کمک)