|
|
| خط ۱: |
خط ۱: |
| == [[تجربه نزدیک به مرگ|مرگ]] یعنی انتقال از [[دنیا]] به [[آخرت]] است.<ref>[[سوره الرحمن|الرحمن]]، [[آیه 26]]،</ref> مرگاز قوانین [[جهان هستی]] است که همه [[موجودات]] طعم آن را میچشند.<ref>[[سوره آلعمران|آل عمران]]، [[آیه 185]]</ref> ==
| | #تغییر_مسیر [[پایان زندگی انسان]] |
| == ۱-معانی مرگ ==
| |
| [[تجربه نزدیک به مرگ|مرگ]] پایان [[حیات]] است و در اصطلاح لغوی، «[[موت]]» به معنای ضد حیات تعبیر شده است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=لسان العرب|عنوان کتاب=لسان العرب|نام=محمد بن مکرم|نام خانوادگی=ابن منظور|پیوند نویسنده=محمد بن مکرم|صفحه=91|جلدها=2}}</ref> برخی از منابع مرگ را به معنای «[[سکون]]» نیز تعریف کردهاند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مجمع البحرین|عنوان کتاب=مجمع البحرین|سال=1375|نام=فخر الدین|نام خانوادگی=طریحی|جلد=1|صفحه=115}}</ref> بر اساس برخی مطالعات معنایی، مرگ بهعنوان نفی حیات شناخته میشود، حال آنکه حیات در هر [[موجود]] بر اساس خصوصیات ذاتی آن تعریف میشود.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=التحقیق فی کلمات القرآن الکریمسال|عنوان کتاب=التحقیق فی کلمات القرآن الکریم|سال=1360|نام=حسن|نام خانوادگی=مصطفوی|جلد=11|صفحه=196}}</ref>
| |
| | |
| از نظر امام خمینی، [[تجربه نزدیک به مرگ|مرگ]] امری وجودی است که انتقال از مرحله نشئه ملکی به [[نشئه ملکوتی]] را به همراه دارد. به گفته ایشان، [[حیات دنیوی]] و ملکی، عرضی و زائل شدنی است اما حیات ملکوتی [[حیات ذاتی]] و مستقل است که به واسطه [[استقلال نفس]] حاصل میشود<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=شرح چهل حدیث|عنوان کتاب=شرح چهل حدیث|سال=1388|نام=روح الله|نام خانوادگی=خمینی|پیوند نویسنده=روح الله|ناشر=آثار امام خمینی|صفحه=323}}</ref>. بدین ترتیب، [[تجربه نزدیک به مرگ|مرگ]] پایان شئون مادی [[انسان]] محسوب میشود ولی شئون [[معنویت|معنوی]] انسان در حیات برتری که [[حیات حقیقی]] نامیده میشود، باقی میماند و استمرار دارد. بر اساس دیدگاه امام خمینی، حیات این [[دنیا]] تنزل یافته حیات حقیقی است و [[تجربه نزدیک به مرگ|مرگ]] بازگشت به آن حیات حقیقی بهشمار میرود<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=صحیفه امام|عنوان کتاب=صحیفه امام|سال=1389|نام=روح الله|نام خانوادگی=خمینی|پیوند نویسنده=روح الله|ناشر=آثار امام خمینی|جلد=19|صفحه=285}}</ref>.
| |
| | |
| امام خمینی همچنین معتقد است که [[نفس انسان]] در فرایندی تدریجی و جوهری از مراحل مختلف [[حیات]] عبور کرده و به حالت تجرد و استقلال میرسد. این فرایند توسط نیروها و عوامل [[عزرائیل]] انجام میگیرد و در طی آن قوای نفس به تدریج ضعیف میشوند تا نهایتاً نفس از [[عالم طبیعت]] جدا شده و به [[برزخ]] منتقل میشود<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تقریرات فلسفه امام خمینی|عنوان کتاب=تقریرات فلسفه امام خمینی|سال=1385|نام=روح الله|نام خانوادگی=خمینی|جلد=1|صفحه=320}}</ref>. این جدایی و استقلال نفس از بدن ارادی نیست بلکه امری قطعی و بیتأخیر است که به محض تکمیل حرکت نفس رخ میدهد<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تقریرات فلسفه امام خمینی |عنوان کتاب=تقریرات فلسفه امام خمینی|سال=1385|نام=روح الله|نام خانوادگی=خمینی|پیوند نویسنده=روح الله|جلد=3|صفحه=35}}</ref>.
| |
| | |
| این دیدگاهها بیانگر نگرشی فلسفی و [[برهان تجربه دینی|دینی]] نسبت به مفهوم [[تجربه نزدیک به مرگ|مرگ]] است که بر تمایز میان حیات مادی و معنوی تأکید دارد و [[تجربه نزدیک به مرگ|مرگ]] را گذرگاهی برای انتقال به مرحلهای بالاتر از وجود میداند.
| |
| | |
| == ۲-مرگ در قرآن ==
| |
| در [[قرآن کریم]]، مفهوم مرگ با واژهها و مادههای متفاوتی بیان شده است که هر یک کاربرد و مفهوم خاص خود را دارد. این تنوع واژگانی نشاندهنده گستردگی و عمق معنای مرگ در [[متون قرآنی]] است.
| |
| | |
| == ماده موت (م و ت) ==
| |
| ماده [[موت]] بیشترین تعداد کاربرد را در [[قرآن]] داراست و ۱۶۵ بار به کار رفته است. این واژه به صورت عمومی به معنای [[مرگ و پایان حیات]] استفاده شده است.
| |
| | |
| == ماده هَلَک (ه ل ک) ==
| |
| این ماده ۶۸ بار در قرآن دیده شده و اغلب به معنای [[تجربه نزدیک به مرگ|مرگ]] به کار رفته است. در عصر نزول قرآن، «[[هلک]]» به معنای مطلق [[تجربه نزدیک به مرگ|مرگ]] بوده و نه مرگ همراه با حقارت، برخلاف برخی کاربردهای معاصر آن. نمونهای از آن در آیه «… حَتَّی إِذا هَلَکَ» آمده است که به مرگ اشاره دارد<ref>[[سوره غافر|غافر]]،[[آیه 34]]</ref>.
| |
| | |
| == ماده وفی (و ف ی) ==
| |
| کلمه «[[وفی]]» در ۱۴ آیه قرآن به معنای [[گرفتن جان]] یا [[مردن]] استفاده شده است؛ مانند آیه «قُلْ یَتَوَفَّاکُمْ مَلَکُ الْمَوْت» که به فرشته مرگ اشاره دارد<ref>[[سوره سجده|سجده]]،[[آیه11]]</ref>.معنای اصلی «وفی» گرفتن کامل است که نشان میدهد مرگ به معنای [[فنا و نیستی]] نیست بلکه انتقال از دنیایی به دنیای دیگر است<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تفسير نمونه|عنوان کتاب=تفسير نمونه|نام=ناصر|نام خانوادگی=مكارم شيرازي|جلد=20|صفحه=167}}</ref>.
| |
| | |
| == ماده صعق (ص ع ق) ==
| |
| واژه «[[صعق]]» به عنوان یکی از معانی نزدیک به مرگ مطرح شده است اما در [[قرآن]] بیشتر اشاره به صدای سهمگین صاعقه دارد که نتایجی همچون [[آتش]]، [[عذاب]] یا [[تجربه نزدیک به مرگ|مرگ]] به همراه دارد. راغب اصفهانی در تعریف صاعقه آن را دارای سه وجه: مرگ، [[عذاب و آتش]] دانسته، اما اینها را به عنوان نتایج [[صاعقه]] معرفی کرده است.
| |
| | |
| این گونه کاربردهای متنوع واژگانی در [[قرآن]] نشاندهنده جنبههای مختلف مرگ از جمله پایان [[حیات]]، جدا شدن [[روح]] از بدن، و انتقال به مرحلهای دیگر از وجود است<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=المفردات في غريب القرآن|عنوان کتاب=المفردات في غريب القرآن|نام=حسين بن محمد|نام خانوادگی=راغب اصفهاني|پیوند نویسنده=حسین بن محمد|صفحه=458}}</ref>.
| |
| | |
| == ۳-انواع مرگ ==
| |
| [[تجربه نزدیک به مرگ|مرگ]] دارای گونههای متعددی است که هر یک ویژگیها و شرایط خاصی دارند. این گونهها از دیدگاههای مختلف فلسفی، دینی و پزشکی تعریف شدهاند.
| |
| | |
| == گونههای مرگ ==
| |
| * [[مرگ طبیعی]]: این نوع مرگ فرایند تدریجی رهایی نفس از بدن و فاصله گرفتن از [[عالم محسوس]] به سوی [[عالم ملکوت]] است. در این حالت، [[نفس]] پس از رسیدن به کمال، دیگر نیازی به بدن ندارد و آن را ترک میکند.
| |
| * [[مرگ ناگهانی یا مفاجات]]: مرگی است که بدون اطلاع قبلی و به صورت غیرمنتظره رخ میدهد.
| |
| * [[مرگ انتحاری]]: نوعی مرگ است که فرد به قصد پایان دادن به [[حیات]] خود اقدام میکند.
| |
| | |
| == منابع ==
| |