ترتیب نزول سوره‌های قرآن

در ترتیب نزول سوره های قرآن، روایاتی در منابع اسلامی وجود دارد که عمدتا از ابن‌عباس نقل شده است.

در باورهای اسلامی

علامه طبرسی، مفسر بزرگ شیعه، بر این باور است که رعایت ترتیب سوره ها، نظر به ابتدای هر سوره است. اگر سوره ای تا چند آیه نازل شود، و پیش از اتمام آن سوره، سوره دیگری به طور کامل نازل گردد، و حتی چند سوره دیگر در این میان به صورت کامل نازل شود، آن گاه بقیه سوره نخست نازل شود، در این حالت نیز اعتبار ترتیب، مبدا نزول هر سوره خواهد بود، نه زمان تکمیل آن. چنان که سوره علق تا پنج آیه در آغاز بعثت نازل گردید و پس از چند سال بقیه سوره نازل شد. همچنین سوره مدثر و سوره مزمل و غیره نیز به همین روال نازل شده اند. به همین دلیل سوره علق اولین سوره نازل شده شمرده می شود. چنان که طبرسی در مجمع البیان از کتاب «الایضاح» احمد زاهد نقل کرده است. هادی معرفت، دیگر قرآن‌پژوه شیعه نیز در کتاب «علوم قرآنی» فهرستی از سوره های مکی و مدنی و ترتیب نزول آنها ارائه نموده که سوره های مکی آن به صورت زیر است. مطابق با توضیح ذکر شده در این کتاب، این فهرست در ترتیب سوره ‏ها، طبق روایت ابن عباس و تکمیل آن مطابق روایت جابر بن زید، با تصحیح از روی نسخه‏ های متعدد انجام گرفته است.

فهرست ترتیب نزول

	نام سوره	شمار آیه ها	ترتیب نزول	محل نزول
1	سوره حمد	7	5	مکه
2	سوره بقره	286	87	مدینه
3	سوره آل عمران	200	89	مدینه
4	سوره نساء	176	92	مدینه
5	سوره مائده	120	113	مدینه
6	سوره انعام	165	55	مکه
7	سوره اعراف	206	39	مکه
8	سوره انفال	75	88	مدینه
9	سوره توبه	129	114	مدینه
10	سوره یونس	109	51	مکه
11	سوره هود	123	52	مکه
12	سوره یوسف	111	53	مکه
13	سوره رعد	43	96	مدینه
14	سوره ابراهیم	52	72	مکه
15	سوره حجر	99	54	مکه

پانویس

منابع

1. طبرسی (۱۳۸۶). تاریخ یعقوبی. ص. ۲۶-۳۵.
2. معرفت، محمدهادی (۱۳۶۴). علوم قرآنی. ص. ۸۹.
3. طبرسی (۱۳۸۵). مجمع البیان. ج. ۱۰. ص. ۴۰۵.