حیله شرعی: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
# ضم ضمیمه | # ضم ضمیمه | ||
نخستین راهی که برخی از فقهای امامیه برای تخلص از ربای معاوضی ارائه کردهاند، ضمیمه کردن کالایی غیر از جنسِ عوضین است<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=نهایة الإحکام في معرفة الأحکام|تاریخ=۱۴۱۰|نام=حسن بن یوسف|نام خانوادگی=حلی|ناشر=اسماعیلیان|جلد=۲|صفحه=۵۵۳|مکان=قم}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=منهاج الصالحین|تاریخ=۱۳۹۴|نام=محسن|نام خانوادگی=حکیم|ناشر=دار الرسالة|صفحه=۱۰۵|مکان=قم}}</ref> پیرامون ضم ضمیمه برای تخلص از ربا، دیدگاههای متفاوتی وجود دارد: | نخستین راهی که برخی از فقهای امامیه برای تخلص از ربای معاوضی ارائه کردهاند، ضمیمه کردن کالایی غیر از جنسِ عوضین است<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=نهایة الإحکام في معرفة الأحکام|تاریخ=۱۴۱۰|نام=حسن بن یوسف|نام خانوادگی=حلی|ناشر=اسماعیلیان|جلد=۲|صفحه=۵۵۳|مکان=قم}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=منهاج الصالحین|تاریخ=۱۳۹۴|نام=محسن|نام خانوادگی=حکیم|ناشر=دار الرسالة|صفحه=۱۰۵|مکان=قم}}</ref> پیرامون ضم ضمیمه برای تخلص از ربا، دیدگاههای متفاوتی وجود دارد: از نظر سیستانی درصورتیکه ضمیمه در مقابل زیادی قرار گیرد، مشروع خواهد بود<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=منهاج الصالحین|تاریخ=۱۴۱۵|نام=علی|نام خانوادگی=سیستانی|ناشر=مکتب آية الله العظمی السيد السيستاني|جلد=۲|صفحه=۷۴|مکان=قم}}</ref>؛ مکارم شیرازی صحت این حیله را مشروط به عقلائی بودن ضمیمه دانستهاست<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=بررسى طرق فرار از ربا|تاریخ=۱۳۸۵|نام=ناصر|نام خانوادگی=مکارم شیرازی|ناشر=مدرسة الإمام علي بن أبي طالب (علیه السلام)|صفحه=۱۰|مکان=قم}}</ref> وموسوی خمینی ضم ضمیمه را تنها در صورت تساوی عوضین از جهت قیمت، صحیح دانستهاست<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=البیع|تاریخ=۱۳۹۲|نام=روح الله|نام خانوادگی=موسوی خمینی|ناشر=مؤسسة تنظیم و نشر آثار الإمام الموسوی خمینی (قدس سره)|جلد=۱|صفحه=۵۷۲|مکان=تهران}}</ref>. | ||
== منابع == | == منابع == | ||
نسخهٔ ۱۷ نوامبر ۲۰۲۵، ساعت ۱۸:۰۱
حیله شرعی
معنای لغوی
حیله از ریشه «حول» گرفته شده که به معنای تدبیر ماهرانه امور[۱] و بهکارگرفتن فکر برای رسیدن به مقصود[۲] ، مهارت، نيكانديشى و قدرت تصرّف در كارها بهکار رفته است.[۳] [۴] راغب اصفهانی، اصل آن را به معنای دگرگونی و جدا شدن از غیر تعریف کرده است و حیله را بهکارگیری راههای پنهانی یا چارهجویی نهانی برای رسیدن به حالت یا چیزی میداند که در انسان حاصل میشود، وی استعمال این واژه را غالباً در امور منفی میداند؛ هرچند گاهی به عنوان راه حکیمانه نیز به کار برده میشود. [۵]
معنای اصطلاحی
مکارم شیرازی، حیلههای شرعی را همان حفظ ظواهر قوانین شرعی دانسته است هرچند که روح قوانین موجود نباشد.[۶]
حیلههای شرعی در ربا
حیلههای شرعی در ربای معاوضی
- ضم ضمیمه
نخستین راهی که برخی از فقهای امامیه برای تخلص از ربای معاوضی ارائه کردهاند، ضمیمه کردن کالایی غیر از جنسِ عوضین است[۷][۸] پیرامون ضم ضمیمه برای تخلص از ربا، دیدگاههای متفاوتی وجود دارد: از نظر سیستانی درصورتیکه ضمیمه در مقابل زیادی قرار گیرد، مشروع خواهد بود[۹]؛ مکارم شیرازی صحت این حیله را مشروط به عقلائی بودن ضمیمه دانستهاست[۱۰] وموسوی خمینی ضم ضمیمه را تنها در صورت تساوی عوضین از جهت قیمت، صحیح دانستهاست[۱۱].
منابع
- ↑ موسی، حسين يوسف (۱۴۱۰). الإفصاح فى فقه اللغة. ج. ۱. قم: مكتب الاعلام الاسلامي. ص. ۱۴۱.
- ↑ فیومی، احمد بن محمد (۱۴۱۴). المصباح المنير فى غريب الشرح الكبير للرافعى. ج. ۱. قم: موسسه دار الهجرة. ص. ۱۵۷.
- ↑ فیروزآبادی، محمد بن يعقوب (۱۴۱۵). القاموس المحيط. ج. ۱. بیروت: دار الكتب العلمية. ص. ۴۹۷.
- ↑ بستانی، فواد افرام (۱۳۷۵). فرهنگ ابجدى. تهران: اسلامی. ص. ۳۵۰.
- ↑ راغب اصفهانى، حسین بن محمد (۱۴۱۲). مفردات ألفاظ القرآن. بیروت: دار القلم. ص. ۳۴۰.
- ↑ مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۸۵). بررسی طرق فرار از ربا. قم: مدرسة الإمام علي بن أبي طالب (علیه السلام). ص. ۱۴.
- ↑ حلی، حسن بن یوسف (۱۴۱۰). نهایة الإحکام في معرفة الأحکام. ج. ۲. قم: اسماعیلیان. ص. ۵۵۳.
- ↑ حکیم، محسن (۱۳۹۴). منهاج الصالحین. قم: دار الرسالة. ص. ۱۰۵.
- ↑ سیستانی، علی (۱۴۱۵). منهاج الصالحین. ج. ۲. قم: مکتب آية الله العظمی السيد السيستاني. ص. ۷۴.
- ↑ مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۸۵). بررسى طرق فرار از ربا. قم: مدرسة الإمام علي بن أبي طالب (علیه السلام). ص. ۱۰.
- ↑ موسوی خمینی، روح الله (۱۳۹۲). البیع. ج. ۱. تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار الإمام الموسوی خمینی (قدس سره). ص. ۵۷۲.