قیام‌الدین غازی: تفاوت میان نسخه‌ها

از اسلامیکال
پرش به ناوبری پرش به جستجو
بصریویکی‌متن
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۷۹: خط ۷۹:
با امضای توافق‌نامه صلح، سعید قیام‌الدین غازی به کشور بازگشت و عضو زیرکمیته حقوقی کمیسیون آشتی ملی شد. او تا زمان توقف فعالیت این کمیسیون در این سمت کار کرد و به دلیل خدماتش در اجرای توافق‌نامه صلح از دولت تاجیکستان نشان افتخار «شرف» دریافت کرد.<ref>{{پک/بن|ВИДЕО|ک=ozodi|ف=Қиёмиддини Ғозӣ, Махсуми Саттор ва Шайх Темур дар миёни 32 кушташудаи зиндони Ваҳдат. ВИДЕО|زبان=pyc}}</ref>
با امضای توافق‌نامه صلح، سعید قیام‌الدین غازی به کشور بازگشت و عضو زیرکمیته حقوقی کمیسیون آشتی ملی شد. او تا زمان توقف فعالیت این کمیسیون در این سمت کار کرد و به دلیل خدماتش در اجرای توافق‌نامه صلح از دولت تاجیکستان نشان افتخار «شرف» دریافت کرد.<ref>{{پک/بن|ВИДЕО|ک=ozodi|ف=Қиёмиддини Ғозӣ, Махсуми Саттор ва Шайх Темур дар миёни 32 кушташудаи зиндони Ваҳдат. ВИДЕО|زبان=pyc}}</ref>


غازی در سال‌های ۱۹۹۷ تا ۲۰۰۰ میلادی، عضو یکی از کمیسیون‌های حقوقی آشتی ملی بود. بعدها این حزب و کمیسون‌های آن منحل اعلام شدند و مراسم رسمی اختتامیه با مشارکت رئیس‌جمهور وقت تاجیکستان، برای آن برگزار شد.<ref>{{پک/بن|Эшони|ک=millat.tj|ف=Эшони Қиёмуддини Ғозӣ:|زبان=tg}}</ref> او در سال ۲۰۰۰ میلادی از این حزب جدا شد و به فعالیت‌های سیاسی خود پایان داد. به ادعای برخی منابع، او تا سال ۲۰۱۷ هیچگونه فعالیت سیاسی از خود نشان نداده است.<ref>{{پک/بن|شیعه۱|ک=شیعه‌نیوز|ف=روحانی تاجیکستانی در فرودگاه سن پترزبورگ ربوده شد|زبان=}}</ref>
غازی در سال‌های ۱۹۹۷ تا ۲۰۰۰ میلادی، عضو یکی از کمیسیون‌های حقوقی آشتی ملی بود. بعدها این حزب و کمیسون‌های آن منحل اعلام شدند و مراسم رسمی اختتامیه با مشارکت رئیس‌جمهور وقت تاجیکستان، برای آن برگزار شد.<ref>{{پک/بن|Эшони|ک=millat.tj|ف=Эшони Қиёмуддини Ғозӣ:|زبان=tg}}</ref> او در سال ۲۰۰۰ میلادی از این حزب جدا شد و به فعالیت‌های سیاسی خود پایان داد. به ادعای برخی منابع، او تا سال ۲۰۱۷ هیچگونه فعالیت سیاسی از خود نشان نداده است.<ref>{{پک/بن|شیعه۱|ک=شیعه‌نیوز|ف=روحانی تاجیکستانی در فرودگاه سن پترزبورگ ربوده شد|زبان=}}</ref> او بعدها به روسیه مهاجرت کرد و در آنجا زندگی می‌کرد.<ref>{{پک/بن|جام|ک=روزنامه جام‌جم|ف=شهادت «سید قیام» به دست داعش|زبان=}}</ref> او که از فعالیت‌های سیاسی کناره‌گیری کرده بود، بیشتر به فعالیت‌های دینی و آموزشی می‌پرداخت و از طریق اداره یک رستوران در سن‌پترزبورگ، امرار معاش می‌کرد.<ref>{{پک/بن|رهیافته|ک=سایت رهیافته|ف=شهید قیام‌الدین غازی زکزاکی تاجیکستان بود|زبان=}}</ref>


=== بازداشت ===
=== بازداشت ===
قیام‌الدین در سال ۱۳۹۶ در سن‌پترزبورگ روسیه بازداشت و به مقامات کشور تاجیکستان تحویل داده شد. وی در محاکم قضایی تاجیکستان با عناوین اتهامی «بر انگیختن کینه و دشمنی ملی، نژادی، منطقه‌ای و دینی»، «خیانت به کشور» و «دعوت عمومی برای تغییر قانون اساسی از طریق خشونت» مواجه شد.<ref>{{پک/بن|ВИДЕО|ک=ozodi|ف=Қиёмиддини Ғозӣ, Махсуми Саттор ва Шайх Темур дар миёни 32 кушташудаи зиндони Ваҳдат. ВИДЕО|زبان=pyc}}</ref> او کمی بعد توسط دادگاه عالی تاجیکستان به تحمل ۲۵ سال حبس محکوم شد و پس از آن به زندان منتقل شد.<ref>{{پک/بن|بی‌بی|ک=بی‌بی‌سی فارسی|ف=شورش زندانیان در تاجیکستان}}</ref>
قیام‌الدین در سال ۱۳۹۶ در سن‌پترزبورگ روسیه بازداشت و به مقامات کشور تاجیکستان تحویل داده شد. وی در محاکم قضایی تاجیکستان با عناوین اتهامی «بر انگیختن کینه و دشمنی ملی، نژادی، منطقه‌ای و دینی»، «خیانت به کشور» و «دعوت عمومی برای تغییر قانون اساسی از طریق خشونت» مواجه شد.<ref>{{پک/بن|ВИДЕО|ک=ozodi|ف=Қиёмиддини Ғозӣ, Махсуми Саттор ва Шайх Темур дар миёни 32 кушташудаи зиндони Ваҳдат. ВИДЕО|زبان=pyc}}</ref> او کمی بعد توسط دادگاه عالی تاجیکستان به تحمل ۲۵ سال حبس محکوم شد و پس از آن به زندان منتقل شد.<ref>{{پک/بن|بی‌بی|ک=بی‌بی‌سی فارسی|ف=شورش زندانیان در تاجیکستان}}</ref> رسانه‌های تاجیک بعدها اعلام کردند که وی به خاطر ندامتش، از دادگاه تخفیف گرفته و میزان محکومیت او کاهش یافته است.<ref>{{پک/بن|رهیافته|ک=سایت رهیافته|ف=شهید قیام‌الدین غازی زکزاکی تاجیکستان بود|زبان=}}</ref><ref>{{پک/بن|ابنا|ک=خبرگزاری ابنا|ف=سید قیام‌الدین غازی از علمای شیعه تاجیکستان|زبان=}}</ref>


به گزارش برخی منابع، از او در دوران بازداشتش، مصاحبه‌ای با برنامه «ریشه‌های ناپیدا» (یک برنامه تلویزیونی در تاجیکستان) پخش شد که در آن مصاحبه، به همکاری با «حزب نهضت اسلامی تاجیکستان» و همینطور «دولت ایران» اعتراف می‌کند و به صورت ضمنی می‌پذیرد که قصد کودتا در تاجیکستان را داشته است. وی در این مصاحبه از مواضع قبلی خود ابراز پشیمانی و طلب بخشش دارد.<ref>{{پک/بن|Хоҷагони|ک=news.tj|ف=«Генерали мардумӣ»: Хоҷагони ҲНИТ соли 2020 дар Тоҷикистон табаддулот барпо карданӣ буданд|زبان=pyc}}</ref> پخش این مستند با انتقادها و واکنش‌هایی همراه بود و برخی آن را غیرواقعی و در راستای اهداف سیاسی خواندند.<ref>{{پک/بن|تسنیم۱|ک=خبرگزاری تسینیم|ف=گزارش تسنیم از آخرین پروژه ضدایرانی دوشنبه|زبان=}}</ref><ref>{{پک/بن|جام|ک=روزنامه جام‌جم|ف=شهادت «سید قیام» به دست داعش|زبان=}}</ref> برخی منابع شیعی نیز از شکنجه او در زندان خبر می‌دادند.<ref>{{پک/بن|شیعه۲|ک=شیعه‌نیوز|ف=چه کسانی عالم شیعه تاجیکستانی را به شهادت رساندند؟|زبان=}}</ref>
به گزارش برخی منابع، از او در دوران بازداشتش، مصاحبه‌ای با برنامه «ریشه‌های ناپیدا» (یک برنامه تلویزیونی در تاجیکستان) پخش شد که در آن مصاحبه، به همکاری با «حزب نهضت اسلامی تاجیکستان» و همینطور «دولت ایران» اعتراف می‌کند و به صورت ضمنی می‌پذیرد که قصد کودتا در تاجیکستان را داشته است. وی در این مصاحبه از مواضع قبلی خود ابراز پشیمانی و طلب بخشش دارد.<ref>{{پک/بن|Хоҷагони|ک=news.tj|ف=«Генерали мардумӣ»: Хоҷагони ҲНИТ соли 2020 дар Тоҷикистон табаддулот барпо карданӣ буданд|زبان=pyc}}</ref> پخش این مستند با انتقادها و واکنش‌هایی همراه بود و برخی آن را غیرواقعی و در راستای اهداف سیاسی خواندند.<ref>{{پک/بن|تسنیم۱|ک=خبرگزاری تسینیم|ف=گزارش تسنیم از آخرین پروژه ضدایرانی دوشنبه|زبان=}}</ref><ref>{{پک/بن|جام|ک=روزنامه جام‌جم|ف=شهادت «سید قیام» به دست داعش|زبان=}}</ref> برخی منابع شیعی نیز از شکنجه او در زندان و تهیه فیلم از این شکنجه‌ها و پخش برای خانواده او خبر می‌دادند.<ref>{{پک/بن|شیعه۲|ک=شیعه‌نیوز|ف=چه کسانی عالم شیعه تاجیکستانی را به شهادت رساندند؟|زبان=}}</ref><ref>{{پک/بن|مشرق|ک=مشرق‌نیوز|ف=هر روز فیلم شکنجه را برای خانواده شهید پخش می‌کردند|زبان=}}</ref>


== کشته‌شدن ==
== کشته‌شدن ==
سید قیام‌الدین غازی شب یک‌شنبه ۲۹ اردیبهشت ۱۳۹۸ بر اثر شورش و آشوب، به دست عوامل [[داعش]] در زندانی در [[ناحیه وحدت|ناحیهٔ وحدت]] [[تاجیکستان]] کشته شد. در این شورش که توسط چهار تن از اعضای داعش انجام گرفت، تعدادی از زندانیان با چاقو مورد حمله قرار گرفتند. این شورش از سوی بهروز گل‌مرادوف پسر [[گل‌مراد حلیموف]] یکی از اعضای داعش در [[سوریه]] به همراه تعدادی از اعضای داعش برنامه‌ریزی و اجرا شد. در پی این اقدامات ۳۲  نفر از جمله ۲۴ زندانی از اعضای داعش و ۸ نفر از دیگر زندانیان کشته شدند.<ref>{{پک/بن|بی‌بی|ک=بی‌بی‌سی فارسی|ف=شورش زندانیان در تاجیکستان}}</ref> شورشیان قصد داشتن با گرفتن گروگان، از زندان بگریزند.<ref>{{پک/بن|ВИДЕО|ک=ozodi|ف=Қиёмиддини Ғозӣ, Махсуми Саттор ва Шайх Темур дар миёни 32 кушташудаи зиндони Ваҳдат. ВИДЕО|زبان=pyc}}</ref>
سید قیام‌الدین غازی شب یک‌شنبه ۲۹ اردیبهشت ۱۳۹۸ بر اثر شورش و آشوب، به دست عوامل [[داعش]] در زندانی در [[ناحیه وحدت|ناحیهٔ وحدت]] [[تاجیکستان]] کشته شد. در این شورش که توسط چهار تن از اعضای داعش انجام گرفت، تعدادی از زندانیان با چاقو مورد حمله قرار گرفتند. این شورش از سوی بهروز گل‌مرادوف پسر [[گل‌مراد حلیموف]] یکی از اعضای داعش در [[سوریه]] به همراه تعدادی از اعضای داعش برنامه‌ریزی و اجرا شد. در پی این اقدامات ۳۲  نفر از جمله ۲۴ زندانی از اعضای داعش و ۸ نفر از دیگر زندانیان کشته شدند.<ref>{{پک/بن|بی‌بی|ک=بی‌بی‌سی فارسی|ف=شورش زندانیان در تاجیکستان}}</ref> شورشیان قصد داشتن با گرفتن گروگان، از زندان بگریزند.<ref>{{پک/بن|ВИДЕО|ک=ozodi|ف=Қиёмиддини Ғозӣ, Махсуми Саттор ва Шайх Темур дар миёни 32 кушташудаи зиндони Ваҳдат. ВИДЕО|زبان=pyc}}</ref>


پس از کشته شدن، به خانواده او اجازه حضور در مراسم تشیع جنازه داده نشد و جسد او توسط مأموران حکومتی تاجیکستان، مخفیانه دفن شد. محل دفن او بعدها به خانواده وی اعلام شد.<ref>{{پک/بن|شیعه۳|ک=شیعه‌نیوز|ف=شهید قیام الدین غازی مخفیانه به خاک سپرده شد|زبان=}}</ref>
پس از کشته شدن، به خانواده او اجازه حضور در مراسم تشیع جنازه داده نشد و جسد او توسط مأموران حکومتی تاجیکستان و با حضور تنها یکی از فرزندان غازی،<ref>{{پک/بن|مشرق|ک=مشرق‌نیوز|ف=هر روز فیلم شکنجه را برای خانواده شهید پخش می‌کردند|زبان=}}</ref> به صورت مخفیانه دفن شد. محل دفن او بعدها به خانواده وی اعلام شد.<ref>{{پک/بن|شیعه۳|ک=شیعه‌نیوز|ف=شهید قیام الدین غازی مخفیانه به خاک سپرده شد|زبان=}}</ref>


== دین و مذهب ==
== دین و مذهب ==
سید قیام‌الدین غازی، در ابتدا مسلمان سنی بود. پس از آنکه شایعاتی در خصوص گرایش او به تشیع مطرح شد، وی در یک مصاحبه مربوط به سال ۲۰۰۸ میلادی، این موضوع را رد کرد و آن را صرفا شایعه دانست.<ref>{{پک/بن|Эшони|ک=millat.tj|ف=Эшони Қиёмуддини Ғозӣ:|زبان=tg}}</ref>
سید قیام‌الدین غازی، در ابتدا مسلمان سنی بود. پس از آنکه شایعاتی در خصوص گرایش او به تشیع مطرح شد، وی در یک مصاحبه مربوط به سال ۲۰۰۸ میلادی، این موضوع را رد کرد و آن را صرفا شایعه دانست.<ref>{{پک/بن|Эшони|ک=millat.tj|ف=Эшони Қиёмуддини Ғозӣ:|زبان=tg}}</ref> پس از درگذشت او، خبرگزاری‌های بسیاری او را یکی از روحانیان شیعی گزارش کردند.<ref>{{پک/بن|مشرق|ک=مشرق‌نیوز|ف=هر روز فیلم شکنجه را برای خانواده شهید پخش می‌کردند|زبان=}}</ref> برخی منابع مدعی شدند که حضور او در ایران، سبب آشنایی‌اش با مذهب تشیع و تحصیل در حوزه علمیه قم شده بود.<ref>{{پک/بن|رهیافته|ک=سایت رهیافته|ف=شهید قیام‌الدین غازی زکزاکی تاجیکستان بود|زبان=}}</ref><ref>{{پک/بن|ابنا|ک=خبرگزاری ابنا|ف=سید قیام‌الدین غازی از علمای شیعه تاجیکستان|زبان=}}</ref>


== پانویس ==
== پانویس ==
خط ۱۰۲: خط ۱۰۲:


* {{یادکرد وب|عنوان=شورش زندانیان در تاجیکستان بیش از ۳۰ کشته برجا گذاشت|نشانی=https://www.bbc.com/persian/world-48302356|تاریخ=۳۰ اردیبهشت ۱۳۹۸|تاریخ بازبینی=۶ دی ۱۴۰۳|شناسه={{شناسه یادکرد|بی‌بی}}|نویسنده=بی‌بی‌سی فارسی|کد زبان=|وبگاه=bbc.com}}
* {{یادکرد وب|عنوان=شورش زندانیان در تاجیکستان بیش از ۳۰ کشته برجا گذاشت|نشانی=https://www.bbc.com/persian/world-48302356|تاریخ=۳۰ اردیبهشت ۱۳۹۸|تاریخ بازبینی=۶ دی ۱۴۰۳|شناسه={{شناسه یادکرد|بی‌بی}}|نویسنده=بی‌بی‌سی فارسی|کد زبان=|وبگاه=bbc.com}}
* {{یادکرد وب|عنوان=سید قیام‌الدین غازی از علمای شیعه تاجیکستان توسط داعش با زبان روزه سر بریده شد|نشانی=https://fa.abna24.com/story/752081|تاریخ=۳۱ اردیبهشت ۱۳۹۸|تاریخ بازبینی=۶ دی ۱۴۰۳|شناسه={{شناسه یادکرد|ابنا}}|نویسنده=خبرگزاری ابنا|کد زبان=|وبگاه=abna24.com}}
* {{یادکرد وب|عنوان=گزارش تسنیم از آخرین پروژه ضدایرانی دوشنبه: تاجیکستان به دلارهای عربستان چشم دوخته است؟|نشانی=https://www.tasnimnews.com/fa/news/1397/04/04/1760011/%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%B4-%D8%AA%D8%B3%D9%86%DB%8C%D9%85-%D8%A7%D8%B2-%D8%A2%D8%AE%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D9%BE%D8%B1%D9%88%DA%98%D9%87-%D8%B6%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AF%D9%88%D8%B4%D9%86%D8%A8%D9%87-%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D9%87-%D8%AF%D9%84%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%DA%86%D8%B4%D9%85-%D8%AF%D9%88%D8%AE%D8%AA%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA|تاریخ=۴ تیر ۱۳۹۷|تاریخ بازبینی=۶ دی ۱۴۰۳|شناسه={{شناسه یادکرد|تسنیم۱}}|نویسنده=خبرگزاری تسنیم|کد زبان=|وبگاه=tasnimnews.com}}
* {{یادکرد وب|عنوان=گزارش تسنیم از آخرین پروژه ضدایرانی دوشنبه: تاجیکستان به دلارهای عربستان چشم دوخته است؟|نشانی=https://www.tasnimnews.com/fa/news/1397/04/04/1760011/%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%B4-%D8%AA%D8%B3%D9%86%DB%8C%D9%85-%D8%A7%D8%B2-%D8%A2%D8%AE%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D9%BE%D8%B1%D9%88%DA%98%D9%87-%D8%B6%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AF%D9%88%D8%B4%D9%86%D8%A8%D9%87-%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D9%87-%D8%AF%D9%84%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%DA%86%D8%B4%D9%85-%D8%AF%D9%88%D8%AE%D8%AA%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA|تاریخ=۴ تیر ۱۳۹۷|تاریخ بازبینی=۶ دی ۱۴۰۳|شناسه={{شناسه یادکرد|تسنیم۱}}|نویسنده=خبرگزاری تسنیم|کد زبان=|وبگاه=tasnimnews.com}}
* {{یادکرد وب|عنوان=شهادت «سید قیام» به دست داعش|نشانی=https://jamejamdaily.ir/newspaper/item/25087|تاریخ=۴ خرداد ۱۳۹۸|تاریخ بازبینی=۶ دی ۱۴۰۳|شناسه={{شناسه یادکرد|جام}}|نویسنده=روزنامه جام‌جم|کد زبان=|وبگاه=jamejamdaily.ir}}
* {{یادکرد وب|عنوان=شهادت «سید قیام» به دست داعش|نشانی=https://jamejamdaily.ir/newspaper/item/25087|تاریخ=۴ خرداد ۱۳۹۸|تاریخ بازبینی=۶ دی ۱۴۰۳|شناسه={{شناسه یادکرد|جام}}|نویسنده=روزنامه جام‌جم|کد زبان=|وبگاه=jamejamdaily.ir}}
* {{یادکرد وب|عنوان=شهید قیام‌الدین غازی زکزاکی تاجیکستان بود|نشانی=https://rahyafteha.ir/117033/%d8%b4%d9%87%db%8c%d8%af-%d9%82%db%8c%d8%a7%d9%85%d8%a7%d9%84%d8%af%db%8c%d9%86-%d8%ba%d8%a7%d8%b2%db%8c-%d8%b2%da%a9%d8%b2%d8%a7%da%a9%db%8c-%d8%aa%d8%a7%d8%ac%db%8c%da%a9%d8%b3%d8%aa%d8%a7/|تاریخ=۱۵ اسفند ۱۴۰۱|تاریخ بازبینی=۶ دی ۱۴۰۳|شناسه={{شناسه یادکرد|رهیافته}}|نویسنده=سایت رهیافته|کد زبان=|وبگاه=rahyafteha.ir}}
* {{یادکرد وب|عنوان=روحانی تاجیکستانی در فرودگاه سن پترزبورگ ربوده شد|نشانی=https://www.shia-news.com/fa/news/152867/%D8%B1%D9%88%D8%AD%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%B3%D9%86-%D9%BE%D8%AA%D8%B1%D8%B2%D8%A8%D9%88%D8%B1%DA%AF-%D8%B1%D8%A8%D9%88%D8%AF%D9%87-%D8%B4%D8%AF|تاریخ=۱ آذر ۱۳۹۶|تاریخ بازبینی=۶ دی ۱۴۰۳|شناسه={{شناسه یادکرد|شیعه۱}}|نویسنده=شیعه‌نیوز|کد زبان=|وبگاه=shia-news.com}}
* {{یادکرد وب|عنوان=روحانی تاجیکستانی در فرودگاه سن پترزبورگ ربوده شد|نشانی=https://www.shia-news.com/fa/news/152867/%D8%B1%D9%88%D8%AD%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%B3%D9%86-%D9%BE%D8%AA%D8%B1%D8%B2%D8%A8%D9%88%D8%B1%DA%AF-%D8%B1%D8%A8%D9%88%D8%AF%D9%87-%D8%B4%D8%AF|تاریخ=۱ آذر ۱۳۹۶|تاریخ بازبینی=۶ دی ۱۴۰۳|شناسه={{شناسه یادکرد|شیعه۱}}|نویسنده=شیعه‌نیوز|کد زبان=|وبگاه=shia-news.com}}
* {{یادکرد وب|عنوان=چه کسانی عالم شیعه تاجیکستانی را به شهادت رساندند؟|نشانی=https://www.shia-news.com/fa/news/190362/%DA%86%D9%87-%DA%A9%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85-%D8%B4%DB%8C%D8%B9%D9%87-%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D9%87-%D8%B4%D9%87%D8%A7%D8%AF%D8%AA-%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%86%D8%AF|تاریخ=۱۲ تیر ۱۳۹۸|تاریخ بازبینی=۶ دی ۱۴۰۳|شناسه={{شناسه یادکرد|شیعه۲}}|نویسنده=شیعه‌نیوز|کد زبان=|وبگاه=shia-news.com}}
* {{یادکرد وب|عنوان=چه کسانی عالم شیعه تاجیکستانی را به شهادت رساندند؟|نشانی=https://www.shia-news.com/fa/news/190362/%DA%86%D9%87-%DA%A9%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85-%D8%B4%DB%8C%D8%B9%D9%87-%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D9%87-%D8%B4%D9%87%D8%A7%D8%AF%D8%AA-%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%86%D8%AF|تاریخ=۱۲ تیر ۱۳۹۸|تاریخ بازبینی=۶ دی ۱۴۰۳|شناسه={{شناسه یادکرد|شیعه۲}}|نویسنده=شیعه‌نیوز|کد زبان=|وبگاه=shia-news.com}}

نسخهٔ ‏۲۶ دسامبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۵:۵۷

سید قیام‌الدین غازی
قیام‌الدین غازی
Саййид Қиёмиддини Ғозӣ
متولد۱۹۵۲ میلادی
حصار
وفات۲۹ اردیبهشت ۱۳۹۸
وحدت
ملیتتاجیکستان
نژادتاجیک
تحصیلاتلیسانس حقوق و سیاست
دکترای ادبیات فارسی و تاجیک
محل تحصیلدانشگاه کابل
دانشگاه علامه محمد اقبال لاهوری
حزب سیاسیحزب نهضت اسلامی تاجیکستان
دیناسلام
مذهبابتدا سنی سپس شیعه دوازده‌امامی
وبگاه

سید قیام‌الدین غازی الگو:تاجیکی روحانی برجستهٔ اهل تاجیکستان، مؤسس و عضو حزب نهضت اسلامی تاجیکستان بود.

زندگی

سید قیام‌الدین غازی که برخی منابع از او با نام سعید قیا‌م‌الدین نیز یاد کرده‌اند، بیشتر با عنوان ایشان قیام‌الدین شناخته می‌شد.[۱] به گفته خود او، وی از نسل محمد،‌ پیامبر اسلام و از نسلی موسوم به سادات است.[۲]

قیام‌الدین غازی در سال ۱۹۵۲ میلادی در ناحیه حصار شومان کشور تاجیکستان به‌دنیا آمد. پدرش امام‌الدین غازی، یکی از روحانیان شناخته‌شدهٔ تاجیکستان بود. او مقدمات را در نزد پدرش آموخت و سپس برای تحصیلات بیشتر، به شهر نمنگان (واقع در جمهوری ازبکستان) سفر کرد. مهمترین استاد او در این دوران ملامراد ایرانی بود که تفکرات اسلامگرایانه او را تقویت کرد.[۳] غازی در سال ۱۹۹۶ میلادی از دانشگاه کابل لیسانس سیاست و حقوق را دریافت نمود.[۴] او در سال ۱۹۹۶ به دانشگاه علامه محمد اقبال لاهوری در اسلام‌آباد پاکستان وارد شد و توانست تا در سال ۲۰۰۰ میلادی از این دانشگاه، در رشته ادبیات فارسی، فارغ‌التحصیل شود. او بعدها سفرهایی را به ایران داشت و به ملاقات عالمان شیعی همچون ناصر مکارم شیرازی، عبدالله جوادی آملی و نوری همدانی رفت.[۵]

او از سال ۱۹۸۸ تا سال ۱۹۹۲ میلادی خطیب مسجد مرکزی ناحیهٔ خراسان و همزمان مدرس مدرسهٔ امام ترمذی بود.‌[۶] وی بعدها عضو مجمع علمای اسلامی افغانستان شد.[۷]

فعالیت‌های سیاسی و دینی

تفکرات سیاسی و اسلامگرایانه غازی در دهه‌های ۱۹۶۰ تا ۱۹۹۰ میلادی شکل می‌گیرد و تلاش‌های او برای مبارزه با کمونیسم مورد حمایت شوروی به صورت جدی پیگیری می‌شود. در نهایت با تلاش‌های غازی و دیگر همراهانش، در نهایت حزب نهضت اسلامی در سال ۱۹۹۰ شکل رسمی به خود می‌گیرد.[۸] قیام‌الدین غازی، در سال‌های ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۲ میلادی، در تلاش برای استقلال‌طلبی در تاجیکستان پرداخت و در این خصوص به مبارزان ملی پیوست. این تلاش‌ها به موفقیت لازم نرسید و به درگیری‌های مسلحانه منجر شد. گفته شده است که او در آن دوران از عبدالله نوری، از علمای مشهور آن دوران، شهرت و محبوبیت بیشتری داشته است.[۹] سعید قیام‌الدین غازی در سال‌های آغازین جنگ داخلی تاجیکستان یکی از مجریان میدان شهیدان - هواداران نیروهای اسلامی و دموکراتیک - بود و به او لقب غیررسمی «ژنرال مردمی» داده بودند. پس از شروع جنگ، به افغانستان پناه برد و در چارچوب اتحاد نیروهای مخالف تاجیک فعالیت کرد.[۱۰] او پس از شکست تلاش‌ها برای استقلال‌طلبی در تاجیکستان، در سال ۱۹۹۲ به افغانستان می‌رود. او تا سال ۱۹۹۷ در افغانستان می‌ماند.[۱۱]

با امضای توافق‌نامه صلح، سعید قیام‌الدین غازی به کشور بازگشت و عضو زیرکمیته حقوقی کمیسیون آشتی ملی شد. او تا زمان توقف فعالیت این کمیسیون در این سمت کار کرد و به دلیل خدماتش در اجرای توافق‌نامه صلح از دولت تاجیکستان نشان افتخار «شرف» دریافت کرد.[۱۲]

غازی در سال‌های ۱۹۹۷ تا ۲۰۰۰ میلادی، عضو یکی از کمیسیون‌های حقوقی آشتی ملی بود. بعدها این حزب و کمیسون‌های آن منحل اعلام شدند و مراسم رسمی اختتامیه با مشارکت رئیس‌جمهور وقت تاجیکستان، برای آن برگزار شد.[۱۳] او در سال ۲۰۰۰ میلادی از این حزب جدا شد و به فعالیت‌های سیاسی خود پایان داد. به ادعای برخی منابع، او تا سال ۲۰۱۷ هیچگونه فعالیت سیاسی از خود نشان نداده است.[۱۴] او بعدها به روسیه مهاجرت کرد و در آنجا زندگی می‌کرد.[۱۵] او که از فعالیت‌های سیاسی کناره‌گیری کرده بود، بیشتر به فعالیت‌های دینی و آموزشی می‌پرداخت و از طریق اداره یک رستوران در سن‌پترزبورگ، امرار معاش می‌کرد.[۱۶]

بازداشت

قیام‌الدین در سال ۱۳۹۶ در سن‌پترزبورگ روسیه بازداشت و به مقامات کشور تاجیکستان تحویل داده شد. وی در محاکم قضایی تاجیکستان با عناوین اتهامی «بر انگیختن کینه و دشمنی ملی، نژادی، منطقه‌ای و دینی»، «خیانت به کشور» و «دعوت عمومی برای تغییر قانون اساسی از طریق خشونت» مواجه شد.[۱۷] او کمی بعد توسط دادگاه عالی تاجیکستان به تحمل ۲۵ سال حبس محکوم شد و پس از آن به زندان منتقل شد.[۱۸] رسانه‌های تاجیک بعدها اعلام کردند که وی به خاطر ندامتش، از دادگاه تخفیف گرفته و میزان محکومیت او کاهش یافته است.[۱۹][۲۰]

به گزارش برخی منابع، از او در دوران بازداشتش، مصاحبه‌ای با برنامه «ریشه‌های ناپیدا» (یک برنامه تلویزیونی در تاجیکستان) پخش شد که در آن مصاحبه، به همکاری با «حزب نهضت اسلامی تاجیکستان» و همینطور «دولت ایران» اعتراف می‌کند و به صورت ضمنی می‌پذیرد که قصد کودتا در تاجیکستان را داشته است. وی در این مصاحبه از مواضع قبلی خود ابراز پشیمانی و طلب بخشش دارد.[۲۱] پخش این مستند با انتقادها و واکنش‌هایی همراه بود و برخی آن را غیرواقعی و در راستای اهداف سیاسی خواندند.[۲۲][۲۳] برخی منابع شیعی نیز از شکنجه او در زندان و تهیه فیلم از این شکنجه‌ها و پخش برای خانواده او خبر می‌دادند.[۲۴][۲۵]

کشته‌شدن

سید قیام‌الدین غازی شب یک‌شنبه ۲۹ اردیبهشت ۱۳۹۸ بر اثر شورش و آشوب، به دست عوامل داعش در زندانی در ناحیهٔ وحدت تاجیکستان کشته شد. در این شورش که توسط چهار تن از اعضای داعش انجام گرفت، تعدادی از زندانیان با چاقو مورد حمله قرار گرفتند. این شورش از سوی بهروز گل‌مرادوف پسر گل‌مراد حلیموف یکی از اعضای داعش در سوریه به همراه تعدادی از اعضای داعش برنامه‌ریزی و اجرا شد. در پی این اقدامات ۳۲ نفر از جمله ۲۴ زندانی از اعضای داعش و ۸ نفر از دیگر زندانیان کشته شدند.[۲۶] شورشیان قصد داشتن با گرفتن گروگان، از زندان بگریزند.[۲۷]

پس از کشته شدن، به خانواده او اجازه حضور در مراسم تشیع جنازه داده نشد و جسد او توسط مأموران حکومتی تاجیکستان و با حضور تنها یکی از فرزندان غازی،[۲۸] به صورت مخفیانه دفن شد. محل دفن او بعدها به خانواده وی اعلام شد.[۲۹]

دین و مذهب

سید قیام‌الدین غازی، در ابتدا مسلمان سنی بود. پس از آنکه شایعاتی در خصوص گرایش او به تشیع مطرح شد، وی در یک مصاحبه مربوط به سال ۲۰۰۸ میلادی، این موضوع را رد کرد و آن را صرفا شایعه دانست.[۳۰] پس از درگذشت او، خبرگزاری‌های بسیاری او را یکی از روحانیان شیعی گزارش کردند.[۳۱] برخی منابع مدعی شدند که حضور او در ایران، سبب آشنایی‌اش با مذهب تشیع و تحصیل در حوزه علمیه قم شده بود.[۳۲][۳۳]

پانویس

ارجاعات

  1. ↑ «شورش زندانیان در تاجیکستان»، بی‌بی‌سی فارسی.
  2. ↑ «Эшони Қиёмуддини Ғозӣ:», millat.tj.
  3. ↑ «چه کسانی عالم شیعه تاجیکستانی را به شهادت رساندند؟»، شیعه‌نیوز.
  4. ↑ «شهادت «سید قیام» به دست داعش»، روزنامه جام‌جم.
  5. ↑ «چه کسانی عالم شیعه تاجیکستانی را به شهادت رساندند؟»، شیعه‌نیوز.
  6. ↑ «شهادت «سید قیام» به دست داعش»، روزنامه جام‌جم.
  7. ↑ «شهادت «سید قیام» به دست داعش»، روزنامه جام‌جم.
  8. ↑ «چه کسانی عالم شیعه تاجیکستانی را به شهادت رساندند؟»، شیعه‌نیوز.
  9. ↑ «Эшони Қиёмуддини Ғозӣ:», millat.tj.
  10. ↑ «Қиёмиддини Ғозӣ, Махсуми Саттор ва Шайх Темур дар миёни 32 кушташудаи зиндони Ваҳдат. ВИДЕО», ozodi.
  11. ↑ «چه کسانی عالم شیعه تاجیکستانی را به شهادت رساندند؟»، شیعه‌نیوز.
  12. ↑ «Қиёмиддини Ғозӣ, Махсуми Саттор ва Шайх Темур дар миёни 32 кушташудаи зиндони Ваҳдат. ВИДЕО», ozodi.
  13. ↑ «Эшони Қиёмуддини Ғозӣ:», millat.tj.
  14. ↑ «روحانی تاجیکستانی در فرودگاه سن پترزبورگ ربوده شد»، شیعه‌نیوز.
  15. ↑ «شهادت «سید قیام» به دست داعش»، روزنامه جام‌جم.
  16. ↑ «شهید قیام‌الدین غازی زکزاکی تاجیکستان بود»، سایت رهیافته.
  17. ↑ «Қиёмиддини Ғозӣ, Махсуми Саттор ва Шайх Темур дар миёни 32 кушташудаи зиндони Ваҳдат. ВИДЕО», ozodi.
  18. ↑ «شورش زندانیان در تاجیکستان»، بی‌بی‌سی فارسی.
  19. ↑ «شهید قیام‌الدین غازی زکزاکی تاجیکستان بود»، سایت رهیافته.
  20. ↑ «سید قیام‌الدین غازی از علمای شیعه تاجیکستان»، خبرگزاری ابنا.
  21. ↑ ««Генерали мардумӣ»: Хоҷагони ҲНИТ соли 2020 дар Тоҷикистон табаддулот барпо карданӣ буданд», news.tj.
  22. ↑ «گزارش تسنیم از آخرین پروژه ضدایرانی دوشنبه»، خبرگزاری تسینیم.
  23. ↑ «شهادت «سید قیام» به دست داعش»، روزنامه جام‌جم.
  24. ↑ «چه کسانی عالم شیعه تاجیکستانی را به شهادت رساندند؟»، شیعه‌نیوز.
  25. ↑ «هر روز فیلم شکنجه را برای خانواده شهید پخش می‌کردند»، مشرق‌نیوز.
  26. ↑ «شورش زندانیان در تاجیکستان»، بی‌بی‌سی فارسی.
  27. ↑ «Қиёмиддини Ғозӣ, Махсуми Саттор ва Шайх Темур дар миёни 32 кушташудаи зиндони Ваҳдат. ВИДЕО», ozodi.
  28. ↑ «هر روز فیلم شکنجه را برای خانواده شهید پخش می‌کردند»، مشرق‌نیوز.
  29. ↑ «شهید قیام الدین غازی مخفیانه به خاک سپرده شد»، شیعه‌نیوز.
  30. ↑ «Эшони Қиёмуддини Ғозӣ:», millat.tj.
  31. ↑ «هر روز فیلم شکنجه را برای خانواده شهید پخش می‌کردند»، مشرق‌نیوز.
  32. ↑ «شهید قیام‌الدین غازی زکزاکی تاجیکستان بود»، سایت رهیافته.
  33. ↑ «سید قیام‌الدین غازی از علمای شیعه تاجیکستان»، خبرگزاری ابنا.

منابع

پیوند به بیرون

برگرفته از «https://www.islamical.org/w/index.php?title=قیام‌الدین_غازی&oldid=99356»