ایوان کسری

ایوان کسری که با نام طاق کسری شناخته می‌شود یکی از بناهای به جا مانده از دوره ساسانی در ایران ساسانی است که امروزه در کشور عراق قرار گرفته است. در عقاید اسلامی، این کاخ با تولد محمد، پیامبر اسلام، شکافته شد. این بنا برای مدتی کاربرد مسجد داشته است.

موقعیت و جایگاه

ایوان کسری یکی از مشهورترین بناهای برجای‌مانده از دوره ساسانیان است که به‌عنوان کاخ سلطنتی شناخته می‌شود. این بنا، که در میان ایرانیان به نام طاق کسری نیز معروف است، در شهر مداین (در نزدیکی بغداد امروزی) قرار دارد. بقایای این سازه هنوز در محله اسپانبر باقی مانده و مورد توجه و شگفتی گردشگران است.

بنا

ساخت این بنا را به خسرو اول (انوشیروان) نسبت داده‌اند. ویرانه‌های موجود، مساحتی در حدود ۳۰۰ در ۴۰۰ متر را پوشش می‌دهند که شامل بقایای چندین بنا است. طاق کسری یکی از بخش‌های اصلی این مجموعه محسوب می‌شود و در فاصله ۱۰۰ متری آن، تپه‌ای به نام حریم کسری قرار دارد. از این مجموعه، تنها طاق کسری به‌صورت قابل‌توجهی باقی مانده است. تا سال ۱۸۸۸ میلادی، نمای اصلی و تالار بزرگ مرکزی پابرجا بود، اما در آن سال، جناح شمالی فرو ریخت و در حال حاضر، جناح جنوبی نیز در معرض تخریب قرار دارد.

در میانه این بنا، یک طاق بزرگ بیضی‌شکل به چشم می‌خورد که عمق آن تا انتهای سازه امتداد دارد. طاق کسری به‌عنوان مقر رسمی شاهنشاه ساسانی مورد استفاده قرار می‌گرفت و آنچه باعث تحسین و شگفتی بازدیدکنندگان شده، عظمت، شکوه و ضخامت دیوارهای آن است.

تاریخچه

پس از فتح تیسفون به دست مسلمانان، ایوان مداین (طاق کسری) برای مدتی به‌عنوان مسجد مورد استفاده قرار گرفت و گفته شده که علی بن ابی‌طالب در این مکان نماز گزارده است. برخی منابع نیز ساخت اولیه این بنا را به شاپور دوم (ذوالاکتاف) نسبت داده‌اند، که در دوره پادشاهان بعدی تکمیل شد و سرانجام در دوران خسرو اول (انوشیروان عادل) به پایان رسید.

پانویس

منابع

• اختری، عباسعلی (۱۳۹۰). «ایوان کسری». دایرةالمعارف جامع اسلامی. تهران: آرایه.