زنان اسوه در اسلام: تفاوت میان نسخهها
(جایگزینی صفحه با ' <references />') برچسبها: جایگزین شد ویرایشگر بصری |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
< | اخلاق [[هوش مصنوعی]] از منظر [[اسلامی]]: رهیافتها و اصول | ||
در دنیای امروز، هوش مصنوعی (AI) به سرعت در حال پیشرفت است و ابعاد مختلف زندگی بشر را تحت تأثیر قرار میدهد. از آنجا که این فناوریها دارای قدرت تصمیمگیری و تأثیرگذاری گستردهای هستند، بحث از اخلاق و چارچوبهای ارزشی برای هدایت توسعه و بهکارگیری آنها امری ضروری است. دین مبین اسلام، با داشتن یک نظام اخلاقی جامع و پویا، میتواند رهیافتهای ارزشمندی را برای مواجهه با چالشهای اخلاقی هوش مصنوعی ارائه دهد. این رهیافتها نه تنها به دنبال تضمین منافع بشری هستند، بلکه به حفظ کرامت انسانی و رعایت حقوق الهی و بشری نیز تأکید دارند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الشفا بتعریف حقوق المصطفی|عنوان کتاب=|جلد=1}}</ref> | |||
فقه و اخلاق اسلامی بر اصول بنیادینی چون «عدالت» و «احسان» استوار است که میتوانند چراغ راهی در طراحی و استفاده از سیستمهای هوش مصنوعی باشند. اصل عدالت ایجاب میکند که هوش مصنوعی به گونهای طراحی شود که تبعیضآمیز نباشد، دسترسی عادلانه به فرصتها را فراهم آورد و به حقوق تمام افراد، فارغ از نژاد، جنسیت یا موقعیت اجتماعی، احترام بگذارد. «احسان» نیز به معنای نیکوکاری و انجام کارها به بهترین شکل ممکن است که بر لزوم توسعه هوش مصنوعی به منظور ارتقاء رفاه عمومی، کاهش رنجها و افزایش کیفیت زندگی بشر تأکید دارد، نه صرفاً برای منافع اقتصادی یا قدرت. | |||
یکی دیگر از ابعاد مهم اخلاق هوش مصنوعی از منظر اسلامی، مسئله «مسئولیتپذیری» (Accountability) و «شفافیت» (Transparency) است. اسلام بر مسئولیت فردی و جمعی تأکید فراوانی دارد و این اصل میتواند به توسعه هوش مصنوعیای منجر شود که عواقب اعمال آن قابل پیگیری و تحلیل باشد. سیستمهای هوش مصنوعی باید به گونهای طراحی شوند که تصمیماتشان قابل توضیح باشند و سازندگان، توسعهدهندگان و کاربران آنها، مسئولیت اخلاقی و شرعی پیامدهای عملکرد هوش مصنوعی را بپذیرند. این شفافیت مانع از ایجاد «جعبههای سیاه» در تصمیمگیریهای هوش مصنوعی میشود و امکان نظارت و اصلاح را فراهم میآورد. | |||
کرامت انسانی (الکرامة الانسانیه) یکی از مفاهیم محوری در آموزههای اسلامی است. توسعه هوش مصنوعی باید همواره این کرامت را محترم بشمارد و از هرگونه استفادهای که منجر به تحقیر، استثمار یا نقض حقوق اساسی انسان شود، پرهیز کند. همچنین، حفظ حریم خصوصی (الستر و الحرمة) افراد در استفاده از دادهها توسط هوش مصنوعی از اهمیت بالایی برخوردار است. سیستمهای هوش مصنوعی باید با احترام به اطلاعات شخصی افراد، از جمعآوری بیرویه یا سوءاستفاده از دادهها خودداری کنند و اطمینان حاصل شود که اطلاعات فقط با رضایت و برای اهداف مشروع استفاده میشوند. | |||
در نهایت، رهیافت اسلامی به اخلاق هوش مصنوعی، یک رویکرد جامع و فراگیر است که نه تنها به جنبههای فنی و حقوقی، بلکه به ابعاد معنوی و اخلاقی نیز توجه دارد. | |||
نسخهٔ ۱۱ سپتامبر ۲۰۲۵، ساعت ۰۷:۱۳
اخلاق هوش مصنوعی از منظر اسلامی: رهیافتها و اصول
در دنیای امروز، هوش مصنوعی (AI) به سرعت در حال پیشرفت است و ابعاد مختلف زندگی بشر را تحت تأثیر قرار میدهد. از آنجا که این فناوریها دارای قدرت تصمیمگیری و تأثیرگذاری گستردهای هستند، بحث از اخلاق و چارچوبهای ارزشی برای هدایت توسعه و بهکارگیری آنها امری ضروری است. دین مبین اسلام، با داشتن یک نظام اخلاقی جامع و پویا، میتواند رهیافتهای ارزشمندی را برای مواجهه با چالشهای اخلاقی هوش مصنوعی ارائه دهد. این رهیافتها نه تنها به دنبال تضمین منافع بشری هستند، بلکه به حفظ کرامت انسانی و رعایت حقوق الهی و بشری نیز تأکید دارند.[۱]
فقه و اخلاق اسلامی بر اصول بنیادینی چون «عدالت» و «احسان» استوار است که میتوانند چراغ راهی در طراحی و استفاده از سیستمهای هوش مصنوعی باشند. اصل عدالت ایجاب میکند که هوش مصنوعی به گونهای طراحی شود که تبعیضآمیز نباشد، دسترسی عادلانه به فرصتها را فراهم آورد و به حقوق تمام افراد، فارغ از نژاد، جنسیت یا موقعیت اجتماعی، احترام بگذارد. «احسان» نیز به معنای نیکوکاری و انجام کارها به بهترین شکل ممکن است که بر لزوم توسعه هوش مصنوعی به منظور ارتقاء رفاه عمومی، کاهش رنجها و افزایش کیفیت زندگی بشر تأکید دارد، نه صرفاً برای منافع اقتصادی یا قدرت.
یکی دیگر از ابعاد مهم اخلاق هوش مصنوعی از منظر اسلامی، مسئله «مسئولیتپذیری» (Accountability) و «شفافیت» (Transparency) است. اسلام بر مسئولیت فردی و جمعی تأکید فراوانی دارد و این اصل میتواند به توسعه هوش مصنوعیای منجر شود که عواقب اعمال آن قابل پیگیری و تحلیل باشد. سیستمهای هوش مصنوعی باید به گونهای طراحی شوند که تصمیماتشان قابل توضیح باشند و سازندگان، توسعهدهندگان و کاربران آنها، مسئولیت اخلاقی و شرعی پیامدهای عملکرد هوش مصنوعی را بپذیرند. این شفافیت مانع از ایجاد «جعبههای سیاه» در تصمیمگیریهای هوش مصنوعی میشود و امکان نظارت و اصلاح را فراهم میآورد.
کرامت انسانی (الکرامة الانسانیه) یکی از مفاهیم محوری در آموزههای اسلامی است. توسعه هوش مصنوعی باید همواره این کرامت را محترم بشمارد و از هرگونه استفادهای که منجر به تحقیر، استثمار یا نقض حقوق اساسی انسان شود، پرهیز کند. همچنین، حفظ حریم خصوصی (الستر و الحرمة) افراد در استفاده از دادهها توسط هوش مصنوعی از اهمیت بالایی برخوردار است. سیستمهای هوش مصنوعی باید با احترام به اطلاعات شخصی افراد، از جمعآوری بیرویه یا سوءاستفاده از دادهها خودداری کنند و اطمینان حاصل شود که اطلاعات فقط با رضایت و برای اهداف مشروع استفاده میشوند.
در نهایت، رهیافت اسلامی به اخلاق هوش مصنوعی، یک رویکرد جامع و فراگیر است که نه تنها به جنبههای فنی و حقوقی، بلکه به ابعاد معنوی و اخلاقی نیز توجه دارد.
- ↑ الشفا بتعریف حقوق المصطفی. ج. ۱.