|
|
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{بدون منبع|تاریخ=سپتامبر ۲۰۲۵}}
| | . |
| {| class="wikitable"
| |
| !'''نوع معامله'''
| |
| !'''حلال یا حرام'''
| |
| !'''شرایط صحت (در صورت حلال بودن)'''
| |
| !'''دلایل حرمت (در صورت حرام بودن)'''
| |
| |-
| |
| |'''بیع (خرید و فروش)'''
| |
| |حلال
| |
| |1. ایجاب و قبول
| |
| 2. قصد و رضا
| |
| 3. اهلیت طرفین
| |
| 4. مالیت داشتن مبیع
| |
| 5. معلوم بودن ثمن و مثمن
| |
| |—
| |
| |-
| |
| |'''بیع ربوی (خرید و فروش ربوی)'''
| |
| |حرام
| |
| |—
| |
| |معاملهای که در آن دو کالای همجنس با تفاوت وزن/مقدار مبادله شوند، بدون شرط اضافه عوض یا زمان؛ مانند گندم با گندم بیشتر
| |
| |-
| |
| |'''بیع غرری (دارای ابهام)'''
| |
| |حرام
| |
| |—
| |
| |معاملهای که مورد آن مجهول باشد یا احتمال ضرر فاحش در آن وجود دارد، مانند فروش ماهی در آب یا جنین در شکم
| |
| |-
| |
| |'''اجاره (کرایه دادن)'''
| |
| |حلال
| |
| |1. تعیین منفعت مشخص
| |
| 2. مدت معلوم
| |
| 3. اهلیت طرفین
| |
| 4. قابل تسلیم بودن مورد اجاره
| |
| |—
| |
| |-
| |
| |'''مضاربه (مشارکت سرمایه و کار)'''
| |
| |حلال
| |
| |1. سرمایه نقدی باشد
| |
| 2. سهم سود مشخص باشد
| |
| 3. اجازه تصرف از طرف مالک
| |
| 4. مضارب امین باشد
| |
| |—
| |
| |-
| |
| |'''مزارعه (شراکت در کشاورزی)'''
| |
| |حلال
| |
| |1. زمین از مالک باشد
| |
| 2. سهم طرفین مشخص
| |
| 3. مدت معین
| |
| 4. بذر از هر دو طرف یا یکی مشخص باشد
| |
| |—
| |
| |-
| |
| |'''مساقات (شراکت در آبیاری درختان)'''
| |
| |حلال
| |
| |شرایط مشابه مزارعه
| |
| |—
| |
| |-
| |
| |'''قمار'''
| |
| |حرام
| |
| |—
| |
| |بازی با برد و باخت مالی (چه با ابزار قمار، چه بدون آن)
| |
| |-
| |
| |'''معامله با ابزار قمار یا شراب'''
| |
| |حرام
| |
| |—
| |
| |چون مبیع حرام است و مالیت شرعی ندارد
| |
| |-
| |
| |'''معامله با مال مسروقه یا غصبی'''
| |
| |حرام
| |
| |—
| |
| |چون شخص مالک نیست، تصرف در آن حرام است
| |
| |-
| |
| |'''معامله صوری (بدون قصد واقعی)'''
| |
| |باطل
| |
| |—
| |
| |چون قصد انشاء واقعی وجود ندارد
| |
| |-
| |
| |'''بیع شرط (مشروط به بازخرید)'''
| |
| |حلال (با شرایط)
| |
| |اگر شرط خلاف مقتضای عقد نباشد و شرط ضمن عقد باشد
| |
| |در برخی موارد نزد برخی فقها اشکال دارد
| |
| |-
| |
| |'''سَلَم (پیشفروش با پرداخت نقدی کامل)'''
| |
| |حلال
| |
| |1. تعیین کامل صفات کالا
| |
| 2. موعد تحویل معین
| |
| 3. پرداخت کامل ثمن هنگام عقد
| |
| |—
| |
| |-
| |
| |'''جعاله (جایزه در برابر عمل مشخص)'''
| |
| |حلال
| |
| |1. عمل مشخص باشد
| |
| 2. جایزه معلوم باشد
| |
| 3. التزام به انجام عمل نباشد (تعهد نیست)
| |
| |—
| |
| |-
| |
| |'''رهن'''
| |
| |حلال
| |
| |مال باید قابل وثیقه باشد
| |
| |—
| |
| |-
| |
| |'''ضمان'''
| |
| |حلال
| |
| |ضمانت دین با رضایت و شرایط معلوم
| |
| |—
| |
| |-
| |
| |'''ودیعه (امانتگذاری)'''
| |
| |حلال
| |
| |شرط امانت بودن و عدم تصرف
| |
| |—
| |
| |-
| |
| |'''عاریه (امانت برای استفاده)'''
| |
| |حلال
| |
| |استفاده رایگان از مال دیگری با رضایت او
| |
| |—
| |
| |-
| |
| |'''وصیت'''
| |
| |حلال
| |
| |عدم وصیت به بیشتر از یکسوم مال مگر با اجازه ورثه
| |
| |—
| |
| |}
| |
| {{معاملات}}
| |
| [[رده:فقه اقتصاد اسلامی|معاملات حلال و حرام]]
| |
| | |
| - قرآن کریم، ترجمه و تفسیر مکارم شیرازی، انتشارات دارالکتب الاسلامیة، تهران، ۱۳۹۰.
| |
| - صحیح البخاری، کتاب البيوع، حدیث شماره XXX، ترجمه محمد محی الدین عبد الحمید، دارالکتب العلمية، قاهره، ۱۹۹۵.
| |
| - امام شافعی، الأم، ترجمه محمد فاضل حلی، دار المعرفة، بیروت، ۱۹۸۵.
| |
| - Usmani, M. T. (1998). An Introduction to Islamic Finance. Karachi: Idaratul Ma’arif.
| |
| - El-Gamal, M. A. (2006). Islamic Finance: Law, Economics, and Practice. Cambridge University Press.
| |
| - AAOIFI Standards, Accounting and Auditing Organization for Islamic Financial Institutions, 2010.
| |