فائزه کاشانیان

فائزه کاشانیان از بانوان نخبه و پژوهشگران ایرانی در حوزهٔ *نانو بیوتکنولوژی* است. او از جمله چهره‌هایی به‌شمار می‌رود که با ترکیب علم، تجربه و نگاهی بومی، گام‌هایی مؤثر در جهت تولید محصولات آرایشی و بهداشتی گیاهی با بهره‌گیری از فناوری نانو برداشته است. تلاش‌های او نه‌تنها در عرصهٔ علمی، بلکه در زمینهٔ کارآفرینی و اشتغال بانوان نیز اثرگذار بوده و توانسته است الگویی از زن دانشمند و کارآفرین در ایران معاصر ارائه دهد.

زندگی و تحصیلات

فائزه کاشانیان در شهر قم متولد شد. از سال‌های نخست تحصیل، علاقه‌اش به علوم طبیعی و فیزیک مشهود بود. او مقطع کارشناسی‌ارشد را در رشتهٔ فیزیک گذراند و سپس در مقاطع دکتری و فوق‌دکتری نانو بیوتکنولوژی در دانشگاه تهران ادامه داد. پژوهش‌های او در دوران تحصیل، بر استفاده از ترکیبات طبیعی در کنار فناوری نانو برای بهبود کیفیت محصولات پوستی و درمانی متمرکز بود.

پایان‌نامه و تحقیقات پسادکترای او با محوریت *طراحی نانوذرات زیستی از منابع گیاهی و کاربرد آن‌ها در داروسازی و صنایع آرایشی*، به ثبت چند فرمولاسیون صنعتی انجامید. همین دستاوردها زمینه‌ساز ورود او به عرصهٔ تولید و کارآفرینی شد.

فعالیت‌های علمی و پژوهشی

کاشانیان از اعضای فعال جامعهٔ علمی نانو در ایران است و در چندین پروژهٔ تحقیقاتی دانشگاهی و صنعتی شرکت داشته است. حوزه‌های اصلی پژوهش او شامل موارد زیر است:

* نانوفناوری در محصولات مراقبت از پوست

* استفاده از عصاره‌های گیاهی در نانوکپسول‌ها

* فناوری‌های سبز در صنایع بهداشتی

* ارزیابی ایمنی ترکیبات گیاهی در سطح نانومتری

او چند مقاله علمی در نشریات داخلی و بین‌المللی منتشر کرده و در همایش‌های تخصصی نانو و بیوتکنولوژی مقالات خود را ارائه داده است. کاشانیان بر این باور است که «ترکیب علم نانو با منابع طبیعی ایران می‌تواند جایگاه کشور را در بازار جهانی محصولات آرایشی تغییر دهد».

کارآفرینی و مدیریت

در کنار فعالیت‌های دانشگاهی، فائزه کاشانیان مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان ایستا صنعت وطن و رئیس هیئت‌مدیرهٔ شرکت نانو نوآوران دانش پارس است. او همچنین مدیریت فنی مرکز خانه نانو را بر عهده دارد؛ مرکزی که با هدف آموزش عمومی نانوفناوری و تجاری‌سازی دستاوردهای علمی فعالیت می‌کند.

در این مجموعه‌ها، کاشانیان به همراه تیمی متشکل از پژوهشگران دکتری در رشته‌های شیمی، زیست‌فناوری و مهندسی مواد، بر توسعهٔ محصولات آرایشی با پایهٔ گیاهی متمرکز است. تولید این محصولات با تکیه بر فرمولاسیون‌های بومی و مواد اولیه داخلی انجام می‌شود تا وابستگی به واردات کاهش یابد.

نمونه‌هایی از محصولات تولیدی شرکت او عبارت‌اند از:

* کرم‌های مرطوب‌کننده و ضدچروک بر پایهٔ عصارهٔ زعفران و آلوئه‌ورا

* ضدآفتاب‌های گیاهی نانویی با فیلترهای زیست‌سازگار

* سرم‌های تقویتی پوست و مو با فناوری نانوامولسیون

این محصولات از نظر کیفیت، در مقایسه با نمونه‌های خارجی قابل رقابت بوده و در چند نمایشگاه بین‌المللی نوآوری و فناوری مورد تقدیر قرار گرفته‌اند.

نقش زنان در مجموعهٔ او

یکی از ویژگی‌های بارز فعالیت‌های کاشانیان، اشتغال‌زایی برای بانوان است. در شرکت‌های تحت مدیریت او، بخش عمده‌ای از نیروهای پژوهشی، تولیدی و بسته‌بندی را زنان تشکیل می‌دهند. او در مصاحبه‌ای گفته است:

«باور دارم زنان ایرانی ظرفیت علمی و خلاقیت بالایی دارند. اگر محیطی فراهم شود که علم، خانواده و کار در تعادل باشند، جامعه به پویایی واقعی می‌رسد.»

این دیدگاه موجب شده است که شرکت‌های او به‌عنوان الگوی موفقی از حضور بانوان در صنایع دانش‌بنیان شناخته شوند.

دیدگاه فرهنگی و خانوادگی

فائزه کاشانیان همواره بر اهمیت نقش مادری در کنار مسئولیت‌های اجتماعی و علمی تأکید دارد. او الگوی خود را در این زمینه بانوان بزرگی چون فاطمه زهرا(س) معرفی کرده و باور دارد که ایفای نقش مادری و همسری، با حضور در عرصه‌های علمی، نه‌تنها منافاتی ندارد بلکه موجب تعادل و انگیزهٔ بیشتر می‌شود.

او مادر سه دختر است و در گفت‌وگویی با خبرگزاری رسا گفته است:

«افتخار من مادری است؛ همین تجربه به من یاد داد که مدیریت، صبر و برنامه‌ریزی چگونه در کار علمی هم اثرگذار است.»

کاشانیان معتقد است خانه، «کارخانهٔ انسان‌سازی» است و زن در نقش مدیر این مجموعه، نقشی بنیادین در تربیت نسل آینده دارد.

آثار و دستاوردها

از جمله آثار و فعالیت‌های او می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. انتشار چند مقاله علمی در زمینهٔ کاربرد نانوفناوری در فرآورده‌های گیاهی
2. طراحی فرمولاسیون‌های گیاهی نانویی برای مصارف پوستی
3. کسب گواهی ثبت چند محصول آرایشی دانش‌بنیان در ایران
4. راه‌اندازی آزمایشگاه تخصصی پوست و مو در شهر قم
5. مشارکت در طرح‌های ترویجی آموزش نانو برای دانش‌آموزان و بانوان خانه‌دار

دیدگاه‌ها و آرمان علمی

فائزه کاشانیان بر این باور است که «پیشرفت واقعی علم زمانی حاصل می‌شود که پژوهش به زندگی مردم وارد شود». از نظر او، علم نانو باید در خدمت ارتقای سلامت، زیبایی و کیفیت زندگی قرار گیرد، نه صرفاً در قالب طرح‌های نظری.

او به اخلاق علمی، مصرف آگاهانه منابع طبیعی و تلفیق دانش بومی با فناوری مدرن اعتقاد دارد. از دیدگاه کاشانیان، گام بعدی پژوهش در ایران باید به‌سوی تولید پایدار و زیست‌سازگار باشد.

منابع

• افتخارم مادری سه دخترم است»، خبرگزاری رسا، تاریخ درج مطلب: ۲۴ دی ۱۴۰۱ش.
• حقیقی‌نسب، منیژه و کامیابی، راضیه، «ارزیابی جایگاه برند محصولات آرایشی از دیدگاه مصرف‌کنندگان با استفاده از تکنیک نقشهٔ ادراکی»، فصلنامهٔ تحقیقات بازاریابی نوین، شمارهٔ ۴، ۱۳۹۹ش.
• «دکتر فائزه کاشانیان پیشگام در دانش و کارآفرینی | تولید محصولات بهداشتی با دانش نانو»، وب‌سایت خانه نانو، تاریخ بازدید: ۱۸ مهر ۱۴۰۳ش.
• «دلایل استقبال از لوازم آرایشی خارجی/ توصیه به تولیدکنندگان داخلی»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: ۴ مرداد ۱۳۹۴ش.
• «نشست و میزگرد تخصصی، نقش بانوان حوزوی و دانشگاهی در تحقق اهداف مقاومت»، وب‌سایت حوزهٔ علمیهٔ جامعهٔ الزهرا، تاریخ درج مطلب: ۲۷ آذر ۱۴۰۲ش