شهربانو

رشد منفی جمعیت

رشد منفی جمعیت عبارت است از کمتر از صفر شدن رشد منفی جمعیت که در این حالت میزان تولد کمتر از مرگ و میر می¬شود. اهمیت و ارزش فرزند¬آوری و تولید مثل آنقدر است که در ادبیات اسلامی و دینی، كاهش جمعيت مورد مذمت قرار گرفته¬است و درباره افزايش جمعيت از لحاظ کيفي تشويق به عمل آمده¬است. محمد باقر فرمودند: پیامبر فرمود: با دختر باکره¬ای که فرزند¬آور است ازدواج کنید و با زن نازای زیبا ازدواج نکنید زیرا من به فزونی جمعیت شما در روز قیامت مباهات می‌کنم. [1]تشويق به ازدواج با زن فرزند¬آور و بيان علتى كه براى آن ذكر نموده مباهات به فزونى جمعيت، دلالت برمطلوبيت فرزند زياد دارد.

رشد منفی جمعیت پیامد¬های زیادی دارد که می­توان به انقطاع نسل بشر، پیری و بی نشاطی جمعیت، آسیب‌های اخلاقی و تربیتی، ضعیف شدن نیروی دفاعی کشور و هزینه¬ی نگه¬داری سالمندان نام برد. مطالعات زیادی در این مورد توسط محققین زیادی به عمل آمده که نشان داده¬است، اجراي سياست¬هاي كنترل جمعيت در کشور­هاي توسعه¬يافته، پيامد¬هاي نا¬گواري بر سلامت فرد و خانواده دارد. در ايران نيز طبق نظر كارشناسان نتايج كاهش جمعيت از ابعاد مختلف دور¬نماي نگران¬كننده¬تري دارد. خانواده¬هاي كم¬جمعيت و فرزندان پرورش يافته در آن¬ها با آسيب¬هاي جدي از جنبه¬هاي گونا¬گون جسمي، روحی¬-¬روانی اخلاقي اجتماعي مواجه هستند.

کاهش جمعیت از دیدگاه رهبر ایران

سياست كاهش جمعيت نه تنها بر سلامت فرد و خانواده و در مفهوم وسيع¬تر بر جامعه تأثیر دارد علاوه بر آن كشور¬هاي مجري اين سياست با مشكلات بزرگ امنيتي، اقتصادي، اجتماعي و مذهبي مواجه خواهند¬شد كه اگر اقدامات مناسب و به هنگامي صورت نگيرد در آينده تأثيرات آن قابل جبران نخواهد¬بود. [2] رهبر جمهوری اسلامی ایران پیگیر به آسیب¬های رشد منفی جمعیت بار¬ها در سخنان خود اشاره داشته و بیان کرده¬است: «مسأله جمعیّت را جدّی بگیرید! جمعیّت جوان کشور دارد کاهش پیدا می‌‌کند. یک جایی خواهیم رسید که دیگر قابل علاج نیست؛ یعنی مسأله جمعیّت از آن مسائلی نیست که بگوییم حالا 10 سال دیگر فکر می‌‌کنیم؛ نه، اگر چند سال بگذرد، وقتی نسل‌‌‌‌ها پیر شدند، دیگر قابل علاج نیست.»؛ [3]زنان به عنوان قشری مؤثر در افزایش جمعیت و رکن مهم فرزند¬آوری مسئولیت¬های مهمی بر¬عهده دارند که از جمله آن¬ها ایثار، از خود¬گذشتگی، صبر، آموزش دیدن برای تربیت صحیح فرزندان و تلاش برای رهایی از تهاجمات فرهنگی که مادر بودن آن¬ها هدف گرفته¬است؛ می¬باشد. رهبری بیان کرد: فرزند¬آوری یکی از مهم¬ترین مجاهدت¬های زنان و وظائف زنان است؛ چون فرزند¬آوری در حقیقت هنر زن است؛ اوست که زحماتش را تحمل می‌کند، اوست که رنج­هایش را می‌برد، اوست که خدای متعال ابزار پرورش فرزند را به او داده است. خدای متعال ابزار پرورش فرزند را به مردها نداده، در اختیار بانوان قرار داده؛ صبرش را به آنها داده، عاطفه‌اش را به آنها داده، احساساتش را به آنها داده، اندام‌های جسمانی‌اش را به آنها داده؛ در واقع این هنر زنها است. اگر چنانچه ما اینها را در جامعه به دست فراموشی نسپریم، آن وقت پیشرفت خواهیم کرد. [4]

---

[1] كلينى، محمد بن يعقوب بن اسحاق، الكافي، محقق­/­مصحح: على اكبر غفارى، محمد آخوندى، تهران، دار الكتب الإسلامية، چاپ چهارم، ج ۵، 1407 هـ ق.

[2] محمدی­لائيني، محمد­باقر؛ افضلی، محمد­علي؛ غلامي، شيرزاد، كاهش جمعيت و تأثير آن بر سلامت فرد و خانواده از ديدگاه اسلام، دین و سلامت، دوره دوم، شماره دوم، سال ۱۳۹۳.

[3]بیانات رهبر جمهوری اسلامی ایران در دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی، ۱۹/۰۲/۱۳۹۲.

[4] بیانات رهبر جمهوری اسلامی ایران در دیدار جمعی از مداحان، ۱۱/۰۲/۱۳۹۲.