ابنشجری
ابنشجری، با نام اصلی ابوالسادات هبةالله بن علی بن محمد، ادیب و نحوی برجسته علوی در قرن ششم هجری، از دانشمندان بزرگ در زبان عربی، ادبیات و فرهنگ اسلامی بود. آثار متعددی از او برجای مانده است که از آن میان میتوان به الامالی، الحماسة، و دیوان مختارات الشعراء اشاره کرد.
زندگی
ابوالسادات هبةالله بن علی بن محمد، مشهور به ابنشجری (۴۵۰–۵۴۲ ق)، از خاندان علویان حسنی و نوادگان حسن مجتبی بود. وی در خاندان آلشجری متولد شد، که نسب آنان به علی (باغر) بن عبیدالله (امیر) بن عبدالله بن حسن بن جعفر بن حسن مثنی میرسید. ابنشجری از برجستهترین ادیبان، زبانشناسان و نحویان عصر خود بهشمار میرفت و در دانش زبان عربی، شعر، تاریخ و فرهنگ عرب جایگاه ویژهای داشت.[۱]
او نزد استادانی چون ابنفضال مجاشعی، خطیب تبریزی، سعید سلالی و ابومعمر ابنطباطبا علوی آموزش دید و شاگردان بسیاری از وی بهره بردند، از جمله سمعانی، زمخشری و ابن انباری. ابنشجری سمت نیابت نقابت طالبیان کرخ بغداد را نیز برعهده داشت و به اخلاق، وقار و ادب شهره بود.[۲]
آثار
از مهمترین آثار او میتوان به موارد زیر اشاره کرد:[۳]
- الامالی، که در ۸۴ جلسه املا کرده و نسخههایی از آن در کتابخانهها موجود است؛ این اثر یکبار در حیدرآباد دکن (۱۳۴۹ ق) چاپ شده است.
- الحماسة، اثری مشابه کتاب مشهور ابوتمام، که آن نیز در حیدرآباد دکن (۱۳۴۵ ق) به چاپ رسیده است.
- دیوان مختارات الشعراء، گزیدهای از اشعار عربی که دوبار در مصر (۱۳۰۶ ق، و ۱۳۴۴ ق در قاهره) چاپ سنگی شده است.
- المعجم للمشترک اللفظی، که نسخهای از آن در کتابخانه برلین (شماره ۳۱۴۲) نگهداری میشود.
- الانتصار علی ابن الخشاب.
- شرح ما اتفق لفظه و اختلف معناه، که یاقوت نیز از آن یاد کرده است.
- شرح اللمع تألیف ابن جنی.
پانویس
ارجاعات
منابع
- اختری، عباسعلی (۱۳۹۰). «ابنشجری». دایرةالمعارف جامع اسلامی. تهران: آرایه.