عبدالله جوادی آملی
عبدالله جوادی آملی از فیلسوفان مسلمان معاصر اهل کشور ایران است.
تولد و تحصیلات
عبدالله جوادی آملی در سال ۱۳۱۲ شمسی در شهر آمل از استان مازندان در خانوادهای روحانی و مبلغ احکام و معارف الهی متولد شد. پس از تحصیلات ابتدایی در زادگاهش و ورود به حوزه علمیه آمل در سال ۱۳۲۵ شمسی، علوم حوزوی مقدماتی و متوسط را نزد پدر و دیگر اساتید بزرگ فرا گرفت. در سال ۱۳۲۹ شمسی به تهران رفت و پنج سال در مدرسه مروی به تحصیل علوم دینی و علوم عقلی و علوم عرفانی به همراه تدریس پرداخت. سپس در سال ۱۳۳۴ شمسی به حوزه علمیه قم رفت و در محضر استادانی مانند خمینی و طباطبایی دروس تخصصی را فرا گرفت. او بیش از ۶۰ سال به تدریس علوم اسلامی، به ویژه تفسیر قرآن، مشغول بوده و از سال ۱۳۵۵ شمسی تدریس تفسیر را آغاز کرده است.[۱]
روش و سلوک علمی
اثر هر مؤلف آیینهٔ اخلاق علمی اوست و آثار علمی جوادی آملی نیز مظهر مکارم و معالی اخلاق علمی اوست که در ذیل به برخی از آنها اشاره میشود:
- جامع نگری علمی: جامعیت علمی و بهرهمندی فراوان ایشان از علوم گوناگون اسلامی به ویژه علوم ادبی و بلاغی، منطق و فلسفه و کلام و عرفان، اصول و فقه و تفسیر و حدیث موجب شده تا در بررسی هر مسئله و مبحث از مسائل و مباحث علمی از یکسونگری پرهیز شده، با نگاهی جامع به نقد و ارزیابی و تحلیل علمی دربارهٔ آن بپردازد.
- سعه صدر علمی: این ویژگی، در برخورد با اندیشهها، مکاتب و سوالهای دیگران باعث شد تا هم در مجلس درس او جمع فراوانی حاضر شوند و هم آثار او جایگاه خوبی برای طرح اشکالات و شبهات معارف و احکام قرآنی باشد.
- روشمندی در استنباط علمی: از بزرگترین شاخصههای جوادی آملی «روشمندی» است که از جلوههای سلوک علمی اوست. او در کتاب تسنیم بدون دخالت ذوق و سلیقه و با استحسانات عقلی و عرفی محکم بر اساس شناخت قرآن به آن میپردازد.
- مخاطبْ محوری در تعلیم: او همراه توجه به نیازهای علمی و سطح فهم و اندیشه مخاطب دارد.
- قدرشناسی از استادان و پیشگامان: جوادی آملی در جای جای آثار خود از پیشگامان دانشهای گوناگون اسلامی از جمله تفسیر و علوم قرآن و میراث گرانقدر آنان قدردانی کرده است. از جمله، استاد خود طباطبایی را بارها به عظمت ستوده است.
- رعایت ادب و انصاف در نقد: جوادی آملی در آثار گوناگون علمی خود هم به نقد نظرات دانشمندان گذشته پرداخته و هم دیدگاههای معاصران را نقد میکند؛ امّا همواره عفت قلم و نزاهت نوشتار را رعایت کرده است.[۲]
آثار علمی
جوادی آملی آثار علمی بسیاری در علوم مختلف از جمله تفسیر، کلام و فلسفه نوشته است. برخی از آثار او عبارتند از:
- تسنیم، تفسیر قرآن کریم
- تفسیر موضوعی قرآن کریم
- رحیق مختوم
- ولایت فقیه
- عصاره خلقت، دربارهٔ امام زمان (عج)
- عید ولایت
- ولایت در قرآن
- ولایت علوی
- تجلّی ولایت
- حکمت علوی
- ظهور ولایت
- دنیاشناسی و دنیاگرایی در نهج البلاغه
- علی (ع) مظهر اسمایی حسنای الهی
- وحدت جوامع در نهج البلاغه
- حیات عارفانه امام علی (ع)
- انتظار بشر از دین
- بنیان مرصوص امام خمینی (س)
- شریعت در آینه معرفت
- زن در آینه جلال و جمال
- حماسه و عرفان
- صهبای حج
- فلسفة حقوق بشر
- تبیین براهین اثبات خدا
- حکمت نظری و عمل در نهج البلاغه
- مراثی اهل بیت
- حکمت و عبادات
- گنجور عشق
- کتاب الخُمس
- اسرار الصلوه
- علی بن موسی الرضا (ع) و القرآن کریم
- علی بن موسی الرضا و الفلسفة الالهیّة
- کتاب الحجّ[۳]
بسیاری از کتب نیز تا کنون منتشر نشده و مؤسسه اسراء سرگرم تدوین و چاپ آن است.
فعالیت سیاسی و اجتماعی
گرچه فعالیت علمی بیشترین مشغولیت جوادی آملی بوده است، اما او در سالهای پیش از انقلاب اسلامی ایران و پس از آن در فعالیتهای سیاسی و اجتماعی هم مشارکت داشته است. او پیش از انقلاب از مروجان اندیشه خمینی بود و به این جهت چند بار به دلیل تبلیغ و سخنرانی بازداشت شد.
عضویت در شورای عالی قضایی، تهیه پیش نویس لوایح قضایی، عضویت در مجلس خبرگان و عضویت در جامعه مدرسین حوزه علمیه قم از جمله فعالیتهای وی پس از انقلاب بوده است.
آیت الله جوادی آملی در سال ۱۳۶۷شمسی همراه محمدجواد لاریجانی و مرضیه حدیده چی (مشهور به دباغ)مأمور شد تا پیام خمینی را به میخائیل گورباچف آخرین رهبر شوروی سابق برساند و پیام را برای او بخواند.[۴]
فهرست منابع
- ↑ سایت اسرا (۲۲ دی ۱۴۰۳). «زندگینامه آیت الله العظمی جوادی آملی حفظه الله». javadi.esra.ir. دریافتشده در ۱۷ شهریور ۱۴۰۴.
- ↑ سایت اسراء (۲۲ دی ۱۴۰۳). «زندگینامه آیت الله العظمی جوادی آملی حفظه الله». javadi.esra.ir. دریافتشده در ۱۷ شهریور ۱۴۰۴.
- ↑ سایت نورلایب. «جوادی آملی، عبدالله». noorlib.ir. دریافتشده در ۱۷ شهریور ۱۴۰۴.
- ↑ سایت حوزه نت (۲۷ آذر ۱۳۹۳). «عبدالله جوادی آملی». hawzah.net. دریافتشده در ۱۸ شهریور ۱۴۰۴.