آقاخان محلاتی

حسنعلی شاه محلاتی معروف به آقاخان محلاتی، نواده سید ابوالحسن خان، پیشوای اسماعیلیه در هند شد و پس از درگذشتش، پسرش آقاخان دوم به پیشوایی رسید. آقاخان سوم، رهبر روحانی اسماعیلیان در هند و دیگر مناطق بود و پس از درخواست تابعیت از ایران در سال 1327 شمسی، لقب "حضرت والا" را دریافت کرد. در نهایت، پرنس کریم خان، نواده او، طبق وصیت جدش به پیشوایی فرقه آقاخانیه رسید.

زندگی

آقاخان محلاتی، حسنعلی شاه، پسر شاه خلیل‌الله محلاتی و نواده سید ابوالحسن‌خان از سادات اسماعیلیه اهل کهک قم بود. سید ابوالحسن خان از آغاز حکومت زندیه تا زمان آقا محمدخان قاجار، به عنوان پیشوای اسماعیلیه، فرمانروای کرمان بود و خود را از نسل اسماعیل بن جعفر صادق می‌دانست. پس از مرگ سید ابوالحسن خان در سال ۱۲۰۷ هجری قمری، پسرش شاه خلیل‌الله به امامت رسید و در سال ۱۲۳۲ هجری قمری در درگیری‌های میان پیروان او و پیروان اثناعشری کشته شد. فتحعلی شاه، حسنعلی شاه را تحت حمایت قرار داد و دخترش را به همسری او درآورد و حکومت قم و محلات را به او واگذار کرد و لقب آقاخان را به او داد. اما حسنعلی شاه به هند مهاجرت کرد و آنجا را به مرکز فعالیت‌های مذهبی و سیاسی خود تبدیل کرد. از آن زمان، این خانواده در هند مستقر شدند. آقاخان پیشوای خوجه‌ها و اسماعیلیه هند بود و در سال ۱۲۹۸ هجری قمری درگذشت. پس از او، پسرش علی شاه حسین یا آقاخان دوم به پیشوایی رسید و سپس سلطان محمد شاه یا آقاخان سوم به جای او نشست.

آقاخان سوم رهبر روحانی اسماعیلیان نزاری در هند، خوجه‌ها و اسماعیلیان ایران، آسیای مرکزی، سوریه و شرق آفریقا بود. در سال ۱۳۲۷ شمسی، آقاخان از ایران درخواست تابعیت کرد و محمدرضا شاه پهلوی با این درخواست موافقت کرد و به او لقب «حضرت والا» داد. پس از او، نواده‌اش، پرنس کریم خان، متولد ۱۳۱۵ شمسی، طبق وصیت جدش به پیشوایی فرقه اسماعیلیه آقاخانیه رسید.

پانویس

منابع

• اختری، عباسعلی (۱۳۹۰). «آقاخان محلاتی». دایره‌المعارف جامع اسلامی. تهران: آرایه.