ابنجنی
ابنجنّی، با نام کامل ابوالفتح عثمان بن جنی ادیب و نحوی مشهور قرن چهارم هجری، از شاگردان ابوعلی فارسی و از استادان سیدرضی بود. آثار مهمی چون اللمع و الخصائص در نحو عربی نگاشت و در دربار سیفالدوله و عضدالدوله حضور داشت. در سال ۳۹۲ هجری درگذشت.
نام و نسب
نام کامل ابنجنی را ابوالفتح عثمان بن جنی گزارش کردهاند. گفته شده که پدرش غلام رومیِ سلیمان بن فهد ازدی بود و گفتهاند واژه «جنی» معرّب «گنی»، واژهای رومی، است.[۱]
زندگی
ابنجنی ادیب و نحوی اهل موصل در سده چهارم هجری قمری بود. تولد او در موصل، پیش از سال ۳۰۰ هجری روی داده و به مدت چهل سال شاگردی ابوعلی فارسی را کرده و پس از وی بهعنوان جانشین او، در بغداد به تدریس مشغول شد. ابنجنی مدتی در دربار سیفالدوله حمدانی در حلب و زمانی در خدمت عضدالدوله دیلمی در فارس بوده است. او استاد سیدرضی در علوم ادبی بود.[۲]
درگذشت
وفات ابنجنی در بغداد در سال ۳۹۲ هجری قمری رخ داده است.[۳]
آثار
ابنجنی آثار متعددی در زبانشناسی و دستور زبان عربی نگاشته است. از جمله آثار مشهور او میتوان به اللمع، الخصائص، سر الصناعة، المنصف، التعاقب، التلقین، التذکرة الاصبهانیة، و التصریف الملوکی اشاره کرد. ابن ندیم در الفهرست آثار دیگری نیز به وی نسبت داده است، از جمله: المعرب، الفسر لشرح دیوان المتنبی، الفصل بین الکلام الخاص والعام، العروض و القوافی، جمل أصول التصریف، الوقف والابتداء، الألفاظ من المهموز، المذکر والمؤنث، تفسیر المراثی الثلاثة و القصیدة الرائیة للشریف الرضی، و معانی أبیات المتنبی.[۴]
پانویس
ارجاعات
منابع
- اختری، عباسعلی (۱۳۹۰). «ابنجنی». دایرةالمعارف جامع اسلامی. تهران: آرایه.