بیست و چهارمین دوره کتاب سال جمهوری اسلامی ایران

بیست و چهارمین دوره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران
نشان جشنواره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران
اهداء برای	کتاب‌های برگزیده به زبان فارسی
پشتیبان مالی	معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
تاریخ	۱۲ تا ۲۲ بهمن ۱۳۸۵
محل برگزاری	مجموعه سعدآباد، تهران
کشور	ایران
نام پیشین	جایزه سلطنتی کتاب سال
پاداش(ها)	سکه بهار آزادی لوح تقدیر از طرف ریاست جمهوری
نخستین دوره	۱۳۶۳
مجموع جوایز	۱۹ اثر
کل دریافت‌کنندگان	۲۳ نفر (نویسنده) ۱۲ نفر (مترجم) ۹ نفر (مصحح) ۱۵ مؤسسه (انتشارات)
وبگاه	ketabsal.ir

مراسم بیست و چهارمین دوره کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در ۱۶ بهمن ۱۳۸۵ در تالار وحدت تهران برگزار شد. در این دوره از جشنواره، ۱۰۳ اثر در شاخه کلیات، ۴۶۳ اثر در شاخه فلسفه و روان‌شناسی، ۱۰۹۶ اثر در شاخه دین، ۸۳۵ اثر در شاخه علوم اجتماعی، ۱۵۱ اثر در شاخه زبان، ۲۴۲ اثر در شاخه علوم خالص، ۱۴۲۸ اثر در شاخه علوم کاربردی، ۴۰۲ اثر در شاخه هنر، ۱۵۰۵ اثر در شاخه ادبیات، ۵۷۶ اثر در شاخه تاریخ و جغرافیا و ۱۰۸۵ اثر در شاخه کودک و نوجوان شرکت کردند. از مجموع شرکت‌کنندگان، ۱۶ اثر اعم از ۱۹ نویسنده، ۱۲ مترجم، ۳ مصحح و ۱۴ موسسه انتشاراتی، برنده جایزه کتاب سال شدند. در این دوره همچنین از ۳۸ اثر تقدیر به عمل آمد.

جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران

جشنواره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، مهم‌ترین رویداد فرهنگی در حوزه فرهنگ مکتوب در دوره جمهوری اسلامی ایران است که نخستین دوره آن در سال ۱۳۶۳ هجری شمسی برگزار شده است. تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، از سال ۱۳۳۴ هجری شمسی، جایزه‌ای تحت عنوان کتاب سال برگزار می‌شد. این جشنواره تا سال ۱۳۵۶ ادامه داشت اما در آن سال به جهت اتفاقات سیاسی در ایران، به تعویق افتاد و دیگر اجرا نشد. در اواخر سال ۱۳۶۱ موضوع گزینش بهترین کتاب‌های سال در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مطرح شد و در شهریور سال بعد آیین‌نامه اجرایی آن به تصویب وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی رسید. بر اساس این آیین‌نامه، بهترین کتاب‌های چاپ شد در موضوعات مختلف پس از بررسی استادان و صاحب‌نظران علمی و فرهنگی، انتخاب و طی مراسم به‌خصوصی در ایام مشهور به دهه فجر (۱۲ تا ۲۲ بهمن)، معرفی شوند. هر سال وزارت ارشاد از ناشران و مؤلفین تقاضا می‌کند تا نسخه‌ای از آثاری که نخستین بار در سال اخیر به چاپ رسانده‌اند را برای این جشنواره ارسال نمایند. مدیرعامل این جشنواره نیکنام حسینی‌پور، معاون فرهنگی آن سید سعید میرمحمدصادق و مدیر جشنواره، علی علی‌محمدی است. دبیری این جشنواره در طول ۳۶ دوره ابتدایی آن را آقایان علی اوجبی (سال‌های ۱۳۸۸، ۱۳۸۵–۱۳۸۴)، سید محمود یوسف‌ثانی (۱۳۷۸–۱۳۶۸)، محمدرضا سرشار (۱۳۸۹)، محمدعلی رمضانی فرانی (۱۳۸۷)، منوچهر اکبری (۱۳۸۶)، محمدعلی مهدوی راد (۱۴۰۱–۱۳۹۳)، نجفقلی حبیبی (۱۳۹۲) و مجید حمیدزاده (۱۳۹۱–۱۳۹۰) عهده‌دار بوده‌اند. هیئت داوران نیز از میان استادان دانشگاه و حوزه علمیه و همین‌طور متخصصان و صاحب‌نظران علمی و فرهنگی، از سوی دبیرخانه جشنواره انتخاب می‌شوند.

شیوه داوری این جشنواره، در سه مرحله تدوین شده است. در مرحله نخست، تمام آثار ارسالی به جشنواره، مورد ارزیابی اولیه توسط هیئت داوری گروه‌های مربوط قرار می‌گیرد و پس از آن، آثار با رای اکثریت به مرحله دوم مسابقه ارسال خواهند شد. در مرحله دوم، آثار توسط حداقل سه تن از داوران انتخابی از جانب هیئت داوری که در هر موضوع مشخص، معین می‌شوند بررسی می‌گردند و نتایج ارزیابی در کاربرگ‌های ویژه‌ای درج می‌گردد. کتاب‌هایی که موفق به کسب حداقل ۸۰ امتیاز از مجموع ۱۰۰ امتیاز مندرج در کاربرگ بشوند، به مرحله نهایی داوری راه می‌یابند. در مرحله نهایی، کاربرگ‌ها توسط هیئت داوران مورد بررسی قرار خواهند گرفت و در نهایت آثار برگزیده به هیئت علمی جشنواره معرفی می‌گردند. در نهایت آثاری که رای سه نفر از داوران یک اثر از میان آثار در بخش تألیف و تصحیح به شرط اتخاذ ۹۰ امتیاز یا بیشتر و در بخش ترجمه، ۹۵ امتیاز و بیشتر، به عنوان اثر برگزیده معرفی می‌شود. تا پیش از دوره چهاردهم این جشنواره، داوران از جانب هیئت علمی معرفی نمی‌شدند و پس از آن نیز در قالب کاربرگ‌ها نام برخی از داوران مشخص می‌شد. در این داوری سه نکته اساسی همواره مورد اهتمام قرار خواهد گرفت: ارتقاء بخشیدن به سطح علمی و فرهنگی کشور؛ سلیس بودن زبان اثر و رعایت قواعد دستور زبان فارسی و داشتن کیفیت مطلوب از نظر طبع و نکات فنی چاپ. در پایان جشنواره، برندگان جایزه کتاب سال، در طی مراسمی به میزبانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، موفق به کسب لوح تقدیر از ریاست جمهوری و همین‌طور جوایزی عموماً سکه طلا بهار آزادی می‌شوند.

کتاب آینه دوران که در چهلمین سال پیروزی جمهوری اسلامی برای جمع‌آوری برندگان، داوران و شایستگان تقدیر این جشنواره تهیه و منتشر شده است. این اثر در بهمن ۱۳۹۷ توسط مؤسسه خانه کتاب تهیه شده است. از مؤلفین این اثر می‌توان به علی علی‌محمدی، سحر برین‌خو، فاطمه مقدس‌زاده، مسعود بهزادی‌راد، معصومه قزلباش، مهدی ملازاده، محمودجواد احمدی‌نیا، الهه رجبی‌فر، حمیده نوروزیان و لیلا اسدیان اشاره کرد.

آثار برگزیده

^{راهنمای فهرست: (      ? = نامعین       ن/م = نداشتن مورد       و = وزیری       ر = رحلی       ق = رقعی       خ = خشتی)}

فهرست آثار برگزیده در ششمین دوره کتاب سال جمهوری اسلامی ایران

بخش	شاخه	ر	عنوان اثر	نویسنده(ها)	مترجم(ها)	مصحح(ها)	ناشر		سال نشر	مشخصات کتاب
							مکان	انتشارات		ج	ص	ط
کلیات	دایرةالمعارف‌ها	۱	اصطلاحنامه پزشکی فارسی	فاطمه رهادوست			تهران	سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران	۱۳۸۴ه‍.ش	۲	؟؟؟	؟؟؟
				مریم کارزانی
				میرمهدی ابراهیم‌پور
		۲	دانشنامه زیبایی‌شناسی	بریس گات	منوچهر صانعی دره‌بیدی		تهران	فرهنگستان هنر	۱۳۸۴ه‍.ش	۱	۴۹۰	؟؟؟
					امیرعلی نجومیان
					شیده احمدزاده
				دومنیک مک آیورلویس	بابک محقق
					مسعود قاسمیان
					فرهاد ساسانی
	نسخ خطی	۳	فهرست نسخه‌های خطی مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی (ج۲)	احمد منزوی			تهران	مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی	۱۳۸۴ه‍.ش	۱	۵۲۲	؟؟؟
فلسفه و روان‌شناسی	فلسفه اسلامی	۴	درخشش ابن رشد در حکمت مشاء	غلامحسین ابراهیمی دینانی			تهران	طرح نو	۱۳۸۴ه‍.ش	۱	۵۱۲	؟؟؟
	فلسفه غرب	۵	هوسرل در متن آثارش	عبدالکریم رشیدیان			تهران	نی	۱۳۸۴ه‍.ش	۱	۶۷۲	؟؟؟
		۶	اعتراضات و پاسخ‌ها	رنه دکارت	علی موسائی افضلی		تهران	علمی و فرهنگی	۱۳۸۴ه‍.ش	۱	۷۷۱	؟؟؟
دین	علوم قرآنی	۷	دایرةالمعارف قرآن کریم	مرکز فرهنگ و معارف قرآن			قم	بوستان کتاب قم	۱۳۸۲ه‍.ش	؟؟؟	؟؟؟	؟؟؟
	فقه و اصول	۸	جواهر الکلام	شیخ محمدحسن نجفی		موسسه نشر اسلامی	تهران	مؤسسه نشر اسلامی	۱۳۸۴ه‍.ش	۱۸	؟؟؟	؟؟؟
علوم اجتماعی	جامعه‌شناسی	۹	معرفت‌شناسی اجتماعی: طرح و نقد مکتب ادینبورا	سعید زیباکلام			تهران	سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها	۱۳۸۴ه‍.ش	۱	۳۴۲	؟؟؟
	اقتصاد	۱۰	مبانی تفکرات اقتصادی و توسعه ژاپن، تداوم و تغییر	محمد نقی‌زاده			تهران	شرکت سهامی انتشار	۱۳۸۴ه‍.ش	۲	؟؟؟	؟؟؟
	حقوق	۱۱	دانشنامه حقوق خصوصی	مسعود انصاری			تهران	محراب فکر	۱۳۸۴ه‍.ش	۳	؟؟؟	؟؟؟
				محمدعلی طاهری
	حسابداری	۱۲	فلسفه حسابرسی	یحیی حساس یگانه			تهران	شرکت انتشارات علمی و فرهنگی	۱۳۸۴ه‍.ش	۱	۳۶۷	؟؟؟
زبان	زبان‌های باستانی	۱۳	روایت آذرفرنبغ فرخزادان (رساله ای در فقه زرتشتی منسوب به سده سوم هجری)	آذرفرنبغ فرخزادان	حسن رضایی باغ‌بیدی		تهران	مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی	۱۳۸۴ه‍.ش	۱	۴۰۲	؟؟؟
علوم کاربردی	پزشکی	۱۴	مرجع کامل مبانی، وسایل و روش‌های آماده‌سازی کانال دندان	آرش شهروان			تهران	مؤلفان	۱۳۸۴ه‍.ش	۱	؟؟؟	؟؟؟
				حسام رحیمی
				محمدجعفر اقبال
				امین رضا موحدیان
				سعید مرادی
		۱۵	تاریخ مصور پزشکی جهان	ولی‌الله محرابی	ولی‌الله محرابی		تهران	دایرةالمعارف تاریخ پزشکی	۱۳۸۴ه‍.ش	۱	؟؟؟	؟؟؟
	کشاورزی	۱۶	معرفی برخی گونه‌های مهم مرتعی مناسب برای توسعه و اصلاح مراتع ایران	جواد مقیمی			تهران	آرون	۱۳۸۴ه‍.ش	۱	؟؟؟	؟؟؟
هنر	هنرهای نمایشی	۱۷	صدا و بیان برای بازیگر	داوود دانشور			تهران	سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها	۱۳۸۴ه‍.ش	۱	؟؟؟	؟؟؟
	معماری و شهرسازی	۱۸	طراحان چگونه می‌اندیشند: ابهام زدایی از فرایند طراحی	برایان لاوسن	حمید ندیمی		تهران	دانشگاه شهید بهشتی، مرکز چاپ و انتشارات	۱۳۸۴ه‍.ش	۱	؟؟؟	؟؟؟
ادبیات	متون قدیم	۱۹	جواهر الاسرار و زواهر الانوار	کمال الدین خوارزمی		محمدجواد شریعت	تهران	اساطیر	۱۳۸۴ه‍.ش	۱	؟؟؟	؟؟؟
	نثر معاصر	۲۰	اندکی سایه	احمد بیگدلی			تهران	خجسته	۱۳۸۴ه‍.ش	۱	؟؟؟	؟؟؟
تاریخ		۲۱	یونانیان و بربرها: روی دیگر تاریخ	امیرمهدی بدیع	قاسم صنعوی، مرتضی ثاقب فر و عبدالمحمد روحبخشان		تهران	توس، مرکز بین‌المللی گفتگوی تمدن‌ها	۱۳۸۴ه‍.ش	۱	؟؟؟	؟؟؟
کودک و نوجوان	دین	۲۲	تماشای آفتاب مجموعه حکایت حضور	محمدتقی اختیاری			تهران	مدرسه	۱۳۸۴ه‍.ش	۱	؟؟؟	؟؟؟
	ادبیات داستانی	۲۳	پاییز در قطار	محمدکاظم مزینانی			تهران	سوره مهر	۱۳۸۴ه‍.ش	۱	؟؟؟	؟؟؟
		۲۴	مرادو	محمدعلی آزادیخواه			تهران	زال	۱۳۸۴ه‍.ش	۱	؟؟؟	؟؟؟
	علوم و فنون	۲۵	مجموعه علم چیست؟ (۱۰جلدی)	سوزان بوزاک			تهران	شرکت انتشارات فنی ایران	۱۳۸۴ه‍.ش	۱	؟؟؟	؟؟؟

آثار شایسته تقدیر

^{راهنمای فهرست: (      ? = نامعین       ن/م = نداشتن مورد       و = وزیری       ر = رحلی       ق = رقعی       خ = خشتی)}

فهرست آثار شایسته تقدیر در ششمین دوره کتاب سال جمهوری اسلامی ایران

بخش	شاخه	ر	عنوان اثر	نویسنده(ها)	مترجم(ها)	مصحح(ها)	ناشر		سال نشر	مشخصات کتاب
							مکان	انتشارات		ج	ص	ط
علوم و معارف اسلامی	علوم قرآنی	۱	مبانی الاحکام فی اصول شرائع الاسلام	آیت الله شیخ مرتضی حائری یزدی			تهران	جامعه مدرسین حوزه علمیه قم	۱۳۸۴ه‍.ش	۱	؟؟؟	؟؟؟
	حدیث	۲	تذکره الفقهاء	حسن مطهر			تهران	مؤسسه آل البیت لاحیاء التراث	۱۳۸۴ه‍.ش	۱	؟؟؟	؟؟؟
	عقاید و کلام	۳	امر به معروف و نهی از منکر در اندیشه اسلامی	مایکل کوک	احمد نمایی		تهران	بنیاد پژوهش‌های اسلامی	۱۳۸۴ه‍.ش	۱	؟؟؟	؟؟؟
	فقه و اصول	۴	حکمت و هنر در عرفان ابن عربی (عشق، زیبایی و حیرت)	نصرالله حکمت			تهران	فرهنگستان هنر	۱۳۸۴ه‍.ش	۱	؟؟؟	؟؟؟
	ریاضی	۵	دگرگونی ساختاری حوزه عمومی (کاوشی در باب جامعه بورژوایی)	یورگن هابرماس	جمال محمدی		تهران	افکار	۱۳۸۴ه‍.ش	۱	؟؟؟	؟؟؟
		۶	فهم علم اجتماعی	راجر تریگ	شهناز مسمی پرست		تهران	نی	۱۳۸۴ه‍.ش	۱	؟؟؟	؟؟؟
علوم و فنون		۷	مقدمه ای بر ذات بنیادی	دیوید گریفیت			تهران	نوپردازان	۱۳۸۴ه‍.ش	۱	؟؟؟	؟؟؟
	زمین‌شناسی	۸	زمین ساخت جهانی	فیلیپ کری و فردریک واین	جمشید حسن‌زاده و سروش مدبری		تهران	دانشگاه تهران، مؤسسه انتشارات و چاپ	۱۳۸۴ه‍.ش	۱	؟؟؟	؟؟؟
		۹	سوسیوبیولوژی (زیست‌شناسی اجتماعی)	ادوارد ویلسون	عبدالحسین وهاب زاده		تهران	جهاد دانشگاهی مشهد	۱۳۸۴ه‍.ش	۱	؟؟؟	؟؟؟
			کاربرد سرامیک‌ها در مهندسی پزشکی	فتح‌الله مضطرزاده و ژامک نورمحمدی			تهران	دانشگاه صنعتی امیرکبیر، مرکز نشر	۱۳۸۴ه‍.ش	۱	؟؟؟	؟؟؟
			روش‌های استخراج معادن سطحی	مرتضی اصانلو			تهران	دانشگاه صنعتی امیرکبیر، مرکز نشر	۱۳۸۴ه‍.ش	۱	؟؟؟	؟؟؟
			اصول طراحی شبکه‌های کامپیوتری: طراحی و پیاده‌سازی شبکه‌های محلی، بین شهری، بی‌سیم و پردیس	احسان ملکیان			تهران	نص	۱۳۸۴ه‍.ش	۱	؟؟؟	؟؟؟
			طراحی اجزاء ماشین	جوزف شیگلی	غلامرضا زارع پور		تهران	نص	۱۳۸۴ه‍.ش	۱	؟؟؟	؟؟؟
			اصول ترمودینامیک	ریچارد ا. زونتاگ، کلاوس بورگناگ، گوردن ج. وین وایلن	محمدعلی رمضانی و محسن حسنوند		تهران	نوپردازان	۱۳۸۴ه‍.ش	۱	؟؟؟	؟؟؟
			مهندسی شیمی	کولسون، ریچاردسون	محسن عدالت و سودابه دلیل		تهران	مرکز نشر دانشگاهی	۱۳۸۴ه‍.ش	۱	؟؟؟	؟؟؟
			استراتژی رقابتی (تکنیک‌های تحلیل صنعت و رقبا)	مایکل ای پورتر	جهانگیر مجیدی و عباس مهرپویا		تهران	رسا	۱۳۸۴ه‍.ش	۱	؟؟؟	؟؟؟
			اکولوژی گیاهان خاکروی	محمدرضا مقدم			تهران	دانشگاه تهران، مؤسسه انتشارات و چاپ	۱۳۸۴ه‍.ش	۱	؟؟؟	؟؟؟
			زهکشی جدید (برنامه‌ریزی، طراحی و مدیریت سیستم‌های زهکشی)	بلامبرت اسمدیما، ویلم ولوتمن، دیویدرای کرافت	امین علیزاده		تهران	دانشگاه امام رضا (ع)	۱۳۸۴ه‍.ش	۱	؟؟؟	؟؟؟
			تاریخ‌شناسی معماری ایران: طرح رویکردی جدید با توجه به کاستی‌های تاریخ‌نگاری معماری ایران	نسرین گیلجانی مقدم			تهران	دانشگاه تهران، مؤسسه انتشارات و چاپ	۱۳۸۴ه‍.ش	۱	؟؟؟	؟؟؟
			ارمغان مور (جستای در شاهنامه)	شاهرخ مسکوب			تهران	نشر نی	۱۳۸۴ه‍.ش	۱	؟؟؟	؟؟؟
			با کاروان نیزه ترکیب بند عاشورایی	علیرضا قزوه			تهران	سوره مهر	۱۳۸۴ه‍.ش	۱	؟؟؟	؟؟؟
			غزل غزل‌های سورنا	منوچهر آتشی			تهران	نگاه	۱۳۸۴ه‍.ش	۱	؟؟؟	؟؟؟
			چراغانی بی‌دلیل	حمیدرضا شکارسری			تهران	هزاره ققنوس: مؤسسه مطالعات اجتماعی ماه نوشت	۱۳۸۴ه‍.ش	۱	؟؟؟	؟؟؟
			مدیریت ریسک خشکسالی (شناخت و راهکارها)	جواد بداق جمالی، مهدی آسیایی فریمانی، سینا صمدی نقاب و سهیلا جوانمرد			تهران	سخن گستر	۱۳۸۴ه‍.ش	۱	؟؟؟	؟؟؟
			مژده ای در کوهستان؛ انسانها پای ترازو بایستید؛ از شما به سوی شما برای شما	سعید روح‌افزا			تهران	کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان	۱۳۸۴ه‍.ش	۱	؟؟؟	؟؟؟
			کفشای پولکی	شکوه قاسم‌نیا و عطیه سهرابی			تهران	کتاب‌های ارغوانی	۱۳۸۴ه‍.ش	۱	؟؟؟	؟؟؟
			آی زنگوله، آی زنگوله	افسانه شعبان نژاد			تهران	شرکت به نشر، کتاب‌های پروانه	۱۳۸۴ه‍.ش	۱	؟؟؟	؟؟؟
			زمین ما دل ما	سروده اسدالله شعبانی			تهران	کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان	۱۳۸۴ه‍.ش	۱	؟؟؟	؟؟؟
			آقا رنگی و گربه ناقلا (یا این جوری بود که اون جوری شد	فرهاد حسن‌زاده			تهران	کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان	۱۳۸۴ه‍.ش	۱	؟؟؟	؟؟؟
			به سوی زندگی، به سوی…	ماری سابین روژه	نیلوفر باقرزاده اکبری		تهران	علمی و فرهنگی	۱۳۸۴ه‍.ش	۱	؟؟؟	؟؟؟
			زیر درخت زالزالک: سال‌ها قطحی ایرلند	ماریت کانلن ملک کنا	محبوبه نجف خانی		تهران	امیرکبیر، کتاب‌های شکوفه	۱۳۸۴ه‍.ش	۱	؟؟؟	؟؟؟
			آموزش رایانه: اولین سری کتاب‌های رایانه	هما ملک			تهران	راهبردهای سنجش اندیشه	۱۳۸۴ه‍.ش	۱	؟؟؟	؟؟؟
			از حمورابی تا امپراتوری وحشت: نگاهی به تاریخ سیاسی عراق تا سقوط صدام	سیروس غفاریان			تهران	مدرسه	۱۳۸۴ه‍.ش	۱	؟؟؟	؟؟؟
									۱۳۸۴ه‍.ش	۱	؟؟؟	؟؟؟

پانویس

منابع

• جمعی از مولفین (۱۳۹۷). آینه دوران: دفتر دوم (دوره بیست و یکم تا سی و ششم). به کوشش علی علی‌محمدی، سحر برین‌خو، فاطمه مقدس‌زاده، مسعود بهزادی‌راد، معصومه قزلباش، مهدی ملازاده، محمودجواد احمدی‌نیا، الهه رجبی‌فر، حمیده نوروزیان و لیلا اسدیان. تهران: موسسه خانه کتاب. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۲۲۲-۴۸۸-۰.
• فرهادی، بهارک (۱۳۸۷). «کلیات در بیست و پنج دوره کتاب سال جمهوری اسلامی ایران» (PDF). کتاب ماه (کلیات) (۱۳۴).