حسن خلق
حسن خلق: تجلی صفات الهی در روابط انسانی
حسن خلق به عنوان یکی از مهمترین و اساسیترین فضایل اخلاقی در دین اسلام، نقش بسزایی در روابط انسانی و تعاملات اجتماعی دارد. این ویژگی نه تنها به فرد کمک میکند تا در جامعهای سالم و محبتآمیز زندگی کند، بلکه به تقویت پیوندهای اجتماعی و ایجاد فضایی پر از محبت و دوستی نیز میانجامد.
۱. تعریف حسن خلق
حسن خلق اصطلاحی اخلاقی به معنای خوی خوش و اخلاق و برخورد نیکو با دیگران و از فضایل اخلاقی که در روایات معصومین ستایش شده است. دین اسلام، همواره پیروان خود را به نرمخویی و ملایمت در رفتار با دیگران دعوت می کند و آنان را از درشتی و تندخویی باز می دارد. پیامبر اسلام محبوبترین مردم در پیشگاه خداوند متعال را خوشاخلاقترین آنان معرفی میکند: «أحبكم الى الله أحسنكم اخلاق».[۱]
۲. تعریف حسن خلق از دیدگاه امام صادق
از امام صادق درباره حسن خلق پرسیدند، ایشان فرمودند: «حسن خلق آن است که رفتار خود را آمیخته با نرمش و محبت کنی و با چهره گشاده برادر مسلمانت را ملاقات نمایی».[۲]
۳. ویژگیهای افراد خوشاخلاق
حسن خلق و گشاده رویی از بارزترین صفاتی است که در معاشرت های اجتماعی باعث نفوذ محبت شده و در تأثیر سخن اثری شگفت انگیز دارد. به همین جهت خدای مهربان، پیامبران و سفیران خود را انسان هایی عطوف و نرمخو قرار داد تا بهتر بتوانند در مردم اثر گذارند و آنان را به سوی خود جذب نمایند. کسانی که بهترین اخلاق را دارند، متواضعند و با دیگران الفت میگیرند و مردم نیز با آنها الفت میگیرند .[۳]
۴. عناصر حسن خلق
حسن خلق شامل نرمش و مدارا، گشادهرویی، زبان خوب و اظهار محبت میشود. حسن خلق موجب محبت [۴] و منشأ مروت و جوانمردی است.[۵]
۵. پرورش حسن خلق
بدیهی است که خوشرفتاری مؤمنان با یکدیگر، یکی از ارزش های والای اخلاقی به حساب می آید. مسلمانان باید نسبت به عموم امّت، مهربان و دلسوز باشند، با آنان خوشرفتاری نمایند، به کمکشان بشتابند، در غم و شادی مردم سهیم باشند و با چهره ای متبسم، مؤدّب و خوشرویی با آنان رو به رو شوند و از این راه سبب ترویج حسن خلق و پیوند با مردم شوند. به طور طبیعی، برخی افراد خوشاخلاقند و برخی با تمرین میتوانند حسن خلق را در خود زنده کنند.[۶]
۶. عواقب بداخلاقی
در مقابل، بداخلاقی مذموم است و زشتخویی مانع از پذیرش توبه میشود؛ زیرا بدخلق به گناهی بدتر از گذشته دچار میشود.[۷]
باطن نیکو، نیتی خالص و حُسن خلق، از جمله مهمترین عوامل رسیدن به بهشت و قرب الهی هستند.
- ↑ طبرسی، فضل بن حسن (۱۴۱۵). مجمع البيان في تفسير القرآن. ج. ۱۰. بيروت مؤسسة الأعلمي للمطبوعات. ص. ۸۷.
- ↑ محمدی ری شهری، محمد. دوستی در قرآن و حدیث. ج. ۱. ص. ۲۱۸ح ۵۳۶.
- ↑ طبرسی، فضل بن حسن (۱۴۱۲). تفسیر مجمع البيان. ج. ۱۰. قم انتشارات رضی. ص. ۳۳۳.
- ↑ مکارم شیرازی، ناصر (۱۴۲۵). اخلاق در قرآن. ج. ۳. قم مدرسه الامام علی بن ابی طالب. ص. ۱۴۷.
- ↑ متقی هندی، علی. کنز العمال. ج. ۳. ص. ۳ ح ۵۱۳۷.
- ↑ مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۱۵). اخلاق در قرآن. ج. ۳. قم مدرسه الامام علی بن ابی طالب. ص. ۱۵.
- ↑ مجلسی، محمد باقر (۱۴۰۳). بحار الأنوار. ج. ۷۳. مؤسسة الوفاء بيروت. ص. ۲۹۹ ح ۱۲.