شهربانو

رشد منفی جمعیت عبارت است از کمتر از صفر شدن رشد منفی جمعیت که در این حالت میزان تولد کمتر از مرگ و میر می‌شود. اهمیت و ارزش فرزندآوری و تولید مثل آنقدر است که در ادبیات اسلامی و دینی، کاهش جمعیت مورد مذمت قرار گرفته است و دربارهٔ افزایش جمعیت از لحاظ کیفی تشویق به عمل آمده است. امام محمدباقر _{علیه‌السلام} فرمودند: پیامبر فرمود: با دختر باکره‌ای که فرزندآور است ازدواج کنید و با زن نازای زیبا ازدواج نکنید زیرا من به فزونی جمعیت شما در روز قیامت مباهات می‌کنم. (کلینی، ۱۴۰۷: ۵/۳۳۳) تشویق به ازدواج با زن فرزندآور و بیان علتی که برای آن ذکر نموده مباهات به فزونی جمعیت، دلالت برمطلوبیت فرزند زیاد دارد. رشد منفی جمعیت پیامدهای زیادی دارد که میتوان به انقطاع نسل بشر، پیری و بی نشاطی جمعیت، آسیب‌های اخلاقی و تربیتی، ضعیف شدن نیروی دفاعی کشور و هزینهٔ نگه‌داری سالمندان نام برد. مطالعات زیادی در این مورد توسط محققین زیادی به عمل آمده که نشان داده است، اجرای سیاست‌های کنترل جمعیت در کشورهای توسعه‌یافته، پیامدهای ناگواری بر سلامت فرد و خانواده دارد. در ایران نیز طبق نظر کارشناسان نتایج کاهش جمعیت از ابعاد مختلف دورنمای نگران‌کننده‌تری دارد. خانواده‌های کم‌جمعیت و فرزندان پرورش یافته در آن‌ها با آسیب‌های جدی از جنبه‌های گوناگون جسمی، روحی¬-¬روانی اخلاقی اجتماعی مواجه هستند. سیاست کاهش جمعیت نه تنها بر سلامت فرد و خانواده و در مفهوم وسیع‌تر بر جامعه تأثیر دارد علاوه بر آن کشورهای مجری این سیاست با مشکلات بزرگ امنیتی، اقتصادی، اجتماعی و مذهبی مواجه خواهندشد که اگر اقدامات مناسب و به هنگامی صورت نگیرد در آینده تأثیرات آن قابل جبران نخواهدبود. (محمدیلائینی و همکاران، ۱۳۹۳: ۶۲ تا ۷۳) مقام معظم رهبری نیز به‌عنوان فردی دلسوز و پیگیر به آسیب‌های رشد منفی جمعیت بارها در سخنان خود اشاره داشته و بیان کرده‌اند: «مسئله جمعیّت را جدّی بگیرید! جمعیّت جوان کشور دارد کاهش پیدا می‌کند. یک جایی خواهیم رسید که دیگر قابل علاج نیست؛ یعنی مسئله جمعیّت از آن مسائلی نیست که بگوییم حالا ۱۰ سال دیگر فکر می‌کنیم؛ نه، اگر چند سال بگذرد، وقتی نسل‌ها پیر شدند، دیگر قابل علاج نیست.»؛ (بیانات مقام معظم رهبری در دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی، ۱۹/۰۲/۱۳۹۲) زنان به عنوان قشری مؤثر در افزایش جمعیت و رکن مهم فرزندآوری مسئولیت‌های مهمی برعهده دارند که از جمله آن‌ها ایثار، از خودگذشتگی، صبر، آموزش دیدن برای تربیت صحیح فرزندان و تلاش برای رهایی از تهاجمات فرهنگی که مادر بودن آن‌ها هدف گرفته است؛ می‌باشد. مقام معظم رهبری بیان کردند: فرزندآوری یکی از مهم‌ترین مجاهدت‌های زنان و وظائف زنان است؛ چون فرزندآوری در حقیقت هنر زن است؛ اوست که زحماتش را تحمل می‌کند، اوست که رنجهایش را می‌برد، اوست که خدای متعال ابزار پرورش فرزند را به او داده است. خدای متعال ابزار پرورش فرزند را به مردها نداده، در اختیار بانوان قرار داده؛ صبرش را به آنها داده، عاطفه‌اش را به آنها داده، احساساتش را به آنها داده، اندام‌های جسمانی‌اش را به آنها داده؛ در واقع این هنر زنها است. اگر چنانچه ما اینها را در جامعه به دست فراموشی نسپریم، آن وقت پیشرفت خواهیم کرد. (بیانات مقام معظم رهبری در دیدار جمعی از مداحان، ۱۱/۰۲/۱۳۹۲)