بهاءالدین خرمشاهی
- بهاءالدین خرمشاهی
بهاءالدین خرمشاهی (متولد ۱ فروردین ۱۳۲۴ در قزوین) نویسنده، مترجم، قرآنپژوه، فرهنگنویس، منتقد ادبی و پژوهشگر ادبیات فارسی است. او طی چند دهه فعالیت علمی در حوزههایی مانند حافظپژوهی، مطالعات قرآنی، فرهنگنگاری، تاریخ ادیان و نقد ادبی شناخته شده است و از چهرههای معاصر اثرگذار در پیوند مطالعات ادبی و دینی در ایران به شمار میرود.
- زندگی و تحصیلات
خرمشاهی در سال ۱۳۲۴ در قزوین به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در همان شهر گذراند. ابتدا وارد رشته پزشکی شد، اما پس از سه سال از ادامه آن منصرف شد و به دلیل علاقه جدی به ادبیات فارسی، مسیر تحصیلی خود را تغییر داد. او پس از ورود به دانشگاه تهران، تحصیل را در رشته ادبیات ادامه داد و سپس دوره کارشناسی ارشد کتابداری را گذراند. دوران تحصیل او در کتابداری حدود سالهای ۱۳۵۰ تا ۱۳۵۲ بود. پس از پایان تحصیل، فعالیت حرفهای خود را با همکاری با مرکز خدمات کتابداری آغاز کرد.
- فعالیتها و حوزههای پژوهشی
زمینههای فعالیت خرمشاهی گسترده و میانرشتهای است. او در نویسندگی، ترجمه، نقد ادبی، قرآنپژوهی، فرهنگنویسی، ادبیات تطبیقی و روزنامهنگاری فعالیت کرده است. شهرت او بهویژه در دو حوزه برجسته است:
- پژوهش درباره شعر حافظ و مباحث حافظشناسی
- مطالعات قرآنی، بررسی زبان و ساختار قرآن و نگارش آثار مرجع در این حوزه
او در کنار این فعالیتها، سالها به نگارش مقالههای علمی و فرهنگی در نشریات ادبی و دینی پرداخته است.
- آثار
خرمشاهی آثار متعددی در قالب تألیف، ترجمه و فرهنگنگاری دارد. برخی از مهمترین آثار او عبارتاند از:
- حافظنامه – پژوهشی گسترده درباره زندگی، شعر و سبک حافظ
- ذهن و زبان حافظ – بررسی مفاهیم و ساختار زبانی غزلهای حافظ
- فرهنگ موضوعی قرآن – اثری مرجع در حوزه مطالعات قرآنی
- مشارکت در تدوین دائرةالمعارف تشیع
- ترجمهٔ آثار مرتبط با دینپژوهی، تاریخ ادیان، فلسفه و علوم انسانی
- نگارش مقالههای پژوهشی در زمینههای نقد ادبی، زبان، ترجمه و فرهنگ ایرانی
- شیوه پژوهش و جایگاه علمی
خرمشاهی در آثار خود از رویکرد میانرشتهای بهره میبرد؛ رویکردی که توجه به ادبیات، زبانشناسی، الهیات، تاریخ فرهنگ و مطالعات ترجمه را در کنار هم قرار میدهد. آثار او غالباً بر اساس منابع معتبر تنظیم شدهاند و به همین دلیل، نوشتههایش در حوزههای حافظپژوهی و قرآنپژوهی جایگاهی مرجعگونه یافتهاند.
در نقد ادبی نیز تمرکز او عمدتاً بر متون کلاسیک فارسی است و تحلیلهایش بر پایه مطالعه دقیق زبان و ساختار آثار ادبی شکل میگیرد.
- زندگی شخصی
خرمشاهی در سال ۱۳۵۲ ازدواج کرد. سه فرزند به نامهای هاتف (۱۳۵۴)، عارف (۱۳۵۸) و حافظ (۱۳۶۳) حاصل این ازدواج هستند. دوره خدمت سربازی او نیز میان سالهای ۱۳۴۸ تا ۱۳۵۰ انجام شد.
- اهمیت
جایگاه خرمشاهی در ادبیات و مطالعات دینی معاصر ایران از نقش او در گسترش نگاه پژوهشی، منظم و ترکیبی به متون کلاسیک و دینی ناشی میشود. آثار او در زمینه حافظپژوهی و قرآنپژوهی از منابع شناختهشده به شمار میآیند و نوشتههایش در فرهنگنویسی و ترجمه نیز سهم مهمی در شکلگیری ادبیات پژوهشی معاصر داشتهاند.
- منابع
- مدخلهای پژوهشی درباره خرمشاهی در دانشنامهها و منابع مرجع فارسی
- گفتوگوها و گزارشهای منتشرشده در مطبوعات فرهنگی و ادبی
- آثار منتشرشده از او در حوزه ادبیات و مطالعات قرآنی