اولو الامر
اصطلاح «اولوالامر» در اسلام به معنای فرمانداران یا کارداران است و از آیه ۵۹ سوره نساء برگرفته شده که مؤمنان را به اطاعت از خدا، پیامبر، و اولوالامر فرامیخواند. مفسران اهل سنت دو دیدگاه دربارهٔ اولوالامر دارند: برخی آن را به زمامداران و برخی به علمای دین نسبت میدهند. در مقابل، مفسران شیعه، با استناد به روایات امامان معصوم، اولوالامر را به ائمه اهل بیت تعبیر میکنند و اطاعت آنان را مانند اطاعت از خدا و پیامبر، واجب میدانند. این دیدگاه بر این اساس استوار است که اولوالامر باید معصوم باشند تا امر به اطاعت از آنان منطقی باشد.
در ادبیات اسلامی
«اولوالامر» واژهای در ادبیات اسلامی است که از آیهای در قرآن برگرفته شده است: «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَطِیعُوا اللَّهَ وَأَطِیعُوا الرَّسُولَ وَأُولِی الْأَمْرِ مِنکُمْ…» (نساء، ۵۹). این عبارت به معنای «صاحبان فرمان» یا «فرمانداران» است و در تفسیر آن میان مفسران اختلاف نظر وجود دارد.[۱]
برخی مفسران اهل سنت، «اولوالامر» را به معنای فرمانروایان و زمامداران دانستهاند. این دیدگاه به ابوهریره، ابنعباس، میمون بن مهران و سدی نسبت داده شده و مفسرانی چون جبائی، بلخی و طبری نیز آن را پذیرفتهاند. در مقابل، گروهی دیگر از مفسران، از جمله جابر بن عبدالله، مجاهد، حسن و عطا، «اولوالامر» را به علمای دین تفسیر کردهاند، چرا که آنان را مرجع مسائل دینی میدانند.[۲]
در تفسیر شیعه، بر اساس روایاتی از محمد باقر و جعفر صادق، «اولوالامر» به امامان معصوم از خاندان پیامبر اسلام اشاره دارد. از دیدگاه شیعه، اطاعت از این امامان بهطور مطلق بر مردم واجب است، همان گونه که اطاعت از خدا و محمد واجب شمرده شده است. این تفسیر بر این باور استوار است که خداوند فرمان به اطاعت از کسانی نمیدهد که امکان خطا و گناه در آنان وجود دارد، بنابراین «اولوالامر» باید افرادی معصوم باشند.[۳]
در تفسیرهای شیعی، همچنین به سخنان پیامبر اسلام اشاره شده است که جابر بن عبدالله از ایشان دربارهٔ معنای «اولوالامر» پرسید و پیامبر آنان را جانشینان خود و پیشوایان مسلمانان معرفی کرد که با علی بن ابی طالب آغاز میشوند و با مهدی موعود، فرزند حسن بن علی، پایان مییابند. جعفر صادق نیز در پاسخ به پرسشی دربارهٔ «اولوالامر»، آن را به امامان اهل بیت تفسیر کرد و بر پیروی از آنان تأکید داشت.[۴]
پانویس
ارجاعات
منابع
- اختری، عباسعلی (۱۳۹۰). «اولوالامر». دایرةالمعارف جامع اسلامی. تهران: آرایه.