رسول جعفریان
| رسول جعفریان | |
|---|---|
 | |
| متولد | ۹ تیر ۱۳۴۳ (۵۹ سال) خوراسگان، اصفهان، ایران |
| تحصیلات | دکترای تاریخ، تحصیلات حوزوی |
| حرفه | پژوهشگر |
| آثار | فهرست کامل |
| جایزه(ها) | کتاب سال جمهوری اسلامی ایران (دوبار) فارابی (دو بار) |
| وبگاه | |
رسول جعفریان (زادهٔ ۹ تیر ۱۳۴۳ در خوراسگان اصفهان) روحانی و پژوهشگر تاریخ اسلام، تشیع و ایران است. وی استاد گروه تاریخ دانشگاه تهران و رئیس کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران است. او همچنین سابقه ریاست بر کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران و کتابخانه ملی مجلس را نیز در کارنامه خود دارد. جعفریان در سال ۱۳۹۷ با رأی اعضای مجمع عمومی فرهنگستان علوم به عضویت فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران درآمد.
از رسول جعفریان، آثار متعددی منتشر شده است. این آثار در قالب مقاله، کتاب، ترجمه و مصاحبه است. تعدادی از آثار او در جشنواره‌های ادبی در ایران مورد تمجید و تقدیر قرار گرفته است. جایزه فارابی، جایزه کتاب سال و تقدیر در جشنواره ادبی جلال آل احمد، از جمله جوایز دریافتی جعفریان به جهت آثار اوست.
زندگی‌نامه
بر اساس خودزندگی‌نامه‌های منتشر شده از رسول جعفریان، او در نهم تیرماه ۱۳۴۳ در محله پوزه از ناحیه خوراسگان[۱] در توابع استان اصفهان متولد شد.[۲] او سالهای اولیه زندگی خود را در اصفهان گذراند.[۳] به گفته خود او، وی ابتدا در مکتب‌خانه درس آموخته و در سال ۱۳۴۹ تحصیلات ابتدایی خود را آغاز کرده است.[۴]
وی تحصیلات دینی را از سال ۱۳۵۵ آغاز کرد و برای این منظور به اصفهان رفت. تحصیلات او در مدرسه علمیه ذوالفقار اصفهان آغاز شد.[۵] در سال ۱۳۵۷ برای ادامه تحصیلات به قم مهاجرت کرد.[۶] او در بدو ورود به قم به مدرسه رسالت وارد شد.[۷] در حوادث ناشی از دوران انقلاب سال ۱۳۵۷ در ایران، در پی مشارکت در یک تجمع تظاهراتی، در قم دستگیر و پس از دو هفته حبس در زندان قم، به خاطر قانونی نبودن سن، آزاد شد.[۸]
او از سال ۱۳۶۰، مطالعات تاریخی خود را آغاز کرد.[۹] در همین سال به مؤسسه راه حق در قم پیوست و همین‌طور ازدواج کرد، که ثمره آن چهار فرزند بود.[۱۰] او به مدت چند ماه مسئولیت روابط عمومی سپاه نائین را در سال ۱۳۶۲ عهده‌دار بود.[۱۱]
وی در سال ۱۳۸۷ به عنوان رئیس کتابخانه ملی مجلس منصوب شد.[۱۲] مهم‌ترین اقدام جعفریان در دوره ریاست بر کتابخانه مجلس، دیجیتالی‌سازی منابع این کتابخانه و ایجاد دسترس آسان‌تر به نسخ خطی این مجموعه عنوان شده است.[۱۳] او تا سال ۱۳۹۱ در این سمت باقی ماند و با استعفا از این سمت کناره‌گیری کرد. ریاست بر کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، دیگر سمت رسمی اوست[۱۴] که از آبان سال ۱۳۹۶ برعهده داشت.[۱۵] جعفریان از شهریور سال ۱۳۹۴ به عضویت فرهنگستان علوم درآمد.[۱۶]
فعالیت‌های علمی پژوهشی
رسول جعفریان بیشترین دوران تحصیل خود در علوم دینی را در حوزه علمیه قم گذراند و در این دوران از استادانی چون محمد فاضل لنکرانی، حسینعلی منتظری، جعفر مرتضی عاملی، مهدی روحانی، محسن خرازی، محمدعلی گرامی، عبدالله جوادی آملی، علی پناه اشتهاردی، جواد ذهنی، حسن ممدوحی، رسول موسوی تهرانی و ابوالقاسم صلواتی استفاده کرد.[۱۷]
جعفریان سابقه تدریس در دانشگاه اصفهان، دانشگاه تهران، دانشگاه هنر، مؤسسه امام خمینی، دانشگاه ادیان، دانشگاه مشهد و دانشگاه قم را در کارنامه تدرس خود دارد.[۱۸] او در مواجهه با پیشنهاد محمدتقی مصباح یزدی در مورد تشکیل رشته تاریخ در مؤسسه امام خمینی در قم، در سال ۱۳۶۷ نخستین حلقه شاگردان خود را شکل داد. او بعدها در سال ۱۳۷۲ رشته تاریخ را در پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در قم راه‌اندازی کرد و حلق دیگری از شاگردانش را شکل داد. جعفریان در سال ۱۳۷۴، تأسیس کتابخانه تخصصی تاریخ را به عنوان یک نیاز در شهر قم پیگیری کرد که منجر به تأسیس کتابخانه تاریخ اسلام و ایران شد.[۱۹] کمی پیش از آن نیز در سال ۱۳۷۱، جعفریان مدیریت بخش تاریخ مؤسسه نور را برعهده گرفت.[۲۰]
جعفریان همچنین در بین سالهای ۱۳۶۹ تا ۱۳۷۱ در معاونت تألیف و تدوین کتب درسی نیز مشغول بود.[۲۱] او از سال ۱۳۷۹، به عنوان عضو هیئت علمی در پژوهشگاه‌های حوزه و دانشگاه مشغول به فعالیت شد. او از سال ۱۳۸۵ به دانشگاه تهران رفته و در گروه تاریخ دانشکده ادبیات مشغول به تدریس شد.[۲۲] جعفریان در دوره‌های اول تا ششم جایزه جلال آل احمد، به عنوان یکی از اعضاء هیئت علمی حضور داشته است.[۲۳]
عمده فعالیت‌های علمی پژوهشی جعفریان، در سه حوزه تاریخ سیاسی صدر اسلام، تاریخ تشیع و تاریخ صفوی است.[۲۴] وی دربارهٔ تاریخ حج‌گزاری ایرانیان نیز تحقیقات و مقالات متعددی را منتشر کرده است.[۲۵] جعفریان در زمینه تحقیق و پژوهش در پروژه تولید سریال امام علی و مختارنامه نیز تلاش‌هایی داشته است.[۲۶]
رسول جعفریان در مرداد ۱۳۹۹ پیشنهاد تدوین قانون استفاده از فایل‌های الکترونیکی منابع را داد. او در یادداشتی پیشنهاد تدوین لایحه استفاده از فایل‌های الکترونیکی منابع (کتاب، مقاله و پایان‌نامه) را به صورت لایحه‌ای به وزارت فرهنگ و ارشاد ایران داد تا به دولت و مجلس بفرستد و در این باقیمانده عمر دولت با کمک مجلس قدمی در راه نشر کتاب دیجیتالی بردارد.[۲۷]
آثار
جعفریان اولین کتاب خود را در سال ۱۳۶۳ نوشت[۲۸] و آن را با عنوان پیش‌درآمدی بر شناخت تاریخ اسلام در سال ۱۳۶۴ منتشر کرد.[۲۹] او در دهه ۶۰ شمسی، مقالات متعددی را در مجلات منتشر می‌کرد و بعدها، برخی از این مقالات به صورت مستقل به عنوان کتاب منتشر شدند.[۳۰] مهم‌ترین آثار جعفریان در زمینه تاریخ عبارتند از تاریخ سیاسی اسلام، تاریخ تشیع در ایران، اطلس شیعه و فرهنگ و سیاست روزگار صفوی. کتاب دیگر او با عنوان جریانها و سازمان‌های مذهبی سیاسی بین سالهای ۱۳۲۰ – ۱۳۵۷، در موضوع تاریخ معاصر نوشته شده است.[۳۱] کتاب‌های مشهور جعفریان در زمینه ترجمه، می‌توان به دولت عثمانی از اقتدار تا انحلال اثر اسماعیل احمد یاغی اشاره کرد.[۳۲] مجموعه مقالات او در هیجده جلد، به چاپ رسیده است.[۳۳] آثار جعفریان به زبان‌های مختلفی همچون عربی، انگلیسی، اردو و ترکی استانبولی ترجمه شده است.[۳۴]
از رسول جعفریان، مصاحبات متعددی منتشر شده است. مشروح‌ترین مصاحبه او، با حامد زارع است که در قالب کتابی ۳۶۵ صفحه‌ای با نام چشم روز، منتشر شده است. در این کتاب که به صورت الکترونیکی منتشر شده است، زندگی‌نامه، نظرات و کارنامه رسول جعفریان در موضوعات و بخش‌های متنوع پرداخته شده است.[۳۵]
جایزه‌ها
جعفریان تا کنون به واسطه تالیفاتش جایزه‌های ملی متعددی گرفته است. از میان آثار او، کتاب‌های اطلس شیعه، تاریخ سیاسی اسلام برگزیده جشنواره کتاب سال جمهوری اسلامی ایران شده‌اند.[۳۶] او به خاطر تألیف کتاب اطلس شیعه و کتاب جریانها و سازمان‌های مذهبی سیاسی ایران دوبار برنده جایزه جشنواره فارابی شده است.[۳۷] کتاب اطل شیعه همچنین در دومین دوره جایزه ادبی جلال آل احمد مورد تقدیر قرار گرفت.[۳۸] در سال ۱۳۹۹، جعفریان در پی برگزاری جشنواره کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، جایزه ویژه شخصیت علمی کشور را از آن خود کرد.[۳۹]
پانویس
ارجاعات
- ↑ زارع، چشم روز، ۲۹.
- ↑ «زندگی‌نامه حجت‌الاسلام دکتر رسول جعفریان»، رسول جعفریان.
- ↑ زارع، چشم روز، ۲۳.
- ↑ زارع، چشم روز، ۲۴.
- ↑ زارع، چشم روز، ۳۵.
- ↑ «زندگی‌نامه حجت‌الاسلام دکتر رسول جعفریان»، رسول جعفریان.
- ↑ زارع، چشم روز، ۴۳.
- ↑ زارع، چشم روز، ۴۵.
- ↑ «زندگی‌نامه حجت‌الاسلام دکتر رسول جعفریان»، رسول جعفریان.
- ↑ زارع، چشم روز، ۵۰.
- ↑ زارع، چشم روز، ۵۴.
- ↑ «زندگی‌نامه حجت‌الاسلام دکتر رسول جعفریان»، رسول جعفریان.
- ↑ «رسول جعفریان رئیس کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران شد»، خبرگزاری تسنیم.
- ↑ «اندیشه دیروز پاسخگوی ایران فردا نیست»، روزنامه اعتماد.
- ↑ «رسول جعفریان رئیس کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران شد»، خبرگزاری تسنیم.
- ↑ «رسول جعفریان عضو فرهنگستان علوم شد»، خبرگزاری مهر.
- ↑ زارع، چشم روز، ۴۷–۴۶.
- ↑ زارع، چشم روز، ۸۱.
- ↑ زارع، چشم روز، ۶۳.
- ↑ زارع، چشم روز، ۷۲.
- ↑ زارع، چشم روز، ۹۲.
- ↑ «زندگی‌نامه حجت‌الاسلام دکتر رسول جعفریان»، رسول جعفریان.
- ↑ «باشگاه جوایز: جایزه ادبی جلال آل احمد»، موسسه گسترش فرهنگ و مطالعات.
- ↑ «زندگی‌نامه حجت‌الاسلام دکتر رسول جعفریان»، رسول جعفریان.
- ↑ «پنجاه سفرنامه حج قاجاری به روایت رسول جعفریان»، خبرگزاری خبرآنلاین.
- ↑ «برای آقای رسول جعفریان»، خبرآنلاین.
- ↑ «قانون استفاده از فایل‌های الکترونیکی منابع»، خبرگزاری مهر.
- ↑ «زندگی‌نامه حجت‌الاسلام دکتر رسول جعفریان»، رسول جعفریان.
- ↑ زارع، چشم روز، ۵۳.
- ↑ زارع، چشم روز، ۵۷.
- ↑ «زندگی‌نامه حجت‌الاسلام دکتر رسول جعفریان»، رسول جعفریان.
- ↑ ««دولت عثمانی از اقتدار تا انحلال» با ترجمه رسول جعفریان»، خبرگزاری ایبنا.
- ↑ «زندگی‌نامه حجت‌الاسلام دکتر رسول جعفریان»، رسول جعفریان.
- ↑ «رسول جعفریان؛ جستجوگر تشیع در تاریخ»، پایگاه جستار.
- ↑ «گفتگوهای رسول جعفریان کتاب شد»، مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی.
- ↑ «زندگی‌نامه حجت‌الاسلام دکتر رسول جعفریان»، رسول جعفریان.
- ↑ «زندگی‌نامه حجت‌الاسلام دکتر رسول جعفریان»، رسول جعفریان.
- ↑ «تقدیر از «اطلس شیعه» در دومین دوره جایزه ادبی جلال آل احمد»، ایکنا.
- ↑ «رسول جعفریان، برنده جایزه ویژه شخصیت علمی کشور»، خبرآنلاین.
منابع
- زارع، حامد (۱۴۰۲). چشم روز، گفتگوی حامد زارع با رسول جعفریان. انتشار الکترونیکی.
- سالاری، مهدی. «رسول جعفریان؛ جستجوگر تشیع در تاریخ». ejostar.maalem.ir. دریافت‌شده در ۷ آذر ۱۴۰۲.
- پایگاه رسول جعفریان. «زندگی‌نامه حجت‌الاسلام دکتر رسول جعفریان». rasul-jafarian.com. دریافت‌شده در ۶ آذر ۱۴۰۲.
- مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی (۸ خرداد ۱۴۰۲). «گفتگوهای رسول جعفریان کتاب شد». cgie.org.ir. دریافت‌شده در ۶ آذر ۱۴۰۲.
- خبرگزاری ایبنا (۱۶ مهر ۱۴۰۲). «چاپ سیزدهم «دولت عثمانی از اقتدار تا انحلال» با ترجمه رسول جعفریان». ibna.ir. دریافت‌شده در ۶ آذر ۱۴۰۲.
- روزنامه اعتماد (۹ تیر ۱۳۹۹). «اندیشه دیروز پاسخگوی ایران فردا نیست». etemadnewspaper.ir. دریافت‌شده در ۷ آذر ۱۴۰۲.
- خبرگزاری مهر (۹ شهریور ۱۳۹۴). «استاد دانشکده ادبیات و علوم انسانی عضو فرهنگستان علوم شد». mehrnews.com. دریافت‌شده در ۷ آذر ۱۴۰۲.
- خبرگزاری تسنیم (۱۴ آبان ۱۳۹۶). «"رسول جعفریان" رئیس کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران شد». tasnimnews.com. دریافت‌شده در ۷ آذر ۱۴۰۲.
- خبرآنلاین (۱۲ بهمن ۱۳۸۹). «پنجاه سفرنامه حج قاجاری به روایت رسول جعفریان». khabaronline.ir. دریافت‌شده در ۷ آذر ۱۴۰۲.
- خبرآنلاین (۲۲ آذر ۱۳۹۱). «برای آقای رسول جعفریان». khabaronline.ir. دریافت‌شده در ۷ آذر ۱۴۰۲.
- خبرگزاری مهر (۲۳ مرداد ۱۳۹۹). «قانون استفاده از فایل‌های الکترونیکی منابع/ نشر کتاب دیجیتالی». mehrnews.com. دریافت‌شده در ۷ آذر ۱۴۰۲.
- خبرآنلاین (۲ اسفند ۱۳۹۹). «رسول جعفریان، برنده جایزه ویژه شخصیت علمی کشور شد». khabaronline.ir. دریافت‌شده در ۷ آذر ۱۴۰۲.
- موسسه گسترش فرهنگ و مطالعات. «باشگاه جوایز: جایزه ادبی جلال آل احمد». gbook.ir. دریافت‌شده در ۷ آذر ۱۴۰۲.
- ایکنا. «تقدیر از «اطلس شیعه» در دومین دوره جایزه ادبی جلال آل احمد». iqna.ir. دریافت‌شده در ۷ آذر ۱۴۰۲.
- رسول جعفریان
- استادان دانشگاه تهران
- اسلامشناسان مسلمان شیعه
- اعضای فرهنگستان علوم ایران
- افراد زنده
- برگزیدگان جشنواره فارابی
- برگزیدگان کتاب سال جمهوری اسلامی ایران
- پژوهشگران اهل ایران
- تاریخنگاران اهل اصفهان
- تاریخنگاران اهل ایران
- تاریخنگاران مسلمان
- تذکرهنویسان اهل ایران
- رئیسان کتابخانه ملی ایران
- روحانیان شیعه اهل اصفهان
- روحانیان شیعه اهل ایران
- روحانیان شیعه دوازدهامامی
- روحانیان شیعه سده ۱۵ (قمری)
- زادگان ۱۳۴۳
- زادگان ۱۹۶۴ (میلادی)
- سیرهنویسان
- عالمان شیعه
- نویسندگان اهل اصفهان
- نویسندگان مرد اهل ایران