طبقات الکبری

طبقات الکبری اثر محمدبن سعدبن منیع ۲۳۰از جمله آثار مهم در زمینه تاریخ حدیث وتراجم رجال در دوران نخستین اسلام است. این کتاب یکی از مهم‌ترین منابع تاریخی است که به احوال صحابه و تابعین ،تابعان تابعین و محدثان اولیه اسلام پرداخته است.

طبقات الکبری در قرن سوم هجری توسط ابن سعد محدث، اخباری ونسب شناس برجسته که از شاگردان واقدی بود نوشته شد. این کتاب از قدیمترین آثار در این زمینه ومشتمل بر تاریخ دو قرن نخست اسلامی به شیوه طبقات است.

در واژه و اصطلاح

دربارهٔ معنی واژه طبقه وطبقات تهانویمعتقد است که طبقه به اشخاصی که شبیه یکدیگرند و وجود مشترک دارندگفته می‌شود، و در اصطلاح حدیث به گروهی می گویندکه از جهت سن و سال، زمان و برخورداری از اساتید و مشایخ یکسان باشند.

ویژگی کتاب

ابن سعد در این کتاب از روایات استاد خودش واقدی وکتابهای او مثل،وفات النبی، ازواج النبی، اخبارمکه، وخاصه المغازی او، ونیز آثار و روایات بعضی از نخستین راویان ونویسندگان اسلامی بهره برده است. دوجلد از طبقات به سیره پیامبر اختصاص یافته است، اما ابن سعد اینجا پس از اینکه مولد پیامبر را می‌گوید: به ذکر پیامبران پیشین پرداخته و بعد از آن دربارهٔ نیاکان پیامبر اسلام و زندگی او تا رحلتش، خصایل وصفات وجمع‌آوری قرآن درزمان او سخن می‌گوید. اهم موضوعات این دو جلد عبارت است از: واقعه هجرت ومغازی، سرایا و وفود قبایل عرب ونامه‌های پیامبر به پادشاهان وامرای عرب وغیر عرب جلدهای سوم تا هفتم به احوال صحابه وتابعین اختصاص دارد وجلد هشتم ویژه زنان فقیه و زنان محدثه ومشهور است. در این کتاب او زمان ومکان را اساس کار قرار داده است؛ یعنی طبقات را برحسب. زمان وسابقه در اسلام وشرکت در حوادث مهم تنظیم کرده است.