بسر بن ابیارطاة
بُسر بن ابیارطاة، از فرماندهان نظامی صدر اسلام، اهل مکه بود. او حضور محمد را درک کرد و در زمان زندگانی محمد، در سپاه خالد بن ولید در شام جنگید. در دوره عمر بن خطاب در فتح آفریقا شرکت کرد و در زمان معاویه بن ابیسفیان به او پیوست.[۱]
بسر به بیپروایی، خشونت و قساوت شهرت داشت. او دو فرزند عبیدالله بن عباس را در برابر چشم مادرشان کشت و به فرمان معاویه اقدامات خشن بسیاری مرتکب شد. در جنگ صفین، در برابر علی بن ابیطالب قرار گرفت، اما در نخستین رویارویی تاب مقاومت نیاورد و از میدان گریخت. روایت شده است که معاویه با خنده این رفتار او را به رفتار مشابه عمرو بن عاص تشبیه کرد.[۲]
مأموریت او به یمن از سوی معاویه مشهور است. در آن زمان، یمن تحت حاکمیت علی بن ابیطالب بود و عبیدالله بن عباس به همراه سعید بن نُمران در آنجا حکومت میکردند. با شدت گرفتن مخالفتها علیه علی و اوجگیری شورش خوارج، گروهی از مخالفان در یمن از بیعت با علی سرباز زدند و با معاویه مکاتبه کردند. معاویه نیز بسر بن ابی ارطاة را با سپاهی به یمن اعزام کرد. بسر در مسیر حرکت خود، هنگام ورود به مدینه بر منبر رفت و مردم را تهدید کرد. او چند خانه را به آتش کشید و ابوهریره را به حکومت شهر منصوب نمود. سپس به مکه رفت و پس از تهدید مردم، قثم بن عباس، عامل علی، از شهر گریخت. بسر دو فرزند عبیدالله بن عباس، سلیمان و داود، را کشت و شیبه بن عثمان را به حکومت مکه گماشت. در ادامه به صنعا رفت و پس از فرار کارگزاران علی، بسیاری از مردم را به قتل رساند و اموالشان را مصادره کرد. خشونتهای او سبب وحشت عمومی در منطقه شد. پس از رسیدن خبر این وقایع به علی، جاریه بن قدامه با دو هزار نفر برای مقابله با او اعزام شد. جاریه با رفتار ملایم نسبت به مردم توانست حمایت شیعیان را جلب کند و مخالفان عثمان به کوهها گریختند. بسر که تاب مقابله نداشت، گریخت و از یمن خارج شد. جاریه مدتی در یمن ماند و سپس به کوفه بازگشت.[۳]
پانویس
ارجاعات
منابع
- اختری، عباسعلی (۱۳۹۰). «بسر». دایرةالمعارف جامع اسلامی. تهران: آرایه.