بنیحسنویه
بنیحسنویه سلسلهای از امیران کرد شیعی بودند که از سال ۳۴۸ تا ۴۰۶ هجری در غرب ایران فرمانروایی کردند. این حکومت توسط حسنویه بن حسین برزکانی بنیان نهاده شد و پس از او، پسرش بدر حدود ۳۵ سال حکومت کرد. بنیحسنویه در امور سیاسی دولت آلبویه نقش فعالی داشتند. پس از قتل بدر و شکست نوهاش طاهر و سپس پسرش هلال، این دودمان از میان رفت و دولت آنان منقرض شد.
تاریخچه
بنیحسنویه دودمانی از فرمانروایان شیعهمذهب کرد بودند که میان سالهای ۳۴۸ تا ۴۰۶ هجری قمری بر بخشهایی از غرب ایران فرمان میراندند. محدوده قلمرو آنان از جنوب آذربایجان تا نزدیکی اهواز گسترده بود. بنیانگذار این حکومت، حسنویه بن حسین برزکانی، از سران کردان برزکانی بود. او پس از مرگ داییهای خود، ونداد و غانم، و با از میان برداشتن فرزندان آنان، ابوالغنایم عبدالوهاب و ابوسالم دیسم، املاک و دژهای ایشان را تصرف کرد و در قلعهای به نام سرماج که خود بنا نهاده بود مستقر شد.[۱]
حسنویه در قلمرو تحت سلطهاش قدرتی چشمگیر به دست آورد و بهتدریج در امور سیاسی دولت آلبویه نیز مداخله کرد. او در منازعات میان رکنالدوله، وشمگیر زیاری و سرداران سامانی از رکنالدوله پشتیبانی میکرد و نیرو در اختیار او میگذاشت. پس از درگذشت حسنویه در سال ۳۶۹ هجری، عضدالدوله به کردستان لشکر کشید، شماری از فرزندان حسنویه را کشت، اما بدر بن حسنویه را بهعنوان جانشین پدر منصوب کرد. بدر نزدیک به ۳۵ سال در کردستان فرمانروایی کرد و بیش از پدر خود در امور آلبویه دخالت داشت. او در کشمکشهای داخلی شاهزادگان دیلمی پس از مرگ عضدالدوله در سال ۳۷۲ هجری به حمایت از برخی از آنان پرداخت و در سال ۳۷۹ هجری حتی بغداد را محاصره کرد.[۲]
بدر در سال ۴۰۵ هجری به دست سپاهیان خود کشته شد و جسدش در نجف، در کنار حرم امام علی، به خاک سپرده شد. در زمان مرگ او، پسرش هلال، که پیشتر در سال ۴۰۰ هجری علیه پدر شوریده بود، در زندان سلطانالدوله دیلمی بهسر میبرد. نوهاش، طاهر بن هلال، نیز از بیم بدر، در اطراف شهر زور پنهان شده بود. طاهر پس از شنیدن خبر کشته شدن بدر، برای تصرف متصرفات او اقدام کرد، اما در نبردی با شمسالدوله، پسر فخرالدوله، شکست خورد و در همدان اسیر شد.[۳]
در همان زمان، سلطانالدوله، پسر بهاءالدوله و رقیب شمسالدوله، برای جلوگیری از گسترش نفوذ رقیب، هلال را از زندان آزاد کرد و با سپاهی به قصد بازپسگیری قلمرو بدر راهی کرد. با این حال، در نبرد میان هلال و شمسالدوله، هلال شکست خورد و کشته شد. با مرگ او، حکومت کوتاهمدت بنیحسنویه پایان یافت.[۴]
پانویس
ارجاعات
منابع
- اختری، عباسعلی (۱۳۹۰). «بنیحسنویه». دایرةالمعارف جامع اسلامی. تهران: آرایه.