|
|
| (۸ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{Infobox officeholder | | <ref>{{پک|هیئت تحریریه|۱۳۶۲|ک=هنر|ف=پسیری کوتاه در نمایشگاههای دهه فجر}}</ref> ژورنال |
| | honorific-prefix = | |
| | name = احمد کشوری
| |
| | native_name =
| |
| | native_name_lang =
| |
| | honorific-suffix =
| |
| | image = Ahmad Keshvari.jpg
| |
| | office =
| |
| | birth_date = ۳۱ تیر ۱۳۳۲
| |
| | birth_place = [[کیاکلا (سیمرغ)|کیاکلا]]، [[استان مازندران|مازندران]]، [[ایران]]
| |
| | death_place = [[میمک]]، [[ایلام]]، ایران{{-}}(هدف قرار گرفتن بالگردش بوسیله [[میگ]] [[ارتش عراق]])
| |
| | restingplace = قطعه ۲۴ [[بهشت زهرا]]ی [[تهران]]
| |
| | nationality = [[مردمان ایرانی|ایرانی]]
| |
| | profession = [[خلبان]]
| |
| | nickname =
| |
| | allegiance = [[نیروهای مسلح ایران|ایران]]
| |
| | branch = [[ارتش شاهنشاهی ایران]] {{کوچک|(۵۷–۱۳۵۱)}}{{-}}[[ارتش جمهوری اسلامی ایران]] {{کوچک|(۵۹–۱۳۵۷)}}
| |
| | serviceyears = ۱۳۵۹–۱۳۵۱
| |
| | rank = [[سرلشکر]] | |
| | unit = [[نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران|نیروی زمینی ارتش (هوانیروز)]] | |
| | commands = [[هوانیروز]] [[استان کرمانشاه]]
| |
| | battles = [[جنگ ایران و عراق]]{{-}}[[شورش ۱۳۵۹–۱۳۵۷ کردها در ایران|شورش ۱۳۵۷ کردستان]]
| |
| | awards =
| |
| | military_blank1 =
| |
| | military_data1 =
| |
| | death_date = {{تاریخ مرگ و سن|۱۳۵۹|۹|۵|۱۳۳۲|۴|۳۱|گاهشمار=خورشیدی}}
| |
| }} | |
| '''احمد کشوری''' (زادهٔ ۳۱ تیر ۱۳۳۲ – درگذشتهٔ ۱۵ آذر ۱۳۵۹) سرگرد خلبان بالگردهای [[بل ۲۰۶|بل-۲۰۶آ جت رنجر]] و [[بل ایاچ-۱ کبرا]] در [[هوانیروز]] [[ارتش جمهوری اسلامی ایران]] بود که در [[جنگ ایران و عراق]] کشته شد. سرشناسی وی به دلیل شرکت در سرکوب [[غائله کردستان|شورش ۱۳۵۹–۱۳۵۷ کردستان ایران]]، حضور فعال ۳ ماهه در [[جنگ ایران و عراق]] و نحوه کشته شدنش است. درجهٔ او پس از درگذشتش به [[سرلشکر]] ارتقا یافت.
| |
|
| |
|
| == زندگی ==
| | <ref>{{پک/بن|شفا|ک=شفاآنلاین|ف=گفتگوی خواندنی با دکتر ولایتی}}</ref> سایت <ref>{{پک/بن|Washington|ک=The Washington Post|ف=Islamic State is having a hard time taking root in Pakistan|زبان=en}}</ref> |
| احمد کشوری در ۳۱ تیر ۱۳۳۲ ه.ش در فیروزکوه به دنیا آمد. کشوری اصالتاً بروجردی بود.<ref>{{پک/بن|نوید|ک=پایگاه اطلاعرسانی نوید شاهد|ف=زندگینامه شهید احمد کشوری}}</ref><ref>{{پک/بن|دفاع1|ک=خبرگزاری دفاع مقدس|ف=سرلشکر شهید «احمد کشوری»}}</ref> او دوران دبستان و دبیرستان را در مناطق کیاکلا، سرپل تالار و بابل گذراند. پدر او در ابتدا از فرماندهان ژاندارمری بود و سپس از این سمت استعفا داد و به کشاورزی پرداخت.<ref>{{پک/بن|همشهری|ک=همشهری آنلاین|ف=زندگینامه احمد کشوری}}</ref><ref>{{پک/بن|ایسنا1|ک=خبرگزاری ایسنا|ف=سالروز شهادت خلبان احمد کشوری}}</ref> وی در دوران نوجوانی علاقهمند به هنر بود و در مسابقه طراحی، مقام نخست کشوری را کسب کرده بود.<ref>{{پک/بن|دفاع1|ک=خبرگزاری دفاع مقدس|ف=سرلشکر شهید «احمد کشوری»}}</ref> او پس از اخذ مدرک دیپلم، قصد ورود به دانشگاه داشت اما به خاطر فقر و مشکلات مالی، از این هدف درماند و برای به هوانیروز وارد شد.<ref>{{پک/بن|همشهری|ک=همشهری آنلاین|ف=زندگینامه احمد کشوری}}</ref><ref>{{پک/بن|ایسنا1|ک=خبرگزاری ایسنا|ف=سالروز شهادت خلبان احمد کشوری}}</ref> او بعداً در سال ۱۳۵۵ ه.ش ازدواج کرد و از این ازدواج یک پسر و دختر داشت.<ref>{{پک/بن|دفاع1|ک=خبرگزاری دفاع مقدس|ف=سرلشکر شهید «احمد کشوری»}}</ref>
| |
|
| |
|
| === سوابق نظامی === | | <ref>{{پک|سنگری|۱۳۸۶|ک=آینهداران آفتاب|ص=۷۴۰|ج=۲}}</ref> کتاب<ref>{{پک|Giustozzi|2018|ک=The Islamic State in Khorasan|زبان=en}}</ref> |
| کشوری در سال ۱۳۵۱ وارد ارتش شاهنشاهی ایران شد و دوره آموزشی [[هلیکوپتر|بالگرد]] [[بل ۲۰۶|بل-۲۰۶آ جت رنجر]] و سپس [[بالگرد جنگنده]] [[بل ایاچ-۱ کبرا]] را با موفقیت پشت سر گذاشت. او در دوران خدمتش در ارتش، چند بار مورد بازجویی قرار گرفت. به گفته منابع ایرانی، وی تدارک یک کودتا بر علیه دولت شاپور بختیار را داشت و طرح آن را به پسندیده، برادر روحالله خمینی داد؛ اما پیش از قطعی شدن این اقدام، انقلاب اسلامی ایران به پیروزی رسید.<ref>{{پک/بن|همشهری|ک=همشهری آنلاین|ف=زندگینامه احمد کشوری}}</ref>
| |
|
| |
|
| در دوران پس از انقلاب اسلامی، کشوری به عنوان خلبانان در خدمت ارتش، فعال بود. احمد کشوری جزء گروهی بود که برای رفع محاصره نیروهای مصطفی چمران در پاوه، اقدام کرد و توانست او را از محاصره نجات دهد.<ref>{{پک/بن|همشهری|ک=همشهری آنلاین|ف=زندگینامه احمد کشوری}}</ref> وی در یک پرواز عمیلیاتی در تاریخ ۳ خرداد ۱۳۵۹ در منطقه سقز، پس از انهدام ادوات نظامی دشمن، از ناحیه سینه و بازو به خاطر برخورد ترکش، آسیب دید و به بیمارستان تهران منتقل شد. در همین حین، خبر حمله عراق به ایران منتشر شد و وی برای درگیری با نیروهای عراقی، به منطقه عملیاتی بازگشت.<ref>{{پک/بن|دفاع1|ک=خبرگزاری دفاع مقدس|ف=سرلشکر شهید «احمد کشوری»}}</ref> او در این دوران مسئول حراست از منطقه سرپل ذهاب تا مهران بود.<ref>{{پک/بن|همشهری|ک=همشهری آنلاین|ف=زندگینامه احمد کشوری}}</ref> او در این دوره فرماندهی تیم آتش هوانیروز در استان ایلام را برعهده داشت.<ref>{{پک/بن|ایبنا|ک=خبرگزاری ایبنا|ف=کتابشناسی شهید احمد کشوری؛ دلاورمرد هوانیروز}}</ref>
| | * {{یادکرد وب|عنوان=جانشین سید شهید مقاومت "حسن نصرالله" چه کسی خواهد شد؟!|نشانی=https://fa.alalam.ir/news/6981628/%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%B4%DB%8C%D9%86-%D8%B3%DB%8C%D8%AF-%D8%AD%D8%B3%D9%86-%D9%86%D8%B5%D8%B1%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%DA%86%D9%87-%DA%A9%D8%B3%DB%8C-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%AF-%D8%B4%D8%AF%D8%9F|تاریخ=۸ مهر ۱۴۰۳|تاریخ بازبینی=۱۵ آذر ۱۴۰۳|شناسه={{شناسه یادکرد|العالمی}}|نویسنده=شبکه العالم|کد زبان=|وبگاه=alalam.ir}} |
| === آخرین عملیات و کشته شدن === | | * {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=حاکم نیشابوری|نام=احمد بن محمد|عنوان=تاریخ نیشابور|سال=۱۳۳۲|مکان=تهران|ناشر=ابن سینا|پیوند نویسنده=ابوعبدالله حاکم نیشابوری|پیوند=https://literaturelib.com/books/7375/%DA%A9%D8%A7%D9%88%D8%B4%DB%8C+%D8%AF%D8%B1+%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF+%D8%B9%D8%A7%D9%85%DB%80+%D9%82%D9%85%3A+%D8%A8%D9%87+%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87+%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF+%D8%B6%D8%B1%D8%A8%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AB%D9%84%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%D8%8C+%DA%A9%D9%86%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%AA+%D9%88+%D8%A7%D8%B5%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%AD%D8%A7%D8%AA|کوشش=بهمن کریمی|مترجم=گودرزی، محمد}} |
| در پی عملیاتی که از ۱۳ آذر ۱۳۵۹ ه.ش آغاز شد،<ref>{{پک/بن|نوید|ک=پایگاه اطلاعرسانی نوید شاهد|ف=زندگینامه شهید احمد کشوری}}</ref><ref>{{پک/بن|دفاع1|ک=خبرگزاری دفاع مقدس|ف=سرلشکر شهید «احمد کشوری»}}</ref> کشوری به همراه چند تن دیگر از نیروهای هوانیروز برای انهدام ادوات جنگی عراقی به داخل عراق میرود و در تاریخ ۱۵ آذر ۱۳۵۹ پس از انجام عملیات، در راه بازگشت، مورد تعقیب دو میگ عراقی قرار میگیرد. تعقیب و گریز ادامه پیدا میکند و در داخل خاک ایران و در ایلام (منطقه میمک - دره بینا) مورد اصابت راکتهای ۲ فروند میگ عراقی قرار گرفته و در خاک ایران سقوط کرده و کشته میشود. در این عملیات، کمک خلبان او زنده میماند و توسط نیروهای ایرانی نجات پیدا میکند و یکی از ۲ فروند میگ عراقی نیز با پدافند هوایی ایران، منهدم میگردد. پیکر او در ابتدا به کرمانشاه و سپس به تهران منتقل شد و در قطعه ۲۴ [[بهشت زهرا]]ی [[تهران]] دفن شد.<ref>{{پک/بن|همشهری|ک=همشهری آنلاین|ف=زندگینامه احمد کشوری}}</ref>
| | * {{یادکرد ژورنال|نام خانوادگی۱=فاری|نام۱=یوسف|تاریخ=۱۳۹۷|عنوان=بررسی ساختار|پیوند=http://ensani.ir/fa/article/385529/|ژورنال=مطالعات ایرانی|دوره=هفدهم|شماره=سی و سوم|صفحات=۲۱۵–۲۳۳}} |
| | * {{یادکرد دانشنامه|نام خانوادگی=خواجهمیرزا|نام=محمود|مدخل=صفیه بنت حیی|دانشنامه=دانشنامه جهان اسلام|سال=۱۳۷۵|ناشر=[[بنیاد دایرةالمعارف بزرگ اسلامی]]|مکان=تهران|کوشش=حداد عادل، غلامعلی، پور جوادی، نصر الله، میرسلیم، مصطفی، و طاهری عراقی، احمد|پیوند مدخل=https://noorlib.ir/book/view/20632/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85?volumeNumber=30§ionNumber=2&viewType=pdf}} |
| | * {{یادکرد ژورنال|نام۲=عبدالرضا|نام خانوادگی۲=زاهدی|نام۳=یعقوب|نام خانوادگی۳=فتحی|شماره=۲۵|نام=ولیالله|نام خانوادگی=نقیپورفر|توسط=[[نورمگز]]|عنوان=سیره تعلیمی تربیتی امام رضا (علیهالسلام) در مناظره با اصحاب ادیان و مذاهب|صفحه=۱۸۳–۲۱۳|تاریخ=بهار ۱۳۹۸|ژورنال=فرهنگ رضوی|مکان=مشهد|پیوند=https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1487130|دسترسی پیوند=آبونمان}} |
|
| |
|
| == پاسداشت ==
| | * {{یادکرد کتاب|عنوان=The Islamic State in Khorasan Afghanistan, Pakistan and the New Central Asian Jihad|سال=2018|ناشر=Oxford : C. Hurst and Company Publishers Limited|زبان=en|شابک=9781787380943|نام خانوادگی۱=Giustozzi|نام۱=Antonio}} |
| روز کشته شدن او در تقویم جمهوری اسلامی ایران، روز هوانیروز نامیده شده است.<ref>{{پک/بن|ایسنا1|ک=خبرگزاری ایسنا|ف=سالروز شهادت خلبان احمد کشوری}}</ref> در آذرماه ۱۳۹۱ نام [[شهرستان کیاکلا]] به [[شهرستان سیمرغ|سیمرغ]] تغییر یافت. گفتنی است که فاطمه سیلاخوری مادر وی، پیشتر در دیدار با استاندار مازندران در منزل احمد کشوری از تغییر نام شهرستان کیاکلا به سیمرغ دفاع کرده و ضمن اعلام موافقت با تغییر نام کیاکلا و ارتقا به شهرستان گفت: «سیمرغ رمز عملیات احمد کشوری بود و مسئولین منطقه به این دلیل این نام را انتخاب کردند.»<ref>{{پک/بن|مهر1|ک=خبرگزاری مهر|ف=شهید کشوری آتش را به جان خرید}}</ref>
| | * {{یادکرد وب|عنوان=MOAB strike: US bombing of IS in Afghanistan 'killed dozens'|نشانی=https://www.bbc.com/news/world-asia-39598046|تاریخ=14 April 2017|تاریخ بازبینی=18 August 2025|شناسه={{شناسه یادکرد|MOAB}}|نویسنده=BBC NEWS|کد زبان=en|وبگاه=bbc.com}} |
| | |
| == اثرشناسی ==
| |
| [[مجموعه تلویزیونی]] ''[[سیمرغ (مجموعه تلویزیونی)|سیمرغ]]'' ساخته [[حسین قاسمی جامی]]، محصول سال ۱۳۷۱ [[شبکه ۱ سیمای جمهوری اسلامی ایران|شبکهٔ ۱ سیمای جمهوری اسلامی ایران]] روایتگر زندگی ۲ تن از خلبانان [[هوانیروز]] [[ارتش جمهوری اسلامی ایران]] احمد کشوری و [[علیاکبر شیرودی]] است.<ref>{{پک/بن|صدا1|ک=خبرگزاری صدا و سیما|ف=سریال سیمرغ در شبکه آفتاب}}</ref> داستان زندگانی او به صورت رمان برای نوجوانان نیز منتشر شده است.<ref>{{پک/بن|مهر1|ک=خبرگزاری مهر|ف=شهید کشوری آتش را به جان خرید}}</ref> کتاب چای آخر که توسط سازمان عقیدتی سیاسی ارتش جمهوری اسلامی ایران تهیه و چاپ شده است، دربارهٔ زندگی احمد کشوری نوشته شده است. کتاب «سیمرغ» به کوشش حجت شاهمحمدی و امیر معصومی، توسط نشر هفت منتشر شده است. این کتاب دربردارنده خاطرات همرزمان کشوری است. کتاب ''خانهای کوچک با گردسوز روشن'' کتابی مصور از خاطرات کشوری است که توسط مسعود آبآذری با همکاری ابراهیم فلاح نوشته شده است. کتاب «ققنوس» کتاب دیگری است که براساس زندگی کشوری نوشته شده و اثر زینب عطائی است. این کتاب توسط انتشارات امیرکبیر منتشر شده است.<ref>{{پک/بن|ایبنا|ک=خبرگزاری ایبنا|ف=کتابشناسی شهید احمد کشوری؛ دلاورمرد هوانیروز}}</ref>
| |
| | |
| == همچنین ببینید ==
| |
| * [[علیاکبر شیرودی]]
| |
| * [[هوانیروز]]
| |
| | |
| == پانویس ==
| |
| {{پانویس|۲}}
| |
| | |
| == منابع ==
| |
| * {{یادکرد وب|نام خانوادگی=|نام=|عنوان=زندگینامه شهید احمد کشوری|ناشر=|نشانی=https://navideshahed.com/fa/news/454688/زندگینامه-شهید-احمد-کشوری|تاریخ=21 اردیبهشت 1398|تاریخ بازبینی=5 خرداد 1403|شناسه={{شناسه یادکرد|نوید1}}|نویسنده=پایگاه اطلاعرسانی نوید شاهد|کد زبان=fa|وبگاه=navideshahed.com}} | |
| * {{یادکرد وب|نام خانوادگی=|نام=|عنوان=کتابشناسی شهید احمد کشوری؛ دلاورمرد هوانیروز|ناشر=|نشانی=https://www.ibna.ir/news/299489/کتابشناسی-شهید-احمد-کشوری-دلاورمرد-هوانیروز|تاریخ=15 آذر 1399|تاریخ بازبینی=5 خرداد 1403|شناسه={{شناسه یادکرد|ایبنا}}|نویسنده=خبرگزاری ایبنا|کد زبان=fa|وبگاه=ibna.ir}}
| |
| * {{یادکرد وب|نام خانوادگی=|نام=|عنوان=سالروز شهادت خلبان احمد کشوری|ناشر=|نشانی=https://www.isna.ir/news/95091508132/سالروز-شهادت-خلبان-احمد-کشوری|تاریخ=15 آذر 1395|تاریخ بازبینی=5 خرداد 1403|شناسه={{شناسه یادکرد|ایسنا1}}|نویسنده=خبرگزاری ایسنا|کد زبان=fa|وبگاه=isna.ir}}
| |
| * {{یادکرد وب|نام خانوادگی=|نام=|عنوان=سریال سیمرغ در شبکه آفتاب|ناشر=|نشانی=http://markazi.irib.ir/-/سریال-سیمرغ-در-شبکه-افتاب|تاریخ=|تاریخ بازبینی=5 خرداد 1403|شناسه={{شناسه یادکرد|صدا1}}|نویسنده=خبرگزاری صدا و سیما|کد زبان=fa|وبگاه=markazi.irib.ir|تاریخ بایگانی=26 فوریه 2020|پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20200226090152/http://markazi.irib.ir/-/%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%84-%D8%B3%DB%8C%D9%85%D8%B1%D8%BA-%D8%AF%D8%B1-%D8%B4%D8%A8%DA%A9%D9%87-%D8%A7%D9%81%D8%AA%D8%A7%D8%A8}}
| |
| * {{یادکرد وب|نام خانوادگی=|نام=|عنوان=سرلشکر شهید «احمد کشوری»|ناشر=|نشانی=https://defapress.ir/fa/news/617507/سرلشکر-شهید-احمد-کشوری|تاریخ=21 اسفند 1402|تاریخ بازبینی=5 خرداد 1403|شناسه={{شناسه یادکرد|دفاع1}}|نویسنده=خبرگزاری دفاع مقدس|کد زبان=fa|وبگاه=defapress.ir}} | |
| * {{یادکرد وب|نام خانوادگی=|نام=|عنوان=شهید کشوری آتش را به جان خرید/ زندگینامه شهید کشوری رمان شد|ناشر=|نشانی=https://www.mehrnews.com/news/1207165/شهید-کشوری-آتش-را-به-جان-خرید-زندگینامه-شهید-کشوری-رمان-شد|تاریخ=18 آذر 1389|تاریخ بازبینی=5 خرداد 1403|شناسه={{شناسه یادکرد|مهر1}}|نویسنده=خبرگزاری مهر|کد زبان=fa|وبگاه=mehrnews.com}}
| |
| * {{یادکرد وب|نام خانوادگی=|نام=|عنوان=زندگینامه: احمد کشوری (۱۳۳۲–۱۳۵۹)|ناشر=|نشانی=https://www.hamshahrionline.ir/news/261634/زندگینامه-احمد-کشوری-۱۳۳۲-۱۳۵۹|تاریخ=16 خرداد 1393|تاریخ بازبینی=5 خرداد 1403|شناسه={{شناسه یادکرد|همشهری}}|نویسنده=همشهری آنلاین|کد زبان=fa|وبگاه=hamshahrionline.ir}}
| |
| | |
| <nowiki>
| |
| {{ترتیبپیشفرض:کشوری، احمد}}
| |
| [[رده:افسران نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران]]
| |
| [[رده:ایران در ۱۹۸۰ (میلادی)]]
| |
| [[رده:خاکسپاریها در قطعه ۲۴ بهشت زهرا]]
| |
| [[رده:خلبانان بالگرد]]
| |
| [[رده:خلبانان هوانیروز ارتش ایران]]
| |
| [[رده:درگذشتگان ۱۳۵۹]]
| |
| [[رده:درگذشتگان ۱۹۸۰ (میلادی)]]
| |
| [[رده:زادگان ۱۹۵۳ (میلادی)]]
| |
| [[رده:قربانیان سوانح و تصادفات بالگرد در ایران]]
| |
| [[رده:کشتگان ایرانی در جنگ ایران و عراق]]
| |
| [[رده:نظامیان اهل ایران در جنگ ایران و عراق]]
| |
| [[رده:نظامیان اهل ایران که درجه سرلشکری را پس از مرگ دریافت کردند]]
| |
| </nowiki>
| |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| -----
| |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| {{Infobox military person
| |
| | name = حسین فهمیده
| |
| | image = Mohammad Hossein Fahmideh.JPG
| |
| | image_size =
| |
| | alt =
| |
| | caption = تصویری از فهمیده در [[موزه شهدا]]ی [[تهران]]
| |
| | native_name = محمدحسین فهمیده
| |
| | native_name_lang = fa
| |
| | birth_name =
| |
| | nickname =
| |
| | birth_date = {{تاریخ تولد|۱۳۴۶|۲|۱۶|گاهشمار=خورشیدی}}
| |
| | birth_place = [[قم]]، [[ایران]]
| |
| | death_date = {{تاریخ مرگ و سن|۱۳۵۹|۸|۸|۱۳۴۶|۲|۱۶|گاهشمار=خورشیدی}}
| |
| | death_place = [[خرمشهر]]، [[ایران]]
| |
| | placeofburial = [[بهشت زهرا]]، [[تهران]]، [[ایران]]
| |
| | placeofburial_label =
| |
| | placeofburial_coordinates = <!-- {{Coord|LAT|LONG|display=inline,title}} -->
| |
| | allegiance = [[اسلام]]
| |
| | branch = [[بسیج]]
| |
| | serviceyears =
| |
| | rank =
| |
| | servicenumber = <!-- Do not use data from primary sources such as service records -->
| |
| | battles = [[جنگ ایران و عراق]]
| |
| * [[نبرد خرمشهر]]{{KIA}}
| |
| | awards = [[پرونده:Order of Fat'h (1st Class).svg|110px|وسط]] [[نشان فتح]]
| |
| }}
| |
| '''محمدحسین فهمیده''' (۱۶ اردیبهشت ۱۳۴۶ – ۸ آبان ۱۳۵۹) کودک-سرباز ایرانی در [[جنگ ایران و عراق]] بود که در ۱۳ سالگی در حین [[عملیات انتحاری]] علیه تانکهای عراقی کشته شد.
| |
| | |
| == زندگی ==
| |
| محمدحسین فهمیده در ۱۶ اردیبهشت ۱۳۴۶ ه.ش<ref>{{پک/بن|صدا2|ک=خبرگزاری صدا و سیما|ف=روایت شهادت محمد حسین فهمیده}}</ref> در محله پامنار شهر [[قم]] زاده شد. در سالهای ۱۳۵۲ تا 1356 به همراه خانواده در قم سکونت داشت و پس از آن به همراه خانواده به کرج مهاجرت کرد.<ref>{{پک/بن|هم400|ک=همشهری آنلاین|ف=محمد حسین فهمیده}}</ref>
| |
| | |
| پخش اعلامیههای [[سید روحالله خمینی]] در سالهای ۱۳۵۶ و ۱۳۵۷ در سن حدود ده تا یازده سالگی؛ دیدار خمینی در بازگشت به ایران، شرکت در تظاهرات [[انقلاب ۱۳۵۷ ایران|انقلاب اسلامی]] در زمستان ۱۳۵۷ و شرکت در درگیریهای [[خوزستان]] از جمله اقدامات او هستند.<ref>{{پک/بن|ایرنا|ک=خبرگزاری ایرنا|ف=درباره محمدحسین فهمیده}}</ref> فهمیده در پی درگیریهای کردستان خود را به آن ناحیه رساند اما به خاطر سن کم، توسط کمیته انقلاب به کرج بازگردانده شد و از خانواده او تعهد گرفته شد که دیگر از کرج خارج نشود.<ref>{{پک/بن|هم400|ک=همشهری آنلاین|ف=محمد حسین فهمیده}}</ref>
| |
| | |
| === در جنگ ایران و عراق ===
| |
| گفته شده است که با آغاز جنگ ایران و عراق، به بهانه خرید نان خارج شد و خود را به تهران رساند تا به مناطق جنگی برود. با اصرارهای او، وی به همراه گروهی از دانشجویان افسری به منطقه خرمشهر منتقل میشود. قرار بود تا وی کمتر از یک هفته در منطقه بماند اما در همین مدت مجروح میشود و به بیمارستان منتقل میشود. او با وجود جراحت و مخالفتهای فرماندهان، مجدد به خط مقدم بازگشت و توانست با اقداماتی، لیاقت خود را برای ماندن به فرماندهان ثابت کند. او بیشتر زمان حضورش در جنگ را در کنار محمدرضا شمس گذراند.<ref>{{پک/بن|هم400|ک=همشهری آنلاین|ف=محمد حسین فهمیده}}</ref> وی در غروب سی و یکم شهریور ۱۳۵۹ از نخستین روزهای اعلام تجاوز نظامی [[نیروهای مسلح عراق|ارتش عراق]] همراه با محمدرضا شمس در جبهه نبرد حضور رسمی یافت.<ref>{{پک/بن|تسنیم1|ک=خبرگزاری تسنیم|ف=رادیو خبر شهادت حسین فهمیده را چگونه اعلام کرد؟}}</ref>
| |
| | |
| == کشتهشدن ==
| |
| در ۸ آبان ماه ۱۳۵۹ در منطقه کوت شیخ در نزدیکی رودخانه خرمشهر<ref>{{پک/بن|تسنیم1|ک=خبرگزاری تسنیم|ف=رادیو خبر شهادت حسین فهمیده را چگونه اعلام کرد؟}}</ref> ۵ دستگاه تانک عراقی به طرف رزمندگان ایران هجوم آورده و در صدد محاصره آنها بودند. محمدحسین درحالی که تعدادی [[نارنجک]] به کمرش بسته بود، به سمت یکی از تانکها در حرکت شد و در بین راه، یک گلوله به پایش برخورد کرد؛ اما خودش را به زیر یکی از تانکها پرت کرده و منفجر نمود.<ref>{{پک/بن|405ش|ک=خبرآنلاین|ف=روایتی از شهادت محمد حسین فهمیده}}</ref> عراقیها گمان میکنند که آن منطقه مین گذاری شده و عقبنشینی میکنند.<ref>{{پک/بن|تسنیم1|ک=خبرگزاری تسنیم|ف=رادیو خبر شهادت حسین فهمیده را چگونه اعلام کرد؟}}</ref> به گفته برخی منابع دیگر، عراقیها به این تصور که نیروهای کمکی به منطقه رسیدهاند، منطقه را ترک میکنند.<ref>{{پک/بن|405ش|ک=خبرآنلاین|ف=روایتی از شهادت محمد حسین فهمیده}}</ref>
| |
| | |
| بدنبال کشته شدن محمدحسین فهمیده، [[سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران|صدای جمهوری اسلامی ایران]] با قطع برنامههای خود اعلام میکند که نوجوانی سیزدهساله با فداکاری زیر تانک عراقی رفته، آن را منفجر کرده و خود نیز کشته شدهاست.<ref>{{پک/بن|هم400|ک=همشهری آنلاین|ف=محمد حسین فهمیده}}</ref> پس از اعلام خبر، رادیو اعلام کرد که کسانی که از هویت این نوجوان خبر دارند، با شماره تلفن اعلام شده، تماس بگیرند. از این طریق خانواده او نیز از رویداد صورت گرفته، با خبر میشوند.<ref>{{پک/بن|تسنیم1|ک=خبرگزاری تسنیم|ف=رادیو خبر شهادت حسین فهمیده را چگونه اعلام کرد؟}}</ref> سید روحالله خمینی در پیامی که به مناسبت دومین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی بیان کرد، چنین گفت:<ref>{{پک/بن|هم400|ک=همشهری آنلاین|ف=محمد حسین فهمیده}}</ref>
| |
| | |
| {{نقل قول|... رهبر ما آن طفل سیزدهسالهای است که با قلب کوچک خود که ارزشش از صدها زبان و قلم بزرگتر است، با نارنجک، خود را زیر تانک دشمن انداخت و آن را منهدم نمود و خود نیز شربت شهادت نوشید. خداوندا! من از پیشگاه مقدس تو عذر می خواهم که کودکان و جوانان عزیز ما خود را فدا کنند و ما بهره کشی نماییم.}}
| |
| | |
| بقایای جسد تکهتکه شده او، به تهران بازگردانده و در قطعه 24 بهشت زهرا شد.<ref>{{پک/بن|هم400|ک=همشهری آنلاین|ف=محمد حسین فهمیده}}</ref>
| |
| | |
| == تردیدها پیرامون زندگانی و درگذشت ==
| |
| یکی از تردیدهای شکل گرفته پیرامون زندگانی محمدحسین فهمیده، داشتن یا نداشتن وصیتنامه است. برادر او معتقد است که فهمیده، هیچگونه وصیتنامهای نداشته است اما پیشتر و بعدتر از این سخن، وصیتنامهای منصوب به محمدحسین فهمیده منتشر شده بود.<ref>{{پک/بن|090ش|ک=خبرانلاین|ف=تحریف جنجالی تاریخ روی آنتن صداوسیما با چاشنی وصیتنامه شهید فهمیده}}</ref>
| |
| | |
| [[حمید هوشنگی]] نخستین فردی بود که نحوهٔ کشته شدن فهمیده را روایت کرد. ساعاتی پس از مرگ هوشنگی، نگین شیرآقایی؛ خبرنگار بی بی سی فارسی در [[توییتر]] ادعا کرد که هوشنگی در گفتگویی با وی اذعان داشت که روایت مرگ فهمیده جزئی از تبلیغات جنگ بوده و بر طبق واقعیت نیست.<ref>{{پک/بن|وایر|ک=ایران وایر|ف=نتیجه تحقیقات سپاه درباره مرگ حسین فهمیده}}</ref><ref>{{پک/بن|انصاف|ک=خبرگزاری انصاف|ف=واکنش خانوادهی حسین فهمیده به ادعای خبرنگار بیبیسی}}</ref> کمی بعد توئیت مشابهی هم توسط رضا ویسی روزنامهنگار جنگ و خبرنگار کنونی [[رادیو فردا]] با همین موضوع منتشر شد.<ref>{{پک/بن|وایر|ک=ایران وایر|ف=نتیجه تحقیقات سپاه درباره مرگ حسین فهمیده}}</ref> در همین باره، [[سرتیپ دوم]] [[مسعود بختیاری (نظامی)|مسعود بختیاری]]، از فرماندهان [[نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران]] در زمان جنگ، در برنامه خشت خام در سال ۱۳۹۶ روایت نقل شده رسمی در مورد محمدحسین فهمیده را زیر سؤال برد. او با تأکید بر لزوم حضور ارتش کلاسیک برای مقابله با ارتش مجهز و پرتعداد عراق در جنگ، دربارهٔ زیر تانک رفتن نوجوان سیزده ساله و منفجر کردن آن با نارنجک میگوید: «به هر حال جنگهای اینگونه اسطورهسازی میکند. اما من فکر نمیکنم بشود زیر تانک رفت و [آن را منفجر کرد]».<ref>{{پک/بن|بیبیسی|ک=بیبیسی فارسی|ف=حسن جنگجو و کودک سربازان؛ قربانیان جنگ یا قهرمانان ملی}}</ref><ref>{{پک/بن|وایر|ک=ایران وایر|ف=نتیجه تحقیقات سپاه درباره مرگ حسین فهمیده}}</ref> پس از این موضوع، فرشته فهمیده، خواهر محمدحسین فهمیده، در گفتوگو با ''انصاف نیوز'' مدعی شد که روایت جمهوری اسلامی از مرگ برادرش صحیح است.<ref>{{پک/بن|انصاف|ک=خبرگزاری انصاف|ف=واکنش خانوادهی حسین فهمیده به ادعای خبرنگار بیبیسی}}</ref>
| |
| | |
| == پاسداشت ==
| |
| | |
| === داستان فهمیدن در کتب درسی ===
| |
| در کتب درسی مورد استفاده در آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران، ماجرای کشته شدن حسین فهمیده، به عنوان یکی از داستانهای درسی قرار گرفته بود.<ref>{{پک/بن|مشرق|ک=خبرگزاری مشرق|ف=روایت ۹ روزه از ماجرای حذف «شهید فهمیده» از کتاب ششم}}</ref> در سالهای اخیر جمعی از کنشگران رسانهای، تلاش زیادی برای حذف داستان محمدحسین فهمیده از کتابهای دوران دبستان داشتهاند.<ref>{{پک/بن|بیبیسی|ک=بیبیسی فارسی|ف=حسن جنگجو و کودک سربازان؛ قربانیان جنگ یا قهرمانان ملی}}</ref> حذف درس مرتبط با محمدحسین فهمیده از کتب آموزشی دوره دبستان، تبدیل به یکی از جنجالیترین موضوعات مرتبط با [[ایران و سند ۲۰۳۰ یونسکو|سند ۲۰۳۰]] در سالهای اخیر شد. طیفهای نزدیک به حکومت معتقد بودند که این اتفاق، اقدامی در راستای مبارزه با [[استفاده نظامی از کودکان]] (که در ایران بسیج دانش آموزی نامیده میشود) بر اساس قوانین بینالمللی مبنی است و با هدف حذف فرهنگ شهادت طلبی صورت گرفتهاست. اما چنین خبری به صورت رسمی تکذیب شد.<ref>{{پک/بن|مشرق|ک=خبرگزاری مشرق|ف=روایت ۹ روزه از ماجرای حذف «شهید فهمیده» از کتاب ششم}}</ref>
| |
| | |
| === پس از کشته شدن ===
| |
| روز کشته شدن فهمیده، هشتم آبان به عنوان «روز [[بسیج دانشجویی#بسیج دانش آموزی|بسیج دانشآموزی]]» نامگذاری شد و سازمانی به همین نام زیر نظر [[بسیج|بسیج مستضعفین]] تشکیلشد. روز 13 آبان هم به افتخار او روز دانشآموز نامیده شد. این سازمان با همکاری [[وزارت آموزش و پرورش ایران]] در بسیاری از مدارس اقدام به تشکیل واحدهای مقاومت بسیج نمود. اشیای بازمانده از محمدحسین فهمیده در [[موزه شهدا]] [[تهران]] نگهداری میشود. خانهٔ پدری او در کرج به موزه شهدای دانشآموز تبدیل شدهاست؛ همچنین پیشتر تصویر وی به صورت [[نقشآب]] بر روی [[اسکناس دو هزار ریالی ایران|اسکناس دو هزار ریالی]] چاپ شده بود.<ref>{{پک/بن|هم400|ک=همشهری آنلاین|ف=محمد حسین فهمیده}}</ref>
| |
| | |
| === نشان فتح ===
| |
| در اولین مراسم (همزمان با سالروز شکست [[حصر آبادان]]) اعطای نشان فتح، توسط رهبر جمهوری اسلامی ایران، نشان فتح درجه یک به حسین فهمیده اعطا و به یکی از افراد خانواده او تحویل داده شد. همچنین در این مراسم به [[محسن رضایی]] فرمانده [[سپاه پاسداران انقلاب اسلامی]] و [[علی صیاد شیرازی]] فرمانده نیروی زمینی [[ارتش جمهوری اسلامی ایران]] نشان فتح یک داده شد و به دیگران، نشان فتح درجه دو یا سه اعطا گردید.<ref>{{پک/بن|فارس|ک=خبرگزاری فارس|ف=از «اقدس» تا «فتح»؛ مدالهایی که بر سینه سرداران ایرانی نشسته است}}</ref>
| |
| | |
| == اثرشناسی ==
| |
| حسین فهمیده یکی از مشهورتین شخصیتهای ادبیات جنگ ایران و عراق در ایران است.<ref>{{پک/بن|بیبیسی|ک=بیبیسی فارسی|ف=حسن جنگجو و کودک سربازان؛ قربانیان جنگ یا قهرمانان ملی}}</ref> کتاب «شهید فهمیده» اثر محمدرضا اصلانی از کتابهای نوشته شده درباره زندگانی اوست.<ref>{{پک/بن|تسنیم2|ک=خبرگزاری تسنیم|ف=شهید فهمیده؛ نوجوانی که مسئولیتپذیر بود}}</ref>
| |
| | |
| == جستارهای وابسته ==
| |
| * [[پاولیک موروزوف]]
| |
| * [[حمله انتحاری]]
| |
| * [[عملیات استشهادی]]
| |
| * [[حسن جنگجو]]
| |
| | |
| == پانویس ==
| |
| | |
| === ارجاعات ===
| |
| {{پانویس|۲}}
| |
| | |
| === منابع ===
| |
| | |
| * {{یادکرد وب|نام خانوادگی=|نام=|عنوان=زندگینامه: محمد حسین فهمیده (۱۳۴۶ - ۱۳۵۹)|ناشر=|نشانی=https://www.hamshahrionline.ir/news/200137/زندگینامه-محمد-حسین-فهمیده-۱۳۴۶-۱۳۵۹|تاریخ=16 بهمن 1391|تاریخ بازبینی=6 خرداد 1403|شناسه={{شناسه یادکرد|هم400}}|نویسنده=همشهری آنلاین|کد زبان=fa|وبگاه=hamshahrionline.ir}}
| |
| * {{یادکرد وب|نام خانوادگی=|نام=|عنوان=روایت شهادت محمد حسین فهمیده|ناشر=|نشانی=https://www.iribnews.ir/fa/news/4031846/روایت-شهادت-محمد-حسین-فهمیده|تاریخ=8 آبان 1402|تاریخ بازبینی=6 خرداد 1403|شناسه={{شناسه یادکرد|صدا2}}|نویسنده=خبرگزاری صدا و سیما|کد زبان=fa|وبگاه=iribnews.ir}}
| |
| * {{یادکرد وب|نام خانوادگی=|نام=|عنوان=رادیو خبر شهادت حسین فهمیده را چگونه اعلام کرد؟|ناشر=|نشانی=https://www.tasnimnews.com/fa/news/1402/02/17/2890568/رادیو-خبر-شهادت-حسین-فهمیده-را-چگونه-اعلام-کرد-جشن-تولد-پسری-که-رهبر-روح-الله-بود-فیلم|تاریخ=17 اردیبهشت 1402|تاریخ بازبینی=6 خرداد 1403|شناسه={{شناسه یادکرد|تسنیم1}}|نویسنده=خبرگزاری تسنیم|کد زبان=fa|وبگاه=tasnimnews.com}}
| |
| * {{یادکرد وب|نام خانوادگی=|نام=|عنوان=شهید فهمیده؛ نوجوانی که مسئولیتپذیر بود|ناشر=|نشانی=https://www.tasnimnews.com/fa/news/1393/08/12/548317/شهید-فهمیده-نوجوانی-که-مسئولیت-پذیر-بود|تاریخ=12 آبان 1393|تاریخ بازبینی=6 خرداد 1403|شناسه={{شناسه یادکرد|تسنیم2}}|نویسنده=خبرگزاری تسنیم|کد زبان=fa|وبگاه=tasnimnews.com}}
| |
| * {{یادکرد وب|نام خانوادگی=|نام=|عنوان=درباره محمدحسین فهمیده|ناشر=|نشانی=https://www.irna.ir/news/84091203/درباره-محمدحسین-فهمیده|تاریخ=8 آبان 1399|تاریخ بازبینی=6 خرداد 1403|شناسه={{شناسه یادکرد|ایرنا}}|نویسنده=خبرگزاری ایرنا|کد زبان=fa|وبگاه=irna.ir}}
| |
| * {{یادکرد وب|نام خانوادگی=|نام=|عنوان=از «اقدس» تا «فتح»؛ مدالهایی که بر سینه سرداران ایرانی نشسته است|ناشر=|نشانی=https://farsnews.ir/news/13921029000489/از-اقدس-تا-فتح-مدال%E2%80%8Cهایی-که-بر-سینه-سرداران-ایرانی-نشسته-است|تاریخ=30 دی 1392|تاریخ بازبینی=6 خرداد 1403|شناسه={{شناسه یادکرد|فارس}}|نویسنده=خبرگزاری فارس|کد زبان=fa|وبگاه=farsnews.ir}}
| |
| * {{یادکرد وب|نام خانوادگی=|نام=|عنوان=روایت ۹ روزه از ماجرای حذف «شهید فهمیده» از کتاب ششم/ ورود «شهیده سهام خیام» به کتب دانشآموزان/ ماجرای تماسهای حدادعادل و فانی|ناشر=|نشانی=https://www.mashreghnews.ir/news/637257/روایت-۹-روزه-از-ماجرای-حذف-شهید-فهمیده-از-کتاب-ششم-ورود-شهیده|تاریخ=9 مهر 1395|تاریخ بازبینی=6 خرداد 1403|شناسه={{شناسه یادکرد|مشرق}}|نویسنده=خبرگزاری مشرق|کد زبان=fa|وبگاه=mashreghnews.ir}}
| |
| * {{یادکرد وب|نام خانوادگی=|نام=|عنوان=واکنش خانوادهی حسین فهمیده به ادعای خبرنگار بیبیسی|ناشر=|نشانی=https://ensafnews.com/144371/واکنش-خانواده%E2%80%8Cی-حسین-فهمیده-به-ادعای/|تاریخ=19 آبان 1397|تاریخ بازبینی=6 خرداد 1403|شناسه={{شناسه یادکرد|انصاف}}|نویسنده=خبرگزاری انصاف|کد زبان=fa|وبگاه=ensafnews.com}}
| |
| * {{یادکرد وب|نام خانوادگی=|نام=|عنوان=نتیجه تحقیقات سپاه درباره مرگ حسین فهمیده|ناشر=|نشانی=https://iranwire.com/fa/features/28347/|تاریخ=18 آبان 1397|تاریخ بازبینی=6 خرداد 1403|شناسه={{شناسه یادکرد|وایر}}|نویسنده=ایران وایر|کد زبان=fa|وبگاه=iranwire.com}}
| |
| * {{یادکرد وب|نام خانوادگی=|نام=|عنوان=حسن جنگجو و کودک سربازان؛ قربانیان جنگ یا قهرمانان ملی|ناشر=|نشانی=https://www.bbc.com/persian/blog-viewpoints-41252249|تاریخ=22 شهریور 1396|تاریخ بازبینی=6 خرداد 1403|شناسه={{شناسه یادکرد|بیبیسی}}|نویسنده=بیبیسی فارسی|کد زبان=fa|وبگاه=bbc.com}}
| |
| * {{یادکرد وب|نام خانوادگی=|نام=|عنوان=تحریف جنجالی تاریخ روی آنتن صداوسیما با چاشنی وصیتنامه شهید فهمیده|ناشر=|نشانی=https://www.khabaronline.ir/news/1831610/ببینید-تحریف-جنجالی-تاریخ-روی-آنتن-صداوسیما-با-چاشنی-وصیتنامه|تاریخ=10 آبان 1402|تاریخ بازبینی=6 خرداد 1403|شناسه={{شناسه یادکرد|090ش}}|نویسنده=خبرآنلاین|کد زبان=fa|وبگاه=khabaronline.ir}}
| |
| * {{یادکرد وب|نام خانوادگی=|نام=|عنوان=روایتی از شهادت محمد حسین فهمیده|ناشر=|نشانی=https://www.khabaronline.ir/news/1315585/روایتی-از-شهادت-محمد-حسین-فهمیده|تاریخ=8 آبان 1398|تاریخ بازبینی=6 خرداد 1403|شناسه={{شناسه یادکرد|405ش}}|نویسنده=خبرآنلاین|کد زبان=fa|وبگاه=khabaronline.ir}}
| |
| | |
| == پیوند به بیرون ==
| |
| * [https://www.khabaronline.ir/news/1831610/ببینید-تحریف-جنجالی-تاریخ-روی-آنتن-صداوسیما-با-چاشنی-وصیتنامه برادر حسین فهمیده در صداوسیما میگوید برادرم وصیتنامه ندارد] (خبرآنلاین)
| |
| | |
| <nowiki>
| |
| {{ترتیبپیشفرض:فهمیده، محمدحسین}}
| |
| [[رده:استفاده نظامی از کودکان]]
| |
| [[رده:اهالی قم]]
| |
| [[رده:اهالی کرج]]
| |
| [[رده:خاکسپاریها در قطعه ۲۴ بهشت زهرا]]
| |
| [[رده:داوطلبان بسیجی در جنگ ایران و عراق]]
| |
| [[رده:درگذشتگان ۱۳۵۹]]
| |
| [[رده:درگذشتگان ۱۹۸۰ (میلادی)]]
| |
| [[رده:دریافتکنندگان نشان فتح]]
| |
| [[رده:زادگان ۱۳۴۶]]
| |
| [[رده:زادگان ۱۹۶۷ (میلادی)]]
| |
| [[رده:سربازان اهل ایران]]
| |
| [[رده:کشتگان ایرانی در جنگ ایران و عراق]]
| |
| [[رده:کشتهشدگان کودک]]
| |
| [[رده:کودکان اهل ایران]]
| |
| [[رده:نظامیان اهل ایران در جنگ ایران و عراق]]
| |
| [[رده:نظامیان اهل قم]]
| |
| </nowiki>
| |
|
| |
|
| | {| class="wikitable" |
| | |+محتوایی |
| | !دستور-------------------- |
| | !کد مثالی |
| | !دستور |
| | !کد مثالی |
| | |- |
| | |'''پانویس یادداشت''' |
| | |<nowiki>{{پانویس|گروه=یادداشت|اندازه=کوچک|۲}}</nowiki> |
| | |'''یادداشت الفبای فارسی''' |
| | |{{Efn|سوابق باشگاههایی از اتحادیههای غیر موجود در حال حاضر مانند اتحاد جماهیر شوروی، چکسلواکی، آلمان شرقی و یوگسلاوی به آن فدراسیونها تعلق میگیرد؛ زیرا عناوین مربوطه در هنگام وابستگی باشگاهها به آن اتحادیهها بهدست میآمدند.}} |
| | |- |
| | |'''پانویس یادکرد''' |
| | |<nowiki>{{پانویس|۳|اندازه=ریز}}</nowiki> |
| | |'''یادداشت الفبای انگلیسی''' |
| | |{{efn|براساس فروش آلبوم در سال ۲۰۰۱<ref>{{cite book|last=Summers|first=Kimberly Dillon|title=Katy Perry: A Biography|year=2012|publisher=[[ABC-CLIO]]|isbn=978-1-4408-0100-6|page=10}}</ref>|group=upper-alpha}} |
| | |- |
| | |'''پانویس چپ چین''' |
| | |<nowiki>{{پانویس|۲|چپچین=بله}}</nowiki> |
| | |'''عنوان الکی''' |
| | |; |
| | |- |
| | |'''تاشو''' |
| | |<nowiki>{{آغاز تاشو|عنوان|width=600px}}+{{پایان تاشو}}</nowiki> |
| | |'''وسط چین کردن جدول''' |
| | |<code><nowiki><center> تست </center></nowiki></code> |
| | |- |
| | |'''پانویس بحثها''' |
| | |<nowiki>{{پانویس بحث}}</nowiki> |
| | |'''چپ چین کردن پانویس''' |
| | |<code><nowiki><ref dir=ltr></nowiki></code> |
| | |- |
| | |'''کد نویسه جالب الگو''' |
| | |<charinsert><nowiki>{{پانویس|گروه=یادداشت|اندازه=کوچک|۲}}</nowiki> <nowiki>{{پانویس|۳|اندازه=ریز}}</nowiki></charinsert> |
| | |'''چپ چین''' |
| | |<nowiki>{{چپچین}}</nowiki> <nowiki>{{پایان}}</nowiki> |
| | |- |
| | |'''وسطچین''' |
| | |<nowiki>{{وسطچین}}</nowiki> <nowiki>{{پایان}}</nowiki> |
| | |'''کوتاه نوشت فهرست''' |
| | |<charinsert><nowiki>{{کوتهنوشت|ر|ردیف}}</nowiki></charinsert> |
| | |- |
| | |'''خالی کردن فضای اضافی''' |
| | |<nowiki>{{پاککن}}</nowiki> |
| | |'''عقب گرد''' |
| | |<span id="edittools_wikimarkup"><charinsert>{{عقب|::::::::::::::::::::::::::::}}</charinsert></span> |
| | |- |
| | |'''خط وسط جدول''' |
| | |<code><nowiki><hr></nowiki></code> |
| ---- | | ---- |
| {{Infobox Officeholder
| | |'''منبع کوتاه شده''' |
| | name = محمد جواد تندگویان | | |<span id="edittools_wikimarkup"><charinsert>{{آغاز پانویس|35em}} |
| | image = Tondguyan7.jpg
| | . |
| | imagesize =
| | {{پایان پانویس}}</charinsert></span> |
| | caption =
| | |- |
| | birth_name =
| | |'''خط کلفت زیر جدول''' |
| | office1 = دومین [[وزیر نفت (ایران)|وزیر نفت]] | | |<code><nowiki>|- style="border-top: 2px solid black"</nowiki></code> |
| | president1 = [[ابوالحسن بنیصدر]]
| | | |
| | primeminister1 = [[محمدعلی رجایی]]
| | |{{یاد|[[علی بن ابیطالب|علی]] بهترین نامهاست.<ref>{{پک|سیمفروش|۱۳۴۴|ک=توسعه های شرقی|ص=۵}}</ref>}} |
| | term_start1 = ۳ مهر ۱۳۵۹
| | |- |
| | term_end1 = ۹ آبان ۱۳۵۹
| | |زاد و مرگ اتومات |
| | predecessor1 = [[علیاکبر معینفر]]
| | |<span id="edittools_wikimarkup"><charinsert>{{تتم||۱۳۰۱||اسفند|۱۳۹۰|[[تهران]]|خ}}</charinsert></span> |
| | successor1 = [[سید حسن سادات]] <small>(سرپرست)</small>
| | | |
| | office2 = [[مدیر عامل اجرایی|مدیر]]{{سخ}}[[شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب|مناطق نفتخیز]]
| | | |
| | president2 =
| | |- |
| | primeminister2 =
| | |'''نیم خط و سه چهارم خط''' |
| | term_start2 = تیر ۱۳۵۹
| | | - – — |
| | term_end2 = مهر ۱۳۵۹
| | |'''منبع پیشنهادی صفحه بحث''' |
| | predecessor2 = [[سید محسن یحیوی]]
| | |<charinsert><nowiki>{{منابع پیشنهادی|لینک۱}}</nowiki></charinsert> |
| | successor2 = [[بهمن سروشی]]
| | |- |
| | birth_date = ۲۴ خرداد ۱۳۲۹
| | |'''پیشنهاد تفکیک''' |
| | birth_place = [[تهران]]، [[ایران]]
| | |<nowiki>{{تفکیک۲|عنوان پیشنهادی}}</nowiki> |
| | death_date = ۱۳۶۸
| | |'''بایگانی''' |
| | death_place = [[عراق]]
| | |<charinsert><nowiki>{{آغاز تاشو|بایگانی گمب های گذشته}} {{پایان تاشو}}</nowiki></charinsert> |
| | nationality = [[ایران]]
| | |- |
| | residence =
| | |'''تراگنجایش جعبه اطلاعات''' |
| | alma_mater = [[دانشگاه صنعت نفت]]{{سخ}}<small>([[کارشناسی]] [[مهندسی نفت]])</small>{{سخ}}[[مرکز مطالعات مدیریت ایران]]{{سخ}}<small>([[کارشناسی ارشد]] [[مدیریت صنعتی]])</small>
| | |<nowiki>{{Collapsible list|title=فهرست|</nowiki> |
| | spouse = بتول برهان اشکوری<ref>{{پک|جودوی|رف=فارس|زبان=fa|ک=خبرگزاری فارس|ف=ناگفتههایی از شهید تندگویان به روایت همسرش}}</ref>
| |
| | children = ۴: [[محمدمهدی تندگویان|محمدمهدی]]، هاجر، مریم، هدی<ref>{{پک|جودوی|رف=فارس|زبان=fa|ک=خبرگزاری فارس|ف=ناگفتههایی از شهید تندگویان به روایت همسرش}}</ref>
| |
| | occupation = [[مدیر عملیات|مدیر اجرایی]]
| |
| | cabinet = [[دولت اول جمهوری اسلامی ایران|دولت اول]]
| |
| | religion = [[اسلام]]، [[شیعه]]
| |
| | allegiance = [[ایران]]
| |
| | branch = [[پرونده:Roundel of Iran.svg|10px]] [[نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران|نیروی زمینی ارتش]]
| |
| | serviceyears = ۱۳۵۲–۱۳۵۱{{سخ}}۱۳۵۴–۱۳۵۳
| |
| | rank = [[سروان]]<ref>{{پک|جعفریان|رف=جعفریان|زبان=fa|ک=ماهنامه امتداد|ف=زندهباد زاپاتا؛ زندهباد تندگویان}}</ref>
| |
| | unit = [[پالایشگاه تهران]]<ref>{{پک|جعفریان|رف=جعفریان|زبان=fa|ک=ماهنامه امتداد|ف=زندهباد زاپاتا؛ زندهباد تندگویان}}</ref> | |
| | resting_place = [[بهشت زهرا]] | |
| }}
| |
| '''محمد جواد تندگویان''' (۲۲ خرداد ۱۳۲۹ – ۱۳۶۸ ه.ش) [[سیاستمدار]] و [[مدیر عملیات|مدیر اجرایی]] [[ایران|ایرانی]] بود، که در [[دولت اول جمهوری اسلامی ایران|دولت اول]] دوره کوتاهی، مسئولیت [[وزارت نفت جمهوری اسلامی ایران|وزارت نفت]] را برعهده داشت. | |
| | |
| وی در آبان ۱۳۵۹ در ابتدای [[جنگ ایران و عراق]]، در مسیر بازدید از [[پالایشگاه نفت آبادان|پالایشگاه آبادان]] و در جاده [[بندر ماهشهر|ماهشهر]] به [[آبادان]] به اسارت نیروهای ارتش [[عراق]] درآمد و پس از مدتی نامعلوم زیر شکنجه، درگذشت.
| |
| [[پرونده:TondguyanPOW.jpg|تصویری که پرسنل [[ارتش عراق]] پس از دستگیری از تندگویان گرفتهاند|بندانگشتی]]تندگویان دانشآموخته [[کارشناسی]] [[مهندسی نفت]] از [[دانشگاه صنعت نفت|دانشکده نفت آبادان]] و [[کارشناسی ارشد]] [[مدیریت صنعتی]] از [[مرکز مطالعات مدیریت ایران]] بود. از سوابق مدیریتی وی میتوان به مدیرعاملی شرکت [[توشیبا|پارس توشیبا]] و سرپرستی [[شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب|مناطق نفتخیز]] اشاره کرد.
| |
| | |
| == زندگی ==
| |
| [[پرونده:Tondguyan2.jpg|بندانگشتی|تندگویان در کودکی|150px]]
| |
| | |
| محمدجواد تندگویان در تاریخ ۲۲ خرداد ۱۳۲۹ در محله [[خانی آباد]]، [[تهران]] زاده شد. پدر او جعفر تندگویان، یک مغازه [[کفاشی]] در [[میدان بهارستان]] داشت.<ref>{{پک|یکتا|۱۳۷۵|ک=دانشنامه جهان اسلام|ف=تندگویان، محمدجواد|زبان=fa}}</ref> نزدیکی مغازه جعفر تندگویان به [[مجلس شورای ملی]] باعث شده بود، که او در جریانهای سیاسی حضور داشته باشد. پدر تندگویان از هواداران [[محمد مصدق]] بود.<ref>{{پک|شاملو|تندگویان|ک=روزنامه شرق|ف=عراقیها دنبال معاوضه تندگویان بودند: گفتگو با خواهر تندگویان|رف=شرق|زبان=fa}}</ref>
| |
| | |
| محمد جواد تندگویان در سال ۱۳۳۶ به مدرسه رفت و تا سال ۱۳۴۱ [[دوره دبستان]] را به پایان برد. در سال ۱۳۴۲ با ثبتنام در [[مدرسه جعفری اسلامی]] وارد [[دبیرستان|دوره دبیرستان]] شد.<ref>{{پک|یکتا|۱۳۷۵|ک=دانشنامه جهان اسلام|ف=تندگویان، محمدجواد|زبان=fa}}</ref> تندگویان در سال ۱۳۴۶ [[مدرک دیپلم]] خود را اخذ کرد.<ref>{{پک|یکتا|۱۳۷۵|ک=دانشنامه جهان اسلام|ف=تندگویان، محمدجواد|زبان=fa}}</ref> او پس از تحصیل توانست امتیاز لازم استفاده از سهیمه بورسیه [[بانک ملی ایران]] برای اعزام به خارج از کشور را بهدستآورد، اما پس از مصاحبه، از این فهرست کنار گذاشتهشد.<ref name="قدس6">{{پک/بن|رف=قدس|ک=روزنامه قدس|ف=عشقستان: ویژهیاد شهید محمدجواد تندگویان وزیر نفت|زبان=fa}}</ref>
| |
| | |
| === دوران دانشجویی ===
| |
| [[پرونده:Tondguyan14.jpg|بندانگشتی|تندگویان در دوران دانشجویی (نفر سمت راست)|250px]]
| |
| | |
| محمدجواد تندگویان در نیمسال اول سال تحصیلی ۱۳۴۸–۱۳۴۷ به عنوان دانشجوی دوره [[کارشناسی]] رشته [[مهندسی نفت]] گرایش پالایش، وارد [[دانشگاه صنعت نفت|دانشکده نفت آبادان]] شد.<ref>{{پک|یکتا|۱۳۷۵|ک=دانشنامه جهان اسلام|ف=تندگویان، محمدجواد|زبان=fa}}</ref> بهگفته احمد اجللویان، از هم دانشگاهیان وی، تندگویان از دانشجویان ممتاز دانشکده نفت و فردی بذلهگو و خوشمشرب بود، که در [[فن خطابه]] مهارت داشت.<ref name="قدس">{{پک/بن|رف=قدس|ک=روزنامه قدس|ف=عشقستان: ویژهیاد شهید محمدجواد تندگویان وزیر نفت|زبان=fa}}</ref> او پس از مدت کوتاهی به [[انجمن اسلامی دانشجویان]] پیوست و از اعضای فعال این انجمن شد.<ref>{{پک|یکتا|۱۳۷۵|ک=دانشنامه جهان اسلام|ف=تندگویان، محمدجواد|زبان=fa}}</ref>
| |
| | |
| تندگویان و دوستانش در انجمن اسلامی چهرههایی مانند [[علی شریعتی]]، [[مرتضی مطهری]]، عباس لطفیان سرگزی، [[محمدتقی جعفری]] و [[محمود فرشچیان]] را به دانشکده خود دعوت کردند و سخنرانیهایی برای آنها ترتیب دادند.<ref>{{پک|یکتا|۱۳۷۵|ک=دانشنامه جهان اسلام|ف=تندگویان، محمدجواد|زبان=fa}}</ref><ref>{{پک|شاملو|تندگویان|ک=روزنامه شرق|ف=عراقیها دنبال معاوضه تندگویان بودند: گفتگو با خواهر تندگویان|رف=شرق|زبان=fa}}</ref> تندگویان در کتابخانه دانشکده نیز فعال بود و در تدوین کتاب «چهار زندان انسان» که پیادهشده سخنرانیهای [[علی شریعتی]] در دانشکده نفت آبادان، از روی [[نوار کاست]] بود، مشارکت داشت.<ref>{{پک|شاملو|تندگویان|ک=روزنامه شرق|ف=عراقیها دنبال معاوضه تندگویان بودند: گفتگو با خواهر تندگویان|رف=شرق|زبان=fa}}</ref> در نامهای که اداره ساواک آبادان در تاریخ ۳۰ فروردین ۱۳۵۰ برای دفتر مرکزی سازمان ساواک در تهران نوشت، آمده است:<ref>{{پک|جعفریان|رف=جعفریان|زبان=fa|ک=ماهنامه امتداد|ف=زندهباد زاپاتا؛ زندهباد تندگویان}}</ref><blockquote>به تازگی چند نفر به سرکردگی محمد جواد تندگویان، به دلایلی که اعمالشان بیتأثیر از دانشجویان دانشگاههای دیگر مثل [[دانشگاه پلیتکنیک تهران]] نیست، پای سخنرانانی مثل علی شریعتی، [[سید عبدالکریم هاشمینژاد]] و [[فخرالدین حجازی]] را به دانشگاه آبادان، بازکردهاند و علیه ریاست دانشگاه، شایعهپراکنی میکنند.</blockquote>فاطمه تندگویان، خواهر محمد جواد تندگویان، شخصیت وی را اینگونه تشریح میکند:<blockquote>او بهطور کلی با هیچ گروه سیاسی ارتباط خاصی نداشت و شخصیتی چند بُعدی داشت.<ref>{{پک|شاملو|تندگویان|ک=روزنامه شرق|ف=عراقیها دنبال معاوضه تندگویان بودند: گفتگو با خواهر تندگویان|رف=شرق|زبان=fa}}</ref> کتابهای [[علی شریعتی]]، [[مرتضی مطهری]]، [[محمدتقی جعفری]] و [[محمدحسین طباطبایی]] را با دقت مطالعه و پیگیری میکرد و در میان سیاستمداران، به [[مهدی بازرگان]] و [[یدالله سحابی]] علاقهمند بود. از یکسو با جریانهای [[روشنفکری در ایران|روشنفکری]] فعالیت میکرد و برای جریان فکری [[علی شریعتی|شریعتی]] و [[حسینیه ارشاد]] در [[آبادان]] تبلیغ مینمود و از سوی دیگر، با جریان کارگری، قشر مسجدی و مذهبی سنتی نیز همراه بود.<ref>{{پک|شاملو|تندگویان|ک=روزنامه شرق|ف=عراقیها دنبال معاوضه تندگویان بودند: گفتگو با خواهر تندگویان|رف=شرق|زبان=fa}}</ref></blockquote>محمدجواد تندگویان در سال ۱۳۵۱ در رشته [[مهندسی نفت]] گرایش پالایش، از [[دانشگاه صنعت نفت|دانشکده نفت آبادان]] فارغالتحصیل شد.<ref>{{پک|یکتا|۱۳۷۵|ک=دانشنامه جهان اسلام|ف=تندگویان، محمدجواد|زبان=fa}}</ref>
| |
| | |
| === دوران سربازی ===
| |
| [[پرونده:Tondguyan3.jpg|بندانگشتی|تندگویان با لباس فرم سربازی|160px]]
| |
| | |
| تندگویان پس از پایان تحصیلات دانشگاهی، در سال ۱۳۵۱ برای گذراندن دوران [[خدمت سربازی]]، در [[پالایشگاه تهران]]، با درجه سروانی، مشغول به کار شد.<ref name="قدس5">{{پک/بن|رف=قدس|ک=روزنامه قدس|ف=عشقستان: ویژهیاد شهید محمدجواد تندگویان وزیر نفت|زبان=fa}}</ref> او در شهریور ۱۳۵۲ ازدواج کرد و ۲ ماه بعد از تهران به [[آبادان]] منتقل شد و به عنوان سرباز مهندس، در [[پالایشگاه آبادان]] به فعالیت ادامه داد. وی بار دیگر فعالیت در انجمن اسلامی دانشکده نفت آبادان را از سر گرفت، اما پس از مدت کوتاهی، تظاهراتی اعتراضی از سوی دانشجویان دانشکده نفت اتفاق افتاده بود، که رئیس وقت دانشکده او را به عنوان عامل اغتشاش، به [[ساواک]] معرفی نمود<ref>{{پک|جودوی|رف=فارس|زبان=fa|ک=خبرگزاری فارس|ف=ناگفتههایی از شهید تندگویان به روایت همسرش}}</ref> و نهایتاً از پالایشگاه آبادان اخراج شد.<ref>{{پک|یکتا|۱۳۷۵|ک=دانشنامه جهان اسلام|ف=تندگویان، محمدجواد|زبان=fa}}</ref> در نامهٔ رسمی اداره ساواک آبادان به تهران به تاریخ ۱ آبان آمده بود: «به خدمت سربازی محمد جواد تندگویان با درجه سروانی در شرکت نفت آبادان خاتمه داده شد و او با سمت سرباز صفر، مابقی خدمت را در قسمت پشتیبانی منطقه ۲ شیراز سپری خواهد کرد.»<ref>{{پک|جعفریان|رف=جعفریان|زبان=fa|ک=ماهنامه امتداد|ف=زندهباد زاپاتا؛ زندهباد تندگویان}}</ref>
| |
| | |
| تندگویان در تاریخ ۱۳ آبان ۱۳۵۲ دستگیر شد.<ref>{{پک|یکتا|۱۳۷۵|ک=دانشنامه جهان اسلام|ف=تندگویان، محمدجواد|زبان=fa}}</ref> خانواده او تا ۴ ماه پس از دستگیریاش، از وضعیت وی بیاطلاع بودند.<ref>{{پک|جودوی|رف=فارس|زبان=fa|ک=خبرگزاری فارس|ف=ناگفتههایی از شهید تندگویان به روایت همسرش}}</ref> تندگویان به [[کمیته مشترک ضدخرابکاری]] برده شد و در آنجا تحت شکنجه قرار گرفت.<ref name="قدس4">{{پک/بن|رف=قدس|ک=روزنامه قدس|ف=عشقستان: ویژهیاد شهید محمدجواد تندگویان وزیر نفت|زبان=fa}}</ref> وی حدوداً ۷ ماه در زندان انفرادی بود. دادگاه پس از چندی او را به یک سال حبس (با احتساب مدت بازداشت) محکوم کرد و با به پایان رسیدن مدت محکومیت، در آبان ۱۳۵۳ آزاد شد.<ref>{{پک|یکتا|۱۳۷۵|ک=دانشنامه جهان اسلام|ف=تندگویان، محمدجواد|زبان=fa}}</ref> او در زندان با [[حسینعلی منتظری]] ملاقات کرده بود و همبند [[بهزاد نبوی]] بود.<ref>{{پک|شاملو|تندگویان|ک=روزنامه شرق|ف=عراقیها دنبال معاوضه تندگویان بودند: گفتگو با خواهر تندگویان|رف=شرق|زبان=fa}}</ref> تندگویان پس از آزادی از زندان در آبان 1353، به [[سرباز صفر|سرباز صفری]] تنزل درجه یافت و برای ادامه سربازی به [[شیراز]] اعزام شد و سربازی خود را در آنجا به پایان رساند.<ref>{{پک|یکتا|۱۳۷۵|ک=دانشنامه جهان اسلام|ف=تندگویان، محمدجواد|زبان=fa}}</ref>
| |
| | |
| === ازدواج و خانواده ===
| |
| [[پرونده:Tondguyan15.jpg|بندانگشتی|تندگویان و فرزندش [[محمدمهدی تندگویان|محمدمهدی]] در مراسم [[دانشآموختگی]]|چپ|180px]]
| |
| | |
| محمد جواد تندگویان در سال ۱۳۵۲ با بتول برهان اشکوری (متولد ۱۳۳۴) ازدواج کرد. در زمان ازدواج، تندگویان در [[پالایشگاه تهران]] سرباز بود و همسرش در سال دوم دبیرستان تحصیل میکرد.<ref>{{پک|جودوی|رف=فارس|زبان=fa|ک=خبرگزاری فارس|ف=ناگفتههایی از شهید تندگویان به روایت همسرش}}</ref> از او ۴ فرزند به نامهای [[محمدمهدی تندگویان]]، هاجر، مریم و هدی باقی مانده است.<ref>{{پک|جودوی|رف=فارس|زبان=fa|ک=خبرگزاری فارس|ف=ناگفتههایی از شهید تندگویان به روایت همسرش}}</ref> او به فیلم ''[[زندهباد زاپاتا!]]'' علاقه بسیاری داشت.<ref>{{پک|جعفریان|رف=جعفریان|زبان=fa|ک=ماهنامه امتداد|ف=زندهباد زاپاتا؛ زندهباد تندگویان}}</ref>
| |
| | |
| === اشتغال به کار ===
| |
| او مدتی را در شرکت بوتان گاز خدمت کرد اما در 6 تیر 1354 با اعمال فشار ساواک و به بهانه نقص مدارک، مجبور به استعفا شد.<ref>{{پک|یکتا|۱۳۷۵|ک=دانشنامه جهان اسلام|ف=تندگویان، محمدجواد|زبان=fa}}</ref> سپس به [[رشت]] رفت و در شرکت [[توشیبا|پارس توشیبا]] (پارس خزر) شروع به کار کرد. تندگویان از سال ۱۳۵۴ تا ۱۳۵۶ [[مدیر تولید]] شرکت [[توشیبا|پارس توشیبا]] بود. وی در سال ۱۳۵۶ در مقطع [[کارشناسی ارشد]] [[مدیریت صنعتی]] در [[مرکز مطالعات مدیریت ایران]] پذیرفته شد و در ۱۳۵۷ با دریافت مدرک خود به شرکت پارس توشیبا بازگشت.<ref>{{پک|یکتا|۱۳۷۵|ک=دانشنامه جهان اسلام|ف=تندگویان، محمدجواد|زبان=fa}}</ref> پس از وقوع [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب ۱۳۵۷]]، مدیرعامل شرکت [[توشیبا|پارس توشیبا]] شد. در ابتدای انقلاب که پاکسازی مدیران در حال اجرا بود، تندگویان به اتهام هواداری از [[حزب توده ایران|حزب توده]] تا آستانه برکناری از مدیرعاملی شرکت [[توشیبا|پارس توشیبا]] پیش رفت،<ref name="قدس3">{{پک/بن|رف=قدس|ک=روزنامه قدس|ف=عشقستان: ویژهیاد شهید محمدجواد تندگویان وزیر نفت|زبان=fa}}</ref> ولی در نهایت، تا آذر ۱۳۵۸ در این سمت فعالیت کرد.<ref>{{پک|یکتا|۱۳۷۵|ک=دانشنامه جهان اسلام|ف=تندگویان، محمدجواد|زبان=fa}}</ref>
| |
| | |
| وی در اواسط سال ۱۳۵۸ توسط [[علیاکبر معینفر]] نخستین وزیر نفت، دعوت بهکار در [[وزارت نفت جمهوری اسلامی ایران|وزارت نفت]] شد و به عنوان قائممقام رئیس [[پالایشگاه آبادان]] منصوب گردید.<ref name="قدس2">{{پک/بن|رف=قدس|ک=روزنامه قدس|ف=عشقستان: ویژهیاد شهید محمدجواد تندگویان وزیر نفت|زبان=fa}}</ref> محمد جواد تندگویان در تیر ۱۳۵۹ از سوی [[علیاکبر معینفر]] به مدیریت [[شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب|مناطق نفتخیز]] منصوب شد و تا مهر ۱۳۵۹ سکان هدایت بزرگترین تولیدکننده نفت و گاز کشور را در دست داشت.<ref>{{پک|یکتا|۱۳۷۵|ک=دانشنامه جهان اسلام|ف=تندگویان، محمدجواد|زبان=fa}}</ref>
| |
| | |
| === وزارت نفت ===
| |
| [[پرونده:Tondguyan-AminabadVisit5.jpg|بندانگشتی|بازدید تندگویان پس از وزارت از [[امینآباد (بهبهان)|روستای امینآباد]] در [[استان خوزستان]]|300px]]
| |
| | |
| زمانی که [[محمدعلی رجایی]]؛ [[نخستوزیر ایران|نخستوزیر]] و [[ابوالحسن بنیصدر]]؛ [[رئیسجمهور]] وقت، قصد داشتند وزیر نفت جدید را انتخاب کنند، تندگویان سرپرست [[شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب|مدیریت مناطق نفتخیز]]، که مهمترین زیرمجموعه [[شرکت ملی نفت ایران]] بهشمار میآمد، بود و به دلیل عملکردش به عنوان یکی از گزینههای وزارت نفت مطرح شد.<ref>{{پک|یکتا|۱۳۷۵|ک=دانشنامه جهان اسلام|ف=تندگویان، محمدجواد|زبان=fa}}</ref> وی در تاریخ ۳ مهر ۱۳۵۹ توسط [[محمدعلی رجایی]] در جلسه علنی به [[مجلس شورای اسلامی]] معرفی شد. در جلسهٔ رأی اعتماد، [[علی آقامحمدی]] به عنوان مخالف و [[علی موحدی ساوجی]] به عنوان موافق سخنرانی کردند. همچنین [[علیاکبر معینفر]] و [[محمدعلی رجایی]] دربارهٔ سوابق وی، توضیحاتی به نمایندگان دادند. تندگویان از مجموع ۱۷۶ رأی اخذ شده، با ۱۵۵ رأی موافق، ۱۸ رأی ممتنع و ۳ رأی مخالف، از مجلس وقت رأی اعتماد دریافت کرد و رسماً به عنوان وزیر نفت برگزیده شد. چند روز پیش از شروع فعالیت وی به عنوان وزیر نفت، [[جنگ ایران و عراق]] آغاز شده بود<ref name="مجلس">{{پک/بن|رف=مجلس|زبان=fa|ف=مشروح مذاکرات مجلس شورای اسلامی، دورهٔ اول، جلسهٔ ۵۲}}</ref> و نخستین اقدام تندگویان در جایگاه وزیر نفت، سازماندهی کارکنان وزارت نفت و شرکتهای تابعه، برای حفاظت از تأسیسات نفتی مستقر در [[استان خوزستان]] بود. او برای این منظور چهار بار به منطقه جنوب ایران سفر داشت که در آخرین سفرش، به اسارت نیروهای عراقی درآمد.<ref>{{پک|یکتا|۱۳۷۵|ک=دانشنامه جهان اسلام|ف=تندگویان، محمدجواد|زبان=fa}}</ref>
| |
| | |
| === اسارت ===
| |
| محمد جواد تندگویان در تاریخ ۹ آبان ۱۳۵۹ درحالیکه حدوداً یک ماه از دوره وزارتش میگذشت، برای بازدید از [[پالایشگاه نفت آبادان|پالایشگاه آبادان]]، عازم جنوب بود، که در جادهٔ [[ماهشهر]] به [[آبادان]] — که صبح همان روز در اختیار نیروهای ارتش عراق درآمده بود — به همراه دو معاون و دو محافظش، به اسارت نیروهای ارتش عراق درآمد و به زندانهای اسیران ایرانی منتقل شد.<ref>{{پک|یکتا|۱۳۷۵|ک=دانشنامه جهان اسلام|ف=تندگویان، محمدجواد|زبان=fa}}</ref> در خصوص کیفیت اسارت او گفته شده که پس از آنکه نیروهای عراقی، خودروی حامل وزیر را محاصره کردند، او را به همراه همراهانش به سلولی در خاک عراق منتقل کردند. نیروهای ایرانی همراه او، بعدها تایید کردند که وی شکنجه شدید میشد به طوری که طحالش در اثر شکنجه پاره گردید.<ref>{{پک/بن|همشهری1|ک=روزنامه همشهری|ف=وزیر نفت منم! کسی را شکنجه نکنید}}</ref> محسن یحیوی، مدیر وقت مناطق نفت خیز ایران، که تندگویان را در این سفر همراهی میکرد، چنین گزارش میکند که:<ref>{{پک/بن|ایبنا1|ک=ایبنا|ف=روایتی از چگونگی اسارت شهید محمدجواد تندگویان}}</ref><blockquote>صبح روز نهم آبان از اهواز خارج شدیم. مطابق مرسوم چون میزبان بودیم و منطقه هم خطرناک بود، پیشاپیش کاروان حرکت میکردیم. پشت سر، دکتر منافی وزیر بهداشت، تنی چند از معاونین ایشان، برخی نمایندگان مجلس و چند خودرو حامل آذوقه و وسایل مورد نیاز نیروهای مستقر در آبادان، حرکت میکرد ... احتیاط کردیم و برنامه و مسیر حرکت را تغییر دادیم و به جای اینکه از طریق ماهشهر و توسط هاورکرافت از راه دریا به آبادان برویم، از جاده اهواز آبادان به راه افتادیم. به هر روی حدود ساعت ۱۱ به نزدیکی بهمن شیر، همان جایی که بعد از جنگ، پل ذوالفقاری یا پل چهارم را احداث کردند، رسیدیم. در اینجا، بازهم با تعدادی نیروی نظامی مواجه شدیم که به تانک مجهز بودند ... ما را به نقطهای از نخلستان بردند که در آنجا با کندن زمین پناهگاهی برای تانکها تعبیه کرده بودند، هنوز تا پل بهمن شیر فاصله داشتیم. آنجا به یک جمعیت حدوداً پنجاه نفره از مردم عادی ملحق شدیم که ظاهراً حین خروج از شهر اسیر شده بودند. ... ناگهان صدای رگبار گلوله و جیغ و داد مردم بلند شد. شهید تندگویان با ما مشورت کرد و گفت قصد دارد خود را معرفی کند و جلوی قتلعام مردم را بگیرد! و بیمحابا فریاد زد: من وزیر نفت هستم! بلافاصله صدای شلیک گلوله قطع شد و از این نقطه ایشان را سوار جیپی کرده و بردند.</blockquote>تلویزیون عراق پس از به اسارت درآمدن تندگویان، در برنامههای خود اعلام میکرد: اکنون ایرانیها نه وزیر نفت دارند و نه نفت.<ref>{{پک|حسینیپور|۱۳۹۲|ص=۳۴۳}}</ref> دولت ایران به سرعت از طریق مجامع بینالمللی همچون صلیب سرخ برای آزادی تندگویان اقدام کرد اما عراق، تندگویان را اسیر جنگی معرفی کرد. در 24 آذر 1359 و در جریان اجلاس وزیران اوپک در اندونزی، تلاشهای ایران برای تغییر دستور جلسه در خصوص اسارت وزیر نفت این کشور بی تاثیر بود تنها یک بیانیه در این خصوص صادر شد.<ref>{{پک|یکتا|۱۳۷۵|ک=دانشنامه جهان اسلام|ف=تندگویان، محمدجواد|زبان=fa}}</ref> به گفته پسر تندگویان، مدتی پس از اسارت وی، محمدعلی رجایی، نخست وزیر وقت ایران، به خانه آنان رفته و خبر داده است که ارتش عراق در قبال آزاد شدن 8 خلبان عراقی اسیر در ایران، حاضر به آزادی تندگویان شدهاند اما این امر با مخالفت خانواده تندگویان، منتفی شد.<ref>{{پک/بن|همشهری1|ک=روزنامه همشهری|ف=وزیر نفت منم! کسی را شکنجه نکنید}}</ref> دولت ایران تا یک سال به امید بازگشت تندگویان، از معرفی وزیر نفت جدید به مجلس، خودداری کرد. در آن دوران [[کالردون برتی]] وزیر نفت ونزوئلا برای رفتن به عراق و دیدار همتای ایرانی خود در زندان، اعلام آمادگی کرد، که دولت عراق نپذیرفت.<ref>{{پک|حسینیپور|۱۳۹۲|ص=۳۴۳}}</ref> با پایان دوران دولت محمدعلی رجایی، وزیر جدید نفت منصوب شد.<ref>{{پک|یکتا|۱۳۷۵|ک=دانشنامه جهان اسلام|ف=تندگویان، محمدجواد|زبان=fa}}</ref>
| |
| | |
| در مجموع دوران اسارت تندگویان، تنها دو نامه از وی به خانوادهاش ارسال شد. آخرین این نامهها در 24 فروردین 1361 ارسال شده بود. 11 سال بعد از اسارت او، با آزادی برخی از اسیران ایرانی در سال 1359، خبرهایی از زنده بودن او منتشر شد.<ref>{{پک|یکتا|۱۳۷۵|ک=دانشنامه جهان اسلام|ف=تندگویان، محمدجواد|زبان=fa}}</ref>
| |
| | |
| == درگذشت ==
| |
| هرچند خبرهایی از زنده بودن او منتشر میشد اما منابع عراقی خبر دادند که تندگویان در سال 1361 در سلولش، خودکشی کرده است.<ref>{{پک|یکتا|۱۳۷۵|ک=دانشنامه جهان اسلام|ف=تندگویان، محمدجواد|زبان=fa}}</ref> [[اکبر هاشمی رفسنجانی]] در کتاب خاطرات سال ۱۳۶۹ خود مینویسد: «آقای بشارتی تلفنی گفت عراقیها توسط صلیب سرخ اطلاع دادهاند که آقای تندگویان در سال ۱۳۶۸ فوت کرده است.»<ref>{{پک|هاشمی رفسنجانی|۱۳۹۲|ص=۲۸۳|توضیح=دوشنبه ۱۹ شهریور}}</ref> در 14 آذر 1370 هیئت حقیقتیاب ایرانی برای بررسیهای بیشتر این ادعا، به عراق سفر کردند و نیروهای عراقی، مدارکی شامل عکس، گواهی فوت و گزارش پزشکی قانونی را ارائه دادند که حاکی از درگذشت تندگویان بود. دولت عراق از تحویل دادن جسد تندگویان امتناع میکرد اما سرآخر با تلاشهای دولت ایران، جسد مومیایی شده تندگویان در سال 1370 به ایران منتقل شد و در تاریخ ۲۹ آذر ۱۳۷۰ در قطعه 72 [[بهشت زهرا]] به خاک سپرده شد. هیئت حقیقتیاب پس از کالبدشکافی جسد اعلام کرد که سال درگذشت او در فاصله زمانی 1367 تا 1368 است. بر روی سنگ قبر او، تاریخ درگذشت نوشته نشده است.<ref>{{پک|یکتا|۱۳۷۵|ک=دانشنامه جهان اسلام|ف=تندگویان، محمدجواد|زبان=fa}}</ref> درباره کیفیت کشته شدن او نیز، با توجه به ترک استخوان سر و خرد شدن استخوانهای حنجره، احتمال داده شده بود که وی با دستان بسته، خفه شده باشد.<ref>{{پک/بن|همشهری1|ک=روزنامه همشهری|ف=وزیر نفت منم! کسی را شکنجه نکنید}}</ref> به گواه پزشکی قانونی ایران، مومیایی کردن سه باره جسد تندگویان در عراق، احتمالا بابت مخدوش کردن زمان درگذشت او بوده است.<ref>{{پک/بن|ایرنا1|ک=ایرنا|ف=چرا بعثیها پیکر شهید تندگویان را مومیایی کردند؟}}</ref> چندین سال پس از انتقال بقایای جسد تندگویان به ایران، دختر صدام حسین در پیامی مدعی شد که پدرش دستور داده بود تا با تندگویان رفتار مناسبی داشته باشند.<ref>{{پک/بن|همشهری1|ک=روزنامه همشهری|ف=وزیر نفت منم! کسی را شکنجه نکنید}}</ref>
| |
| | |
| == کتابشناسی ==
| |
| دربارهٔ محمدجواد تندگویان کتابهای زیادی به چاپ رسیده است. مهمترین این کتابها به شرح زیر هستند:<ref>{{پک/بن|ک=خبرگزاری کتاب ایران|رف=کتابشناسی|زبان=fa}}</ref>
| |
| * {{یادکرد کتاب | عنوان=زندگینامه وزراء | سال = ۱۳۶۰| ناشر = نخستوزیری، دفتر روابط عمومی، تحقیقات و انتشارات}}
| |
| * {{یادکرد کتاب | نام خانوادگی = یحیوی| نام =سید محسن| عنوان=آزادگان در بند | سال = ۱۳۶۷}}
| |
| * {{یادکرد کتاب| نام خانوادگی = بخشیپور| نام =احمد | عنوان=زخمیاد اسارت | سال = ۱۳۶۹| ناشر = [[سازمان تبلیغات اسلامی|دفتر ادبیات و هنر مقاومت سازمان تبلیغات اسلامی]]}}
| |
| * {{یادکرد کتاب| نام خانوادگی = رجایی | نام =غلامعلی | عنوان=صنوبرهای سرخ | سال = ۱۳۷۳| ناشر = [[سازمان تبلیغات اسلامی|دفتر ادبیات و هنر مقاومت سازمان تبلیغات اسلامی]]|جلد=۱|شابک=964-471-517-9}}
| |
| * {{یادکرد کتاب| نام خانوادگی = جباری| نام =جلیل| عنوان=شهید غریب: روایتی از اسارت شهید تندگویان | سال = ۱۳۷۳| ناشر = [[ارتش جمهوری اسلامی ایران|ارتش جمهوری اسلامی ایران، سازمان عقیدتی سیاسی، معاونت تبلیغات و روابط عمومی]]}}
| |
| * {{یادکرد کتاب| نام خانوادگی = دهقان | نام =احمد | عنوان =مأموریت تمام | سال = ۱۳۷۳| ناشر = [[سازمان تبلیغات اسلامی|دفتر ادبیات و هنر مقاومت سازمان تبلیغات اسلامی]]| مکان = تهران| شابک =۹۶۴-۹۰۱۳۳-۵-۰}}
| |
| * {{یادکرد کتاب | عنوان = زندهٔ عشق: زندگینامه شهید محمدجواد تندگویان| سال = ۱۳۷۸| ناشر = [[وزارت نفت ایران|وزارت نفت، اداره کل روابط عمومی]]}}
| |
| * {{یادکرد کتاب| نام خانوادگی = عربلو | نام =احمد | عنوان =تندیس مقاومت: داستان زندگی شهید محمدجواد تندگویان | سال = ۱۳۷۹| ناشر = خانه قلم | مکان = تهران| شابک =۹۶۴-۹۲۸۶۱-۰-۱}}
| |
| * {{یادکرد کتاب | نام خانوادگی = یحیوی| نام =سید محسن | عنوان =ده سال تنهایی: خاطرات برادر آزاده مهندس سید محسن یحیوی | سال = ۱۳۷۹| ناشر = [[دفتر نشر فرهنگ اسلامی]] | مکان = تهران| شابک =۹۶۴-۵۵۳۹-۳۸-۲}}
| |
| * {{یادکرد کتاب | نام خانوادگی = بیات| نام =میترا| عنوان = من یک خاطره ازلی هستم | سال = ۱۳۷۹| ناشر = وداد| مکان = تهران| شابک =۹۶۴-۷۴۴۸-۰۱-۵}}
| |
| * {{یادکرد کتاب | نام خانوادگی = کامور بخشایش| نام =جواد| عنوان = یاس در قفس: داستان زندگی و شهادت غریبانه محمدجواد تندگویان | سال = ۱۳۸۰| ناشر = [[مرکز اسناد انقلاب اسلامی]] | مکان = تهران| شابک =۹۶۴-۷۳۵۷-۲۵-۷}}
| |
| * {{یادکرد کتاب | نام خانوادگی = جوانبخت| نام =محمود| عنوان = حکایت آن مرد غریب | سال = ۱۳۸۱| ناشر = نشر شاهد | مکان = تهران| شابک =۹۶۴-۶۴۸۹-۸۶-۹}}
| |
| * {{یادکرد کتاب | عنوان = دولت عشق، ویژهنامه بزرگداشت وزیران و پانزده هزار شهید دولت| سال = ۱۳۸۱| ناشر = ستاد بزرگداشت وزیران و پانزده هزار شهید دولت}}
| |
| * {{یادکرد کتاب | عنوان = نفت و ایثار: زندگینامه و یادواره شهیدان و مفقودین شرکت ملی نفت ایران| سال = ۱۳۸۱| ناشر = مؤسسه فرهنگی و هنری شقایق روستا}}
| |
| * {{یادکرد کتاب | عنوان = دلتنگی آسمان: سوگسرودهایی در اندوه شهادت مهندس محمد جوادتندگویان| کوشش = [[سید ضیاالدین شفیعی|سیدضیاءالدین شفیعی]] | سال = ۱۳۸۴| ناشر = هزاره ققنوس | مکان = تهران| شابک =۹۷۸-۹۶۴-۸۷۹۲-۰۲-۷}}
| |
| * {{یادکرد کتاب | نام خانوادگی = عربلو | نام =احمد | عنوان = پرندهای که با قفس پرواز کرد: زندگینامه داستانی شهید محمدجواد تندگویان| سال = ۱۳۸۵| ناشر = نشر شاهد | مکان = تهران| شابک =۹۶۴-۳۹۴-۲۱۵-۵}}
| |
| | |
| == همچنین ببینید ==
| |
| * [[فهرست وزیران نفت ایران]]
| |
| * [[علیاکبر معینفر]]
| |
| * [[بهمن سروشی]]
| |
|
| |
|
| == پانویس ==
| | <nowiki>*</nowiki> هلدینگ رضوی |
| {{پانویس|۲}}
| |
|
| |
|
| == منابع ==
| | <nowiki>*</nowiki> معادن قدس رضوی |
|
| |
|
| * {{یادکرد دانشنامه|نام خانوادگی=یکتا|نام=حسین|مدخل=تندگویان محمدجواد|دانشنامه=دانشنامه جهان اسلام|سال=۱۳۷۵|ناشر=[[بنیاد دایرةالمعارف بزرگ اسلامی]]|مکان=تهران|کوشش=حداد عادل، غلامعلی، پور جوادی، نصر الله، میرسلیم، مصطفی، و طاهری عراقی، احمد|پیوند مدخل=https://rch.ac.ir/article/Details/10497}} | | <nowiki>*</nowiki> لبنیات قدس رضوی |
| * {{یادکرد وب|نام خانوادگی=مهرابی|نام=مژگان|عنوان=وزیر نفت منم! کسی را شکنجه نکنید|ناشر=|نشانی=https://newspaper.hamshahrionline.ir/id/176816/%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%B1-%D9%86%D9%81%D8%AA-%D9%85%D9%86%D9%85-%DA%A9%D8%B3%DB%8C-%D8%B4%DA%A9%D9%86%D8%AC%D9%87-%D9%86%DA%A9%D9%86%DB%8C%D8%AF.html|تاریخ=22 آبان 1401|تاریخ بازبینی=|شناسه={{شناسه یادکرد|همشهری1}}|نویسنده=|کد زبان=fa|وبگاه=newspaper.hamshahrionline.ir}}
| |
| * {{یادکرد وب|نام خانوادگی=|نام=|عنوان=چرا بعثیها پیکر شهید تندگویان را مومیایی کردند؟|ناشر=|نشانی=https://www.irna.ir/news/85283889/%DA%86%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D8%B9%D8%AB%DB%8C-%D9%87%D8%A7-%D9%BE%DB%8C%DA%A9%D8%B1-%D8%B4%D9%87%DB%8C%D8%AF-%D8%AA%D9%86%D8%AF%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%B1%D8%A7-%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%86%D8%AF|تاریخ=23 آبان 1402|تاریخ بازبینی=|شناسه={{شناسه یادکرد|ایرنا1}}|نویسنده=خبرگزاری ایرنا|کد زبان=fa|وبگاه=irna.ir}}
| |
| * {{یادکرد وب|نام خانوادگی=|نام=|عنوان=روایتی از چگونگی اسارت شهید محمدجواد تندگویان|ناشر=|نشانی=https://www.ibna.ir/news/328215/%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AA%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%DA%86%DA%AF%D9%88%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B1%D8%AA-%D8%B4%D9%87%DB%8C%D8%AF-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%AC%D9%88%D8%A7%D8%AF-%D8%AA%D9%86%D8%AF%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86|تاریخ=15 آبان 1401|تاریخ بازبینی=|شناسه={{شناسه یادکرد|ایبنا1}}|نویسنده=خبرگزاری ایبنا|کد زبان=fa|وبگاه=ibna.ir}}
| |
|
| |
|
| * [https://www.irna.ir/news/84092060/درباره-شهید-محمدجواد-تندگویان درباره محمدجواد تندگویان - خبرگزاری ایرنا]
| | <nowiki>}}</nowiki> |
| {{فهرست چندستونی|۲|
| | |هکینگ ویکیش |
| * {{یادکرد کتاب | نام خانوادگی = یکتا| نام = حسین | فصل=محمدجواد تندگویان | نشانی =http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=3931 | تاریخ بازبینی =۲۵ اسفند ۱۳۹۲| جلد =۸| ناشر =[[بنیاد دائرةالمعارف اسلامی]]|کتاب=[[دانشنامه جهان اسلام]] | صفحه = ۳۹۳۱|ref=یکتا}}
| | |?action=edit&veswitched=1 |
| * {{یادکرد روزنامه| عنوان = عشقستان: ویژهیاد شهید محمدجواد تندگویان وزیر نفت| روزنامه= [[روزنامه قدس]]| شماره =۷۴۴۳| تاریخ = ۲۸ آذر ۱۳۹۲ | صفحه =۸ | فرمت = PDF| پیوند = http://qudsonline.ir/PDF/7443/08.pdf | پیوند بایگانی = http://web.archive.org/web/20140318184244/http://qudsonline.ir/PDF/7443/08.pdf| دوره=سال بیست و هفتم|تاریخ بایگانی=۱۸ مارس ۲۰۱۴|ref=قدس}}
| | |- |
| * {{یادکرد روزنامه| نام خانوادگی =شاملو | نام = علی| نام خانوادگی۲ =تندگویان (مصاحبهشونده)| نام۲ = فاطمه| عنوان =عراقیها دنبال معاوضه تندگویان بودند: گفتگو با خواهر شهید تندگویان در سالگرد رجعت پیکرش| روزنامه= [[روزنامه شرق]] |تاریخ=۲۸ آذر ۱۳۹۲ | شماره =۱۹۱۰ | صفحه = ۶ | پیوند =http://www.magiran.com/ppdf/nppdf/2387/p0238719100061.pdf | فرمت = PDF |ref=شرق}}
| | |'''درجهبندی''' |
| * {{یادکرد کتاب | نام خانوادگی = هاشمی رفسنجانی| نام = اکبر |پیوند نویسنده=هاشمی رفسنجانی| نام ویراستار =عماد | نام خانوادگی ویراستار = هاشمی | عنوان = اعتدال و پیروزی: کارنامه و خاطرات هاشمی رفسنجانی سال ۱۳۶۹| سال = ۱۳۹۲| شابک = 9789647193337 |ناشر=معارف انقلاب|مکان=تهران}}
| | | colspan="3" |<code><nowiki>{{درجهبندی|نیازمند پیوند=|نیازمند رده=|نیازمند جعبه اطلاعات=|نیازمند تصویر=|نیازمند استانداردسازی=|نیازمند ویراستاری=|مقابله نشده با دانشنامهها=|تاریخ خوبیدگی=|تاریخ برگزیدگی=|توضیحات=}}</nowiki></code> |
| * {{یادکرد کتاب |کتاب = پایی که جا ماند |نام خانوادگی = حسینیپور| نام = سید ناصر |فصل = فصل سوم| ناشر = [[انتشارات سوره مهر]]|مکان=تهران| سال = ۱۳۹۲ |شابک = 9783611752247}}
| | |- |
| * {{یادکرد وب | نام خانوادگی = جودوی | نام = حسین | نام خانوادگی۲ = برهان اشکوری (مصاحبهشونده)| نام۲ = بتول |نشانی=http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=8709170520|عنوان=به بهانه سالگرد رجعت پیکر پاک شهید تندگویان به کشور: ناگفتههایی از شهید تندگویان به روایت همسرش| ناشر = [[خبرگزاری فارس]] |تاریخ =۳۰ آذر ۱۳۸۷ |تاریخ بازبینی=۲۹ اسفند ۱۳۹۲|ref=فارس}}
| | |'''تغییر مسیر اصلی''' |
| * {{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی = جعفریان| نام = گلستان | عنوان =زندهباد زاپاتا؛ زندهباد تندگویان | ژورنال = ماهنامه امتداد | شماره =۳۲ | تاریخ = شهریور ۱۳۸۷| صفحه =۱۹–۱۸| پیوند =http://www.emtedadmags.com/article.asp?Art=574|ref=جعفریان}}
| | | colspan="3" |{{تغییرمسیر۴|زینالعابدین|علی بن حسین}} |
| * {{یادکرد ژورنال | عنوان = مشروح مذاکرات مجلس شورای اسلامی، دورهٔ اول، جلسهٔ ۵۲: صورت مشروح مذاکرات جلسه علنی روز پنجشنبه سوم مهرماه ۱۳۵۹ هجری شمسی| ژورنال = [[روزنامه رسمی|روزنامهٔ رسمی]]| شماره =۱۱۳۹۵ | ناشر = | تاریخ = ۳ مهر ۱۳۵۹| صفحه = ۳۰–۱۷| فصل= بحث پیرامون دو نفر اعضای کابینه (آقای مهندس تندگویان و آقای مهندس خیر) و رأی اعتماد به ایشان| نام خانوادگی ویراستار = ادارهٔ کل تندنویسی مجلس شورای اسلامی| گفتاورد =قابل دسترسی آنلاین در [[کتابخانه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی]]:{{رچ}} http://archive.ical.ir/files/debate/ip/01/01-052.pdf {{رچ}}|ref=مجلس}}
| | |- |
| * {{یادکرد وب|نشانی= http://www.ibna.ir/vdcefo8w.jh8exi9bbj.txt|عنوان=کتابشناسی شهید محمدجواد تندگویان| ناشر = خبرگزاری کتاب ایران|تاریخ =۶ شهریور ۱۳۸۷|تاریخ بازبینی=۹ فروردین ۱۳۹۳|ref=کتابشناسی}}
| | |'''برای افراد دیگر''' |
| }} | | | colspan="3" |{{دیگر افراد|سجاد|سجاد (نام)}} |
| | |- |
| | |'''برای هر چیزی''' |
| | | colspan="3" |{{برای|آشنایی با این بخش|اسلام}} |
| | |- |
| | |'''شعر''' |
| | |{{شعر}} |
| | {{ب|آتش موسی عیان از سینه سیناستی|یا که زرّین بارگاه بضعه موساستی}} |
| | {{ب|بضعه موسی بن جعفر، فاطمه کز روی قدر|خاک درگاهش عبیر طرّه حوراستی}} |
| | {{ب|نوگلی رنگین ز طُرف گلشن یاسین بود|آیتی روشن به صدر نامه طاهاستی}} |
| | {{ب|پرتوی از آفتاب اصطفای مصطفی|زُهره ای از آسمان عصمت زهراستی}} |
| | {{ب|صحن او را هست اقصی پایه عزّت چنان|کز شرف مسجود سقف مسجد اقصاستی}} |
| | {{ب|پستی از صحن حریمش را به پاتاق حرم|کین مکان عزّت و آن مسکن غبراستی}} |
| | {{پایان شعر}} |
| | | colspan="2" |{{شعر}} |
| | {{ب|آتش موسی عیان از سینه سیناستی|یا که زرّین بارگاه بضعه موساستی}} |
| | {{ب|بضعه موسی بن جعفر، فاطمه کز روی قدر|خاک درگاهش عبیر طرّه حوراستی}} |
| | {{ب|نوگلی رنگین ز طُرف گلشن یاسین بود|آیتی روشن به صدر نامه طاهاستی}} |
| | {{ب|پرتوی از آفتاب اصطفای مصطفی|زُهره ای از آسمان عصمت زهراستی}} |
| | {{ب|پستی از صحن حریمش را به پاتاق حرم|کین مکان عزّت و آن مسکن غبراستی}} |
| | {{م|دلا تا دل به دست آری بکش دل را به صحرایش}}{{پایان شعر}} |
| | |- |
| | |'''تراگنجایش''' |
|
| |
|
| == پیوندهای بیرونی ==
| |
| {{ویکیانبار-رده|Mohammad-Javad Tondguyan}}
| |
| * [http://film.tebyan.net/film/40240 مستند تلویزیونی زندگینامه محمدجواد تندگویان] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140320053051/http://film.tebyan.net/film/40240 |date=۲۰ مارس ۲۰۱۴}} در [[وبگاه تبیان]]
| |
| * [http://film.tebyan.net/film/39459 فیلم مراسم معارفه به عنوان وزیر نفت در مجلس توسط رجایی] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140319233719/http://film.tebyan.net/film/39459 |date=۱۹ مارس ۲۰۱۴}} در [[وبگاه تبیان]]
| |
| * [http://www.aviny.com/clip/defae_moghadas/shohada/Tondgooyan/Tond-Gooyan.aspx فیلمهای مرتبط با محمدجواد تندگویان در سایت آوینی]
| |
| * [http://www.radiobook.ir/GenreDetail?pWFID=801338 کتاب صوتی ''مسافر عشق'': زندگینامه محمدجواد تندگویان]
| |
|
| |
|
| {{جعبه آغازی}} | | '''راهنمای فهرست ۱''' |
| {{S-off}} | | | colspan="2" |{{Div col|cols=۴}} |
| {{جعبه توالی|قبل=[[علیاکبر معینفر]]|عنوان=[[وزیر نفت (ایران)|وزیر نفت]]|سالها=۱۳۵۹|بعد=[[سید حسن سادات]] <small>سرپرست</small>}} | | # [[آیه اطعام]] [[پرونده:Symbol star2.svg|16px]] |
| {{جعبه پایانی}} | | # [[حسن مجتبی در قرآن و حدیث]] |
| {{وزیران نفت ایران}}
| | # [[حدیث سد ابواب]] |
| {{کابینه رجایی}}
| | # [[حدیث ریان بن شبیب]] [[پرونده:Symbol_star2_-_candidate.svg|17x17پیکسل]] <small><small>در دست خوبیدگی</small></small> |
| | # [[حدیث مدینة العلم]] |
| | # [[حدیث حسن]]{{Div col end}} |
| | |{{legend|#ACE1AF|وقفی}}{{legend|#87CEEB|مالکیت دولتی}}{{legend|#FFC0CB|مالکیت خصوصی}}{{legend|#F0DC82|مالکیت عمومی}} |
| | |- |
| | |'''آیه''' |
| | | colspan="3" |{{متن قرآن|إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّـهُ لِيُذْهِبَ عَنكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيتِ وَيُطَهِّرَِكمْ تَطْهِيرًا|ترجمه=خدا فقط میخواهد آلودگی را از شما خاندان [پیامبر]بزداید و شما را پاک و پاکیزه گرداند.|سوره=۳۳|آیه=۳۳}} |
| | |- |
| | |'''متن کپی رایت''' |
| | | colspan="3" |این تصویر از وبگاه خبرگزاری فارس گرفته شده است. پایین وبگاه نوشته شده "Fars News Agency is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License" که یعنی همهٔ مطالب تولیدی خبرگزاری تحت پروانهٔ «کریئیتو کامنز یادکرد ۴٫۰ بینالملل» منتشر میشوند. [https://ferdosesokhan.persianblog.ir/K5RJZaylv5U00MjlOklW-امام-رضا-کتابشناسی-امام-علی-بن-موسی-الرضاع اینجا] |
| | |- |
| | |'''راهنمای فهرست۲''' |
| | | colspan="3" |<sup>راهنمای فهرست: ({{legend2|{{ya}}|2== دارای: حروف مقطعه/ناسخ/منسوخ|border=1px solid #AAAAAA}} {{legend2|#ff7474|2== نداشتن: آیات ناسخ/منسوخ|border=1px solid #AAAAAA}}</sup> <sup>{{legend2|#f9ffa7|2== دارای سجده مستحب|border=1px solid #AAAAAA}} {{legend2|#ffb0b0|2== دارای سجده واجب|border=1px solid #AAAAAA}} {{legend2|#eaecf0|2=ن/م = نداشتن مورد|border=1px solid #AAAAAA}})</sup> |
| | |- |
| | | rowspan="2" |'''نقل قول''' |
| | |{{جعبه نقل قول|عنوان=نویسنده میگوید:|نقلقول=… آنچه که وجود آورد. ...|منبع=''نویسنده ناشناس، گشتا فرانکاروم، بخش نخست.''|عرض=250px|اندازه خط=12px|شکلبندی عنوان=font-size:90%|تراز=چپ|تراز نقلقول=راست|تراز منبع=چپ|گیومه نقلقول=بله}} |
| | |{{جعبه گفتاورد|عنوان=شعر تصنیف «مرغ سحر»<ref>{{پک|بهار|۱۳۲۹|ک=مرغ سحر (تصنیف)|ص=۱۱۸–۱۱۹}}</ref><ref>{{پک/بن|آزما|ک=مرغ سحر|ص=۴۹}}</ref>|گفتاورد={{شعر}} |
| | {{بیت|مرغ سحر ناله سر کن|داغ مرا تازهتر کن}} |
| | {{بیت|ز آهِ شرربار این قفس را| بَرشِکَن و زیر و زِبَر کن}} |
| | {{بیت|بلبلِ پَربسته ز کنجِ قفس درآ| نغمهٔ آزادیِ نوع بشر سَرا}} |
| | {{پایان شعر}}}} |
| | |{{Tweet|name=[[ناظمزاده]]|username=Pveactiona|date=۲ می ۲۰۱۲|text=آب هست ولی کم است...|ID=11627760734019585|left=yes|reference=<ref>{{یادکرد خبر|تاریخ=|عنوان=آب هست ولی کم|ناشر=سایت نیوز|doi=|تاریخ بازدید=|نشانی=https://www.in۰dependentpersian.com}}</ref>|image=آبتین شمس.jpg|width=350px}} |
| | |- |
| | | colspan="2" |{{جعبه گفتاورد|عنوان=از متن [[فرمان مشروطیت]]...؛|گفتاورد=''چنان مصمم شدیم که مجلس شورای ملی بهتوسط شخص اول دولت به عرض برساند که به صحهٔ همایونی موشّح و به موقع اجرا گذارده شود.''|تراز=وسط|عرض=640px|حاشیه=6px|تراز گفتاورد=وسط|منبع={{ویکینبشته-کامل|مجموعه مصوبات ادوار اول و دوم قانونگذاری مجلس شورای ملی/فرمان مشروطیت|فرمان مشروطیت}}}} |
| | | |
| | |} |
| | ==پانویس== |
|
| |
|
| <nowiki>
| | {{پانویس|گروه=یادداشت|اندازه=کوچک|۲}} |
| {{ترتیبپیشفرض:تندگویان، محمدجواد}} | | <references /><references group="persian-alpha" /> |
| [[رده:اسیران جنگی اهل ایران]]
| | <references group="upper-alpha" /> |
| [[رده:اسیران جنگی جنگ ایران و عراق]]
| |
| [[رده:افراد شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب]]
| |
| [[رده:افراد شرکت ملی نفت ایران]]
| |
| [[رده:انقلابیون اهل ایران]]
| |
| [[رده:اهالی تهران]]
| |
| [[رده:خاکسپاریها در قطعه ۲۴ بهشت زهرا]]
| |
| [[رده:دانشآموختگان دانشگاه صنعت نفت]]
| |
| [[رده:دانشآموختگان مرکز مطالعات مدیریت ایران]]
| |
| [[رده:درگذشتگان ۱۹۹۱ (میلادی)]]
| |
| [[رده:زادگان ۱۳۲۹]]
| |
| [[رده:زادگان ۱۹۳۸ (میلادی)]]
| |
| [[رده:زادگان ۱۹۵۰ (میلادی)]]
| |
| [[رده:زندانیان کمیته مشترک ضدخرابکاری]]
| |
| [[رده:سیاستمداران سده ۲۰ (میلادی) اهل ایران]]
| |
| [[رده:شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب]]
| |
| [[رده:شرکت ملی نفت ایران]]
| |
| [[رده:فعالان دانشجویی اهل ایران]]
| |
| [[رده:فعالان سیاسی اهل ایران]]
| |
| [[رده:قربانیان شکنجه اهل ایران]]
| |
| [[رده:مدیران صنعتی اهل ایران]]
| |
| [[رده:مسافرکشها]]
| |
| [[رده:مهندسان سده ۲۰ (میلادی) اهل ایران]]
| |
| [[رده:مهندسان نفت اهل ایران]]
| |
| [[رده:مهندسان نفت]]
| |
| [[رده:وزیران دولت اول (محمدعلی رجایی)]]
| |
| [[رده:وزیران نفت (ایران)]]
| |
| </nowiki> | |
