الگوی مصرف: تفاوت میان نسخه‌ها

از اسلامیکال
پرش به ناوبری پرش به جستجو
جز (لینک کردن برخی مطالب)
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲: خط ۲:


== الگوی مصرف در آموزه‌های دینی ==
== الگوی مصرف در آموزه‌های دینی ==
[[اصلاح الگوی مصرف]] بدین معناست که منابع و کالاها، به جا و به اندازه لازم به کار رفته و به صورت بهینه و با بیشترین بازدهی مورد استفاده قرار گیرد؛ بنابراین، اصلاح الگوی مصرف به معنای مصرف نکردن و حتی لزوماً به مفهوم کم مصرف کردن نیست. از این رو، تحقق آن موجب می‌گردد ضمن تأمین نیازهای فرد در ابعاد گوناگون، از هدر رفتن منابع و بروز مشکلات اقتصادی برای خانوار و جامعه جلوگیری شود و سرمایه‌ها به سمت تولید و پیشرفت سوق داده شود و نتیجه آن نیز، رفاه اقتصادی و امکانات بیشتر برای افراد جامعه خواهد بود.
[[اصلاح الگوی مصرف]] به معنای بهره‌برداری بهینه از منابع و کالاهاست؛ به گونه‌ای که نیازهای فردی و اجتماعی تأمین شود، بدون آن‌که منجر به اسراف یا کم‌مصرفی غیرمنطقی گردد. این رویکرد با هدف افزایش بازدهی، کاهش اتلاف منابع، پیشگیری از آسیب‌های اقتصادی و هدایت سرمایه‌ها به سوی تولید و توسعه، زمینه‌ساز رفاه عمومی و ارتقای کیفیت زندگی خواهد بود.


نیک روشن است که تحقق این مهم، نیازمند آگاهی افراد از چگونگی [[مصرف صحیح]] و بهینه و آشنایی با راهکارهای آن و سپس عزم جدی برای اجرایی کردن آن است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الگوی مصرف در آموزه‌های اسلامی|عنوان کتاب=الگوی مصرف در آموزه‌های اسلامی|سال=1388|نام=جواد|نام خانوادگی=ایروانی|ناشر=دانشگاه علوم اسلامی رضوی|صفحه=11|مکان=مشهد}}</ref>
تحقق اصلاح الگوی مصرف مستلزم آگاهی عمومی از شیوه‌های [[مصرف صحیح]] و اراده‌ای جدی برای اجرای آن در سطوح فردی و اجتماعی است..<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الگوی مصرف در آموزه‌های اسلامی|عنوان کتاب=الگوی مصرف در آموزه‌های اسلامی|سال=1388|نام=جواد|نام خانوادگی=ایروانی|ناشر=دانشگاه علوم اسلامی رضوی|صفحه=11|مکان=مشهد}}</ref>


== تعیین الگوی مصرف صحیح ==
== تعیین الگوی مصرف صحیح ==
ابعاد مادّی و معنوی انسان، هر یک منشأ پیدایش نیازهایی است که در آموزه‌های واقع گرایانه و فطْرت مدار اسلام، به آنها توجه شده است. این نیازها، در ابعاد گونا گونی جای می‌گیرند که محدوده و چند و چون آن‌ها در آیات و روایات، بیان گردیده است.
در نگرش اسلام، نیازهای انسان در دو بُعد مادی و معنوی ریشه دارند و هر دو در چارچوب [[آموزه‌های فطرت‌محور]] و واقع‌گرایانه دینی مورد توجه قرار گرفته‌اند. این نیازها در آیات و روایات با دقت تبیین شده‌اند و تحلیل آن‌ها می‌تواند الگوی مصرف مطلوب از منظر اسلام را در حوزه‌های گوناگون زندگی انسان روشن سازد؛ الگویی که بی‌توجهی به آن، رفتاری ناپسند و مذموم تلقی می‌شود..<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=اصلاح الگوی مصرف از نگاه اسلام|عنوان کتاب=اصلاح الگوی مصرف از نگاه اسلام|سال=۱۳۸۹|نام=جواد|نام خانوادگی=ایروانی|ناشر=دانشگاه علوم اسلامی رضوی|صفحه=195|مکان=مشهد}}</ref>
 
تحلیل آموزه‌های دینی در این باره، می‌تواند الگوی مصرف مورد نظر اسلام را درعرصه‌های مختلف نیاز آدمی، نمایان سازد. الگویی که رعایت نکردن آن، نکوهیده و ناشایست است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=اصلاح الگوی مصرف از نگاه اسلام|عنوان کتاب=اصلاح الگوی مصرف از نگاه اسلام|سال=۱۳۸۹|نام=جواد|نام خانوادگی=ایروانی|ناشر=دانشگاه علوم اسلامی رضوی|صفحه=195|مکان=مشهد}}</ref>


== نهادینه شدن الگوی مصرف در جامعه ==
== نهادینه شدن الگوی مصرف در جامعه ==
نهادینه شدن الگوی صحیح [[مصرف]] در جامعه، یکی از مهم‌ترین راهکارهایی است که در اسلام بدان اشاره شده است و می‌تواند بستر [[اقتصاد در اسلام|اقتصاد]] آرمانی را شکل دهد. بدین نحو که میانه‌روی، کم را زیاد می‌کند و [[اسراف]]، منابع فراوان را نابود می‌سازد. از این رو است که ائمه (ع) همواره مردم را به قناعت فرا می‌خواندند. به عنوان نمونه از امام رضا علیه السلام نقل شده است: بر شخص صاحب مال، واجب است بر مخارج زندگی خانواده وسعت بخشد.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=اقتصاد و توسعه سالم در اسلام جلد سی و چهارم: فریاد خاموش درون|عنوان کتاب=اقتصاد و توسعه سالم در اسلام جلد سی و چهارم: فریاد خاموش درون|سال=1399|نام=علی|نام خانوادگی=بابایی خورزوقی|ناشر=نشر دارخوین|جلد=34|صفحه‌ها=322-323|مکان=اصفهان}}</ref>
در آموزه‌های اسلامی، نهادینه‌سازی الگوی صحیح مصرف از ارکان تحقق اقتصاد مطلوب به شمار می‌آید. این الگو بر پایه میانه‌روی استوار است؛ رفتاری که موجب بهره‌وری بیشتر از منابع اندک می‌شود، در حالی‌که اسراف، حتی منابع فراوان را به هدر می‌دهد. از همین‌رو، ائمه علیهم‌السلام همواره بر [[قناعت]] و تدبیر در مصرف تأکید داشته‌اند. چنان‌که امام رضا علیه‌السلام فرموده‌اند: «بر صاحب مال واجب است که در تأمین هزینه‌های زندگی خانواده، گشایش ایجاد کند.».<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=اقتصاد و توسعه سالم در اسلام جلد سی و چهارم: فریاد خاموش درون|عنوان کتاب=اقتصاد و توسعه سالم در اسلام جلد سی و چهارم: فریاد خاموش درون|سال=1399|نام=علی|نام خانوادگی=بابایی خورزوقی|ناشر=نشر دارخوین|جلد=34|صفحه‌ها=322-323|مکان=اصفهان}}</ref>

نسخهٔ ‏۱۴ اکتبر ۲۰۲۵، ساعت ۲۰:۰۹

مطلق اضرار به نفس دلیل بر حرمت ندارد و اهدای عضو جهت پیوند به بدن شخص دیگر از مصادیق اضرار به نفس به نحو کلی نیست؛ زیرا ممکن است برای کثیری از افراد ضرر به همراه نداشته باشد و در اهدای عضو جهت پیوند فرقی نیست که گیرنده مسلمانِ هم مذهب باشد یا غیر مسلمان، و اگر نجات جان گیرندهٔ مسلمان متوقف بر پیوند عضو باشد، چنانچه برای دهنده ضرر معتنابه نداشته باشد، چه بسا واجب است که اهدا کند یا بفروشد.[۱]

  1. مطالعه کتاب احکام پزشکی: مطابق با فتاوای مرجع عالی قدر حضرت آیت الله العظمی خامنه ای مدظله العالی، خامنه‌ای، سیدعلی، 1318 - ص 51

الگوی مصرف در آموزه‌های دینی

اصلاح الگوی مصرف به معنای بهره‌برداری بهینه از منابع و کالاهاست؛ به گونه‌ای که نیازهای فردی و اجتماعی تأمین شود، بدون آن‌که منجر به اسراف یا کم‌مصرفی غیرمنطقی گردد. این رویکرد با هدف افزایش بازدهی، کاهش اتلاف منابع، پیشگیری از آسیب‌های اقتصادی و هدایت سرمایه‌ها به سوی تولید و توسعه، زمینه‌ساز رفاه عمومی و ارتقای کیفیت زندگی خواهد بود.

تحقق اصلاح الگوی مصرف مستلزم آگاهی عمومی از شیوه‌های مصرف صحیح و اراده‌ای جدی برای اجرای آن در سطوح فردی و اجتماعی است..[۱]

تعیین الگوی مصرف صحیح

در نگرش اسلام، نیازهای انسان در دو بُعد مادی و معنوی ریشه دارند و هر دو در چارچوب آموزه‌های فطرت‌محور و واقع‌گرایانه دینی مورد توجه قرار گرفته‌اند. این نیازها در آیات و روایات با دقت تبیین شده‌اند و تحلیل آن‌ها می‌تواند الگوی مصرف مطلوب از منظر اسلام را در حوزه‌های گوناگون زندگی انسان روشن سازد؛ الگویی که بی‌توجهی به آن، رفتاری ناپسند و مذموم تلقی می‌شود..[۲]

نهادینه شدن الگوی مصرف در جامعه

در آموزه‌های اسلامی، نهادینه‌سازی الگوی صحیح مصرف از ارکان تحقق اقتصاد مطلوب به شمار می‌آید. این الگو بر پایه میانه‌روی استوار است؛ رفتاری که موجب بهره‌وری بیشتر از منابع اندک می‌شود، در حالی‌که اسراف، حتی منابع فراوان را به هدر می‌دهد. از همین‌رو، ائمه علیهم‌السلام همواره بر قناعت و تدبیر در مصرف تأکید داشته‌اند. چنان‌که امام رضا علیه‌السلام فرموده‌اند: «بر صاحب مال واجب است که در تأمین هزینه‌های زندگی خانواده، گشایش ایجاد کند.».[۳]

  1. ایروانی، جواد (۱۳۸۸). الگوی مصرف در آموزه‌های اسلامی. مشهد: دانشگاه علوم اسلامی رضوی. ص. ۱۱.
  2. ایروانی، جواد (۱۳۸۹). اصلاح الگوی مصرف از نگاه اسلام. مشهد: دانشگاه علوم اسلامی رضوی. ص. ۱۹۵.
  3. بابایی خورزوقی، علی (۱۳۹۹). اقتصاد و توسعه سالم در اسلام جلد سی و چهارم: فریاد خاموش درون. ج. ۳۴. اصفهان: نشر دارخوین. صص. ۳۲۲–۳۲۳.