محمد بن محمد جزری

ابوالخیر محمد بن محمد جزری، ملقب به شمس‌الدین از قاریان برجسته قرآن و از مشهورترین محدثان، مورخان و متکلمان اهل‌سنت در قرن نهم هجری بود. او در علوم قرائت، حدیث، فقه و بلاغت مهارت یافت و مناصب مهمی همچون قضاوت دمشق، تدریس در سمرقند و قضاوت شیراز را برعهده داشت. از آثار مهم او «الحصن الحصین»، «الدرة المضیئة» و «المقدمة الجزریة» است.

زندگی

محمد بن محمد بن علی بن یوسف شافعی دمشقی، مشهور به شمس‌الدین و مکنی به ابوالخیر، از عالمان فاضل و قاریان برجسته قرن نهم هجری بود. برخی منابع در نام و نسب او دچار اشتباه شده‌اند، اما شرح حال او به روشنی در منابع ثبت شده است. او در سیزده‌سالگی قرآن را از حفظ خواند و قرائت سبعه را فرا گرفت. پس از مدتی فراگیری حدیث، در نوزده‌سالگی به قاهره رفت و قرائت‌های سیزده‌گانه را با مهارتی ویژه آموخت. سپس به دمشق بازگشت و به تحصیل فقه و حدیث پرداخت. او دوباره برای تکمیل دانش بلاغت و اصول فقه به قاهره رفت و از ابوالفداء، ضیاءالدین و بلقینی اجازه فتوا دریافت کرد. در سال ۷۹۳ق به منصب قضاوت دمشق منصوب شد و چند سال بعد از سوی سلطان بایزید به عنوان مدرس سمرقند برگزیده شد، جایی که با می‌رسید شریف جرجانی ملاقات کرد. او در ادامه سفرهایی انجام داد و در نهایت به سمت قضاوت شیراز رسید و در سال‌های ۸۳۳–۸۳۴ق در همان‌جا درگذشت.

آثار

آثار او بسیار و متنوع است، از جمله: «التاریخ»، «التمهید فی التجوید»، «الحصن الحصین» در ادعیه و اوراد، «الدرة المضیئة» در تکمیل قصیده شاطبیه، «ذات الشفاء» در سیره پیامبر و خلفا، «الزهر الفائج»، «طیبات النشر فی القراءات العشر»، «عقد اللآلی»، «المقدمة الجزریة» در احکام تجوید، و نیز آثار دیگری در قرائت، حدیث و علوم اسلامی.

پانویس

منابع

• اختری، عباسعلی (۱۳۹۰). «جزری، محمد بن محمد». دایرةالمعارف جامع اسلامی. تهران: آرایه.