تواتر

تواتر در علوم حدیث و درایه به معنای پی در پی آمدن خبر و رسیدن آن به صورت زنجیره‌ای از راویان است که به حدی متعدد باشد که محال باشد همه آنان دروغ بگویند. تواتر به دو نوع لفظی و معنوی تقسیم می‌شود و موجب علم به صحت خبر می‌گردد.

معنای لغوی و اصطلاحی

تواتر اصطلاحی در علوم حدیث و درایه است و در لغت به معنای پی در پی آمدن و رسیدن یکی پس از دیگری با فاصله میان آن‌هاست. خبر متواتر، خبری است که جماعتی آن را نقل کنند و تعداد راویان به حدی باشد که عموماً محال باشد اتفاق و توطئه آنان بر کذب صورت گیرد، و از مجموع نقل آنان علم به صحت خبر حاصل شود؛ چنین روایتی حجت محسوب می‌شود.

تواتر بر دو نوع است: تواتر لفظی و تواتر معنوی. در تواتر لفظی، اخبار متعدد از واقعه‌ای همه از لحاظ عبارت و لفظ یکنواخت باشند؛ در تواتر معنوی، هر راوی خبر را به گونه‌ای بیان کند ولی همگی شامل معنای مشترکی باشند و از این طریق علم به موضوع حاصل شود. در تواتر، تعداد نقل‌کنندگان معیار علم نیست و این معیار در موارد مختلف متفاوت است؛ گاهی نقل خبر توسط چهار نفر موجب علم می‌شود و گاهی حتی صد نفر نیز کافی نیست.

پانویس

منابع

• اختری، عباسعلی (۱۳۹۰). «تواتر». دایرةالمعارف جامع اسلامی. تهران: آرایه.