احمد مهدوی دامغانی: تفاوت میان نسخه‌ها

از اسلامیکال
پرش به ناوبری پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۵۰: خط ۵۰:
}}
}}
'''احمد مهدوی دامغانی''' ({{تاریخ تولد|۱۳۰۵|۰۶|۱۳|گاه‌شمار=خورشیدی}} – {{تاریخ مرگ|۱۴۰۱|۰۳|۲۷|گاه‌شمار=خورشیدی}}) متکلم، مجتهد، نویسنده، و پژوهشگر [[ایرانی‌ها|ایرانی]]، کارشناس ادبیات فارسی و عرب، و استاد پیشین [[دانشگاه تهران]] و [[دانشگاه هاروارد]] بود.
'''احمد مهدوی دامغانی''' ({{تاریخ تولد|۱۳۰۵|۰۶|۱۳|گاه‌شمار=خورشیدی}} – {{تاریخ مرگ|۱۴۰۱|۰۳|۲۷|گاه‌شمار=خورشیدی}}) متکلم، مجتهد، نویسنده، و پژوهشگر [[ایرانی‌ها|ایرانی]]، کارشناس ادبیات فارسی و عرب، و استاد پیشین [[دانشگاه تهران]] و [[دانشگاه هاروارد]] بود.
== نام و نسب ==
نام او را احمد مهدوی دامغانی گزارش کرده‌اند. او تا دوران کودکی، تنها به دامغانی شناخته می‌شد و بعدها پدرش عنوان مهدوی را به عنوان نام خانوادگی برگزید.
وی فرزند محمدکاظم مهدوی دامغانی، یکی از عالمان دینی و مراجع تقلید در شهر مشهد و حوزه علمیه خراسان است.<ref>{{پک/بن|شفق۱|ک=خبرگزاری شفقنا|ف=پیکر مرحوم مهدوی دامغانی فردا در حرم امام رضا(ع) به خاک سپرده می‌شود}}</ref> پدر او که اصالتی دامغانی داشت، به مشهد عزیمت کرد و تحصیل نمود و از عالمان متعددی اجازه اجتهاد و اجازه روایت داشت.<ref>{{پک|نجاتی|۱۴۰۱|ک=فرهنگ قومس|ف=آیینه در برابر خورشید|ص=۴۷}}</ref>


== زندگی ==
== زندگی ==
احمد مهدوی دامغانی در ۱۳ شهریور ۱۳۰۵ در شهر [[مشهد]] و در خانواده‌ای اهل علم دیده به جهان گشود. وی فرزند محمدکاظم مهدوی دامغانی، یکی از عالمان دینی و مراجع تقلید در شهر مشهد و حوزه علمیه خراسان است.<ref>{{پک/بن|شفق۱|ک=خبرگزاری شفقنا|ف=پیکر مرحوم مهدوی دامغانی فردا در حرم امام رضا(ع) به خاک سپرده می‌شود}}</ref>
احمد مهدوی دامغانی در ۱۳ شهریور ۱۳۰۵ در شهر [[مشهد]] و در خانواده‌ای اهل علم دیده به جهان گشود.<ref>{{پک/بن|شفق۱|ک=خبرگزاری شفقنا|ف=پیکر مرحوم مهدوی دامغانی فردا در حرم امام رضا(ع) به خاک سپرده می‌شود}}</ref><ref>{{پک|علوی‌زاده|حسینی نورزاده|۱۳۹۹|ک=آینه‌داران آفتاب|ص=۲۰|ج=}}</ref>


علوم متداول قدیم و جدید را در آن شهر فراگرفت و موفق شد دوره سطح حوزوی را به کمال به پایان رساند. از هم دوره‌های مهدوی در حوزه علمیّه مشهد، می‌توان به: [[محمدجعفر جعفری لنگرودی]]، شیخ کاظم مدیرشانه چی، شیخ محمد واعظزاده، [[عبدالجواد فلاطوری]]، سید [[جعفر سیدان]]، سید [[علی حسینی سیستانی]]، اشاره کرد. سپس در [[تهران]] اقامت گزید. در سال ۱۳۲۷ از دانشکدهٔ معقول و منقول (بعداً الهیات) [[دانشگاه تهران]] و در سال ۱۳۳۳ در رشتهٔ ادبیات فارسی از دانشکدهٔ ادبیات دانشگاه تهران با کسب رتبه اول، کارشناسی گرفت. در سال ۱۳۴۲ از دانشگاه تهران درجهٔ دکتری در زبان و ادبیات فارسی گرفت و موضوع رسالهٔ دکتری او تصحیح کتاب «کشف‌الحقایق» [[عزیزالدین نسفی]] به راهنمایی [[محمدتقی مدرس رضوی]] بود.
علوم متداول قدیم و جدید را در آن شهر فراگرفت و موفق شد دوره سطح حوزوی را به کمال به پایان رساند. از هم دوره‌های مهدوی در حوزه علمیّه مشهد، می‌توان به: [[محمدجعفر جعفری لنگرودی]]، شیخ کاظم مدیرشانه چی، شیخ محمد واعظزاده، [[عبدالجواد فلاطوری]]، سید [[جعفر سیدان]]، سید [[علی حسینی سیستانی]]، اشاره کرد. سپس در [[تهران]] اقامت گزید.


احمد مهدوی دامغانی در سال ۱۳۲۷ در دانشگاه تهران،‌ اولین مدرک لیسانس خود را در رشته الهیات کسب کرد.<ref>{{پک/بن|شفق۱|ک=خبرگزاری شفقنا|ف=پیکر مرحوم مهدوی دامغانی فردا در حرم امام رضا(ع) به خاک سپرده می‌شود}}</ref> دامغانی موفق شد تا در دانشگاه تهران،‌ مقاطع لیسانس، فوق‌لیسانس و دکترای خود را بگذراند و در همان دانشگاه شروع به تدریس نماید. او بعدا به دانشگاه مادرید در اسپانیا رفته و برای مدت کوتاهی به تدریس فقه و ادبیات فارسی و عربی مشغول شد. او که پیش از عزیمت به اسپانیا مدتی را به عنوان سردفتردار اسناد رسمی در تهران مشغول بود، پس از بازگشت به ایران<ref>{{پک/بن|بی۱|ک=بی‌بی‌سی فارسی|ف=احمد مهدوی‌ دامغانی، متهم به «تبلیغ اسلام آریامهری» در آمریکا درگذشت}}</ref> و از سال ۱۳۵۴ رئیس کانون سردفتران اسناد رسمی ایران شد.<ref>{{پک/بن|کانون|ک=پایگاه کانون سردفتران و دفتریاران|ف=آشنایى با کانون}}</ref>
احمد مهدوی دامغانی در سال ۱۳۲۷ در دانشگاه تهران،‌ اولین مدرک لیسانس خود را در رشته الهیات کسب کرد.<ref>{{پک/بن|شفق۱|ک=خبرگزاری شفقنا|ف=پیکر مرحوم مهدوی دامغانی فردا در حرم امام رضا(ع) به خاک سپرده می‌شود}}</ref> دامغانی موفق شد تا در دانشگاه تهران،‌ مقاطع لیسانس، فوق‌لیسانس و دکترای خود را بگذراند و در همان دانشگاه شروع به تدریس نماید. او بعدا به دانشگاه مادرید در اسپانیا رفته و برای مدت کوتاهی به تدریس فقه و ادبیات فارسی و عربی مشغول شد. او که پیش از عزیمت به اسپانیا مدتی را به عنوان سردفتردار اسناد رسمی در تهران مشغول بود، پس از بازگشت به ایران<ref>{{پک/بن|بی۱|ک=بی‌بی‌سی فارسی|ف=احمد مهدوی‌ دامغانی، متهم به «تبلیغ اسلام آریامهری» در آمریکا درگذشت}}</ref> و از سال ۱۳۵۴ رئیس کانون سردفتران اسناد رسمی ایران شد.<ref>{{پک/بن|کانون|ک=پایگاه کانون سردفتران و دفتریاران|ف=آشنایى با کانون}}</ref>
خط ۶۱: خط ۶۶:


پس از گذراندن دورهٔ دکتری زبان و ادبیات فارسی به عنوان استاد دانشگاه تهران به تدریس در دانشکده‌های ادبیات و الهیات [[دانشگاه تهران]] و دانشگاه تربیت مدرس پرداخت. از سال ۱۳۵۳ تا ۱۳۵۵ در دانشگاه [[مادرید]] به تدریس ادبیات عرب و فارسی و فقه اسلامی اشتغال داشت.
پس از گذراندن دورهٔ دکتری زبان و ادبیات فارسی به عنوان استاد دانشگاه تهران به تدریس در دانشکده‌های ادبیات و الهیات [[دانشگاه تهران]] و دانشگاه تربیت مدرس پرداخت. از سال ۱۳۵۳ تا ۱۳۵۵ در دانشگاه [[مادرید]] به تدریس ادبیات عرب و فارسی و فقه اسلامی اشتغال داشت.
احمد مهدوی دامغانی، به زبان فرانسه مسلط است و پژوهش و مطالعات وسیعی در زمینه فیلم‌شناسی و رمان‌شناسی داشته است.<ref>{{پک|علوی‌زاده|حسینی نورزاده|۱۳۹۹|ک=آینه‌داران آفتاب|ص=۱۰|ج=}}</ref>
فریده، دختر احمد مهدوی دامغانی، از نویسندگان به‌نام ایرانی است.<ref>{{پک|نجاتی|۱۴۰۱|ک=فرهنگ قومس|ف=آیینه در برابر خورشید|ص=۴۹}}</ref>


=== پس از انقلاب و محاکمه ===
=== پس از انقلاب و محاکمه ===
خط ۸۷: خط ۹۶:
* رساله دربارهٔ خضر<ref>{{پک/بن|شفق۱|ک=خبرگزاری شفقنا|ف=پیکر مرحوم مهدوی دامغانی فردا در حرم امام رضا(ع) به خاک سپرده می‌شود}}</ref>
* رساله دربارهٔ خضر<ref>{{پک/بن|شفق۱|ک=خبرگزاری شفقنا|ف=پیکر مرحوم مهدوی دامغانی فردا در حرم امام رضا(ع) به خاک سپرده می‌شود}}</ref>
* شاهدخت والاتبار شهربانو<ref name=":0" />
* شاهدخت والاتبار شهربانو<ref name=":0" />
* در باغ روشنایی<ref>{{پک/بن|شفق۱|ک=خبرگزاری شفقنا|ف=پیکر مرحوم مهدوی دامغانی فردا در حرم امام رضا(ع) به خاک سپرده می‌شود}}</ref>
* در باغ روشنایی، گزیده حقیقت‌الحقیقه<ref>{{پک/بن|شفق۱|ک=خبرگزاری شفقنا|ف=پیکر مرحوم مهدوی دامغانی فردا در حرم امام رضا(ع) به خاک سپرده می‌شود}}</ref>
* گزیده‌ای از شعر سعدی به زبان عربی و برگردان به نثر فارسی<ref name=":0" />
* گزیده‌ای از شعر سعدی به زبان عربی و برگردان به نثر فارسی<ref name=":0" />
* مآخذ ابیات عربی کلیله و دمنه<ref name=":0" />
* مآخذ ابیات عربی کلیله و دمنه<ref name=":0" />
* مآخذ ابیات عربی مرزبان‌نامه<ref name=":0" />
* مآخذ ابیات عربی مرزبان‌نامه<ref name=":0" />
* گزیده حقیقت‌الحقیقه<ref>{{پک/بن|شفق۱|ک=خبرگزاری شفقنا|ف=پیکر مرحوم مهدوی دامغانی فردا در حرم امام رضا(ع) به خاک سپرده می‌شود}}</ref>


=== کتب تحقیقی ===
=== کتب تحقیقی ===
خط ۱۰۲: خط ۱۱۰:


== آثار در مورد وی ==
== آثار در مورد وی ==
* کتاب آیینه در برابر خورشید به کوشش سیدحسین حسینی نورزاد و سید محسن علوی زاده در اسفند ۱۳۹۹ توسط انتشارات نی که به دیدار و شناخت زندگی دکتر احمدمهدوی دامغانی اختصاص دارد، منتشر شد.
* کتاب آیینه در برابر خورشید به کوشش سیدحسین حسینی نورزاد و سید محسن علوی زاده در اسفند ۱۳۹۹ توسط انتشارات نی که به دیدار و شناخت زندگی دکتر احمدمهدوی دامغانی اختصاص دارد، منتشر شد.‌ در این اثر، یک زندگی‌نامه مفصل از دامغانی به نقل از خود او در قالب چند مصاحبه نوشته شده است.<ref>{{پک|نجاتی|۱۴۰۱|ک=فرهنگ قومس|ف=آیینه در برابر خورشید|ص=۴۳-۴۴}}</ref>
*انتشارات دی گرویتر کتابی با عنوان Essays in Islamic Philology, History, and Philosophy «اقیانوس تعلیم و تربیت» به مناسبت ۹۰ سالگی پرفسور مهدوی دامغانی در برلین پایتخت آلمان چاپ کرده است.
*انتشارات دی گرویتر کتابی با عنوان Essays in Islamic Philology, History, and Philosophy «اقیانوس تعلیم و تربیت» به مناسبت ۹۰ سالگی پرفسور مهدوی دامغانی در برلین پایتخت آلمان چاپ کرده است.
* مؤسسه فطرس مدیا در سال ۱۳۹۸ ویدیویی از ارادت استاد به دیار خویش و آستان رضوی منتشر کرد که مورد توجه قرار گرفت.
* مؤسسه فطرس مدیا در سال ۱۳۹۸ ویدیویی از ارادت استاد به دیار خویش و آستان رضوی منتشر کرد که مورد توجه قرار گرفت.
خط ۱۱۲: خط ۱۲۰:


=== منابع ===
=== منابع ===
'''مکتوب'''
* {{یادکرد کتاب|عنوان=آینه در برابر خورشید|سال=۱۳۹۹|پیوند=|نام=سید محسن|نام خانوادگی=علوی‌زاده|پیوند نویسنده=|ناشر=نشرنی|مکان=تهران|کوشش=بهمن کریمی|نام۲=سید حسین|نام خانوادگی۲=حسینی نورزاده|مترجم=}}
* {{یادکرد ژورنال|نام۱=رحمت‌الله|نام خانوادگی۱=نجاتی|دوره=|شماره=۷۱|صفحات=۴۳-۵۴|عنوان=آیینه در برابر خورشید دیدار و شناخت زندگی استاد دکتر احمد مهدوی دامغانی|تاریخ=۱۴۰۱|ژورنال=فرهنگ قومس|پیوند=https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1963010}}
'''آنلاین'''
* {{یادکرد وب|عنوان=احمد مهدوی‌ دامغانی، متهم به «تبلیغ اسلام آریامهری» در آمریکا درگذشت|نشانی=https://www.bbc.com/persian/iran-61769679|تاریخ=۲۸ خرداد ۱۴۰۱|تاریخ بازبینی=۱۳ اسفند ۱۴۰۳|شناسه={{شناسه یادکرد|بی۱}}|نویسنده=بی‌بی‌سی فارسی|کد زبان=|وبگاه=bbc.com}}
* {{یادکرد وب|عنوان=احمد مهدوی‌ دامغانی، متهم به «تبلیغ اسلام آریامهری» در آمریکا درگذشت|نشانی=https://www.bbc.com/persian/iran-61769679|تاریخ=۲۸ خرداد ۱۴۰۱|تاریخ بازبینی=۱۳ اسفند ۱۴۰۳|شناسه={{شناسه یادکرد|بی۱}}|نویسنده=بی‌بی‌سی فارسی|کد زبان=|وبگاه=bbc.com}}
* {{یادکرد وب|عنوان=رفتگان در تبعید؛ موج سواری حکومت با مرگ نویسندگان|نشانی=https://www.bbc.com/persian/articles/c2lgxlg389ko|تاریخ=۱۲ شهریور ۱۴۰۱|تاریخ بازبینی=۱۳ اسفند ۱۴۰۳|شناسه={{شناسه یادکرد|بی۲}}|نویسنده=بی‌بی‌سی فارسی|کد زبان=|وبگاه=bbc.com}}
* {{یادکرد وب|عنوان=رفتگان در تبعید؛ موج سواری حکومت با مرگ نویسندگان|نشانی=https://www.bbc.com/persian/articles/c2lgxlg389ko|تاریخ=۱۲ شهریور ۱۴۰۱|تاریخ بازبینی=۱۳ اسفند ۱۴۰۳|شناسه={{شناسه یادکرد|بی۲}}|نویسنده=بی‌بی‌سی فارسی|کد زبان=|وبگاه=bbc.com}}
خط ۱۲۵: خط ۱۳۷:
* {{یادکرد وب|عنوان=ظریف در پیامی درگذشت دکتر مهدوی دامغانی را تسلیت گفت|نشانی=https://fa.shafaqna.com/news/1392712/|تاریخ=۲۸ خرداد ۱۴۰۱|تاریخ بازبینی=۱۳ اسفند ۱۴۰۳|شناسه={{شناسه یادکرد|شفق۹}}|نویسنده=خبرگزاری شفقنا|کد زبان=|وبگاه=shafaqna.com}}
* {{یادکرد وب|عنوان=ظریف در پیامی درگذشت دکتر مهدوی دامغانی را تسلیت گفت|نشانی=https://fa.shafaqna.com/news/1392712/|تاریخ=۲۸ خرداد ۱۴۰۱|تاریخ بازبینی=۱۳ اسفند ۱۴۰۳|شناسه={{شناسه یادکرد|شفق۹}}|نویسنده=خبرگزاری شفقنا|کد زبان=|وبگاه=shafaqna.com}}
* {{یادکرد وب|عنوان=آیت الله علوی بروجردی: مرحوم مهدوی دامغانی بحق پشتوانه استوار برای شیعیان آمریکا و مرجعی گرانبها برای اهل فضل بود|نشانی=https://fa.shafaqna.com/news/1393092/|تاریخ=۲۸ خرداد ۱۴۰۱|تاریخ بازبینی=۱۳ اسفند ۱۴۰۳|شناسه={{شناسه یادکرد|شفق۱۰}}|نویسنده=خبرگزاری شفقنا|کد زبان=|وبگاه=shafaqna.com}}
* {{یادکرد وب|عنوان=آیت الله علوی بروجردی: مرحوم مهدوی دامغانی بحق پشتوانه استوار برای شیعیان آمریکا و مرجعی گرانبها برای اهل فضل بود|نشانی=https://fa.shafaqna.com/news/1393092/|تاریخ=۲۸ خرداد ۱۴۰۱|تاریخ بازبینی=۱۳ اسفند ۱۴۰۳|شناسه={{شناسه یادکرد|شفق۱۰}}|نویسنده=خبرگزاری شفقنا|کد زبان=|وبگاه=shafaqna.com}}
* {{یادکرد|نویسنده=|کتاب=حاصل اوقات، مجموعه مقالات دکتر احمد مهدوی دامغانی|کوشش=به‌اهتمام [[علی‌محمد سجادی]]|چاپ=|سال=بهار ۱۳۸۱|ناشر= سروش |شهر=تهران|شابک=964-435-739-6}}


{{داده‌های کتابخانه‌ای}}
{{داده‌های کتابخانه‌ای}}

نسخهٔ ‏۳ مارس ۲۰۲۵، ساعت ۰۹:۵۵

احمد مهدوی دامغانی
مهدوی دامغانی در فیلادلفیا، ۱۳۹۶
متولد۱۳ شهریور ۱۳۰۵
مشهد، ایران
وفات۲۷ خرداد ۱۴۰۱ (۹۵ سال)
فیلادلفیا، پنسیلوانیا، ایالات متحده آمریکا
ملیتایرانی
شهروندیایران
تحصیلاتاجتهاد، دکتری ادبیات فارسی و عربی
محل تحصیلحوزه علمیه خراسان
دانشگاه تهران
حرفهاستاد دانشگاه، مجتهد
شناخته‌شده براینویسنده، پژوهشگر، استاد دانشگاه، رئیس کانون سردفتران و دفتریاران
همسر(ها)عصمت سعیدی
تاجماه آصفی شیرازی
فرزندانمرتضی، زهرا و فریده مهدوی دامغانی
والدینعلامه محمدکاظم مهدوی دامغانی
خویشاوندانمحمود مهدوی دامغانی

احمد مهدوی دامغانی (۱۳ شهریور ۱۳۰۵ – ۲۷ خرداد ۱۴۰۱) متکلم، مجتهد، نویسنده، و پژوهشگر ایرانی، کارشناس ادبیات فارسی و عرب، و استاد پیشین دانشگاه تهران و دانشگاه هاروارد بود.

نام و نسب

نام او را احمد مهدوی دامغانی گزارش کرده‌اند. او تا دوران کودکی، تنها به دامغانی شناخته می‌شد و بعدها پدرش عنوان مهدوی را به عنوان نام خانوادگی برگزید.

وی فرزند محمدکاظم مهدوی دامغانی، یکی از عالمان دینی و مراجع تقلید در شهر مشهد و حوزه علمیه خراسان است.[۱] پدر او که اصالتی دامغانی داشت، به مشهد عزیمت کرد و تحصیل نمود و از عالمان متعددی اجازه اجتهاد و اجازه روایت داشت.[۲]

زندگی

احمد مهدوی دامغانی در ۱۳ شهریور ۱۳۰۵ در شهر مشهد و در خانواده‌ای اهل علم دیده به جهان گشود.[۳][۴]

علوم متداول قدیم و جدید را در آن شهر فراگرفت و موفق شد دوره سطح حوزوی را به کمال به پایان رساند. از هم دوره‌های مهدوی در حوزه علمیّه مشهد، می‌توان به: محمدجعفر جعفری لنگرودی، شیخ کاظم مدیرشانه چی، شیخ محمد واعظزاده، عبدالجواد فلاطوری، سید جعفر سیدان، سید علی حسینی سیستانی، اشاره کرد. سپس در تهران اقامت گزید.

احمد مهدوی دامغانی در سال ۱۳۲۷ در دانشگاه تهران،‌ اولین مدرک لیسانس خود را در رشته الهیات کسب کرد.[۵] دامغانی موفق شد تا در دانشگاه تهران،‌ مقاطع لیسانس، فوق‌لیسانس و دکترای خود را بگذراند و در همان دانشگاه شروع به تدریس نماید. او بعدا به دانشگاه مادرید در اسپانیا رفته و برای مدت کوتاهی به تدریس فقه و ادبیات فارسی و عربی مشغول شد. او که پیش از عزیمت به اسپانیا مدتی را به عنوان سردفتردار اسناد رسمی در تهران مشغول بود، پس از بازگشت به ایران[۶] و از سال ۱۳۵۴ رئیس کانون سردفتران اسناد رسمی ایران شد.[۷]

مهدوی دامغانی در تهران تحصیل دروس حوزوی را ادامه داد و در دروس خارج کسانی چون محمدتقی آملی، محمدعلی مدرس خیابانی، میرزا مهدی آشتیانی شرکت جست و موفق شد اجازاتی که تصدیق علمیت او را می‌کرد نیز دریافت کند.

پس از گذراندن دورهٔ دکتری زبان و ادبیات فارسی به عنوان استاد دانشگاه تهران به تدریس در دانشکده‌های ادبیات و الهیات دانشگاه تهران و دانشگاه تربیت مدرس پرداخت. از سال ۱۳۵۳ تا ۱۳۵۵ در دانشگاه مادرید به تدریس ادبیات عرب و فارسی و فقه اسلامی اشتغال داشت.

احمد مهدوی دامغانی، به زبان فرانسه مسلط است و پژوهش و مطالعات وسیعی در زمینه فیلم‌شناسی و رمان‌شناسی داشته است.[۸]

فریده، دختر احمد مهدوی دامغانی، از نویسندگان به‌نام ایرانی است.[۹]

پس از انقلاب و محاکمه

احمد مهدوی دامغانی مدتی پس از انقلاب ۱۳۵۷ به اتهام «تبلیغ اسلام آریامهری در دانشگاه مادرید و دعوت نکردن سردفتران به اعتصاب و همکاری با رژیم پهلوی در زمان انقلاب» بازداشت و محاکمه شد. رئیس دادگاه وی محمد محمدی گیلانی بود و اسدالله لاجوردی در آن جلسات حضور داشت. مهدوی دامغانی در دفاع از خود گفته بود به عنوان رئیس کانون سردفتران اختیاری برای دستور به آنها برای اعتصاب نداشته است. او تنظیم اسنادی برای محمدرضا پهلوی و فرح دیبا و برگزاری جشن تولد شاه را پذیرفت اما عرض اخلاص به شاه را رد کرد. به گفته دامغانی، حسینعلی منتظری به جهت برخی گفته‌های دامغانی بر علیه او در پاییز ۱۳۵۸، مورد غضب منتظری قرار گرفته بود و از همین رو در روند محاکمه او دخالت می‌کرد. در این دادگاه نیز به نوار ضبط شده همان جلسه که به منتظری انتقادهایی مطرح شده بود، استناد شده است. در نهایت دامغانی در پی این محاکمه به زندان اوین تهران فرستاده شد ولی کمی بعد با تلاش شماری از اهل فرهنگ و ادب ایران و برخی از مراجع مدتی پس از محاکمه از زندان آزاد شد.[۱۰]

خروج از ایران

احمد مهدوی دامغانی از سال ۱۳۶۶ از ایران به آمریکا عزیمت کرد و تا پایان عمر در آنجا ماند. با وجود مهاجرت او به آمریکا ولی هیچگاه ارتباط خود را با ایران قطع ننمود و در بسیاری از مجلات ایران می‌نوشت.[۱۰] او در آنجا، در دانشگاه هاروارد و دانشگاه پنسیلوانیا مشغول به تدریس در مقطع دکترا و پسا دکترا بود. رشته‌های تدریس او در آمریکا شامل: ادبیات عرب، ادبیات فارسی، کلام، فقه و برخی علوم اسلامی بودند.[۱۱]

نزدیکان محمد خاتمی گفته‌اند که او بارها برای بازگشت احمد مهدوی دامغانی با علی خامنه‌ای صحبت کرد. اما خامنه‌ای همیشه مخالفت می‌کرد. این اظهارات بعدا توسط دفتر خامنه‌ای تکذیب شد.[۱۲]

درگذشت

مهدوی دامغانی در جمعه ۲۷ خرداد ۱۴۰۱[۱۳] پس از چند روز بستری در بیمارستان پن فیلادلفیا، آمریکا درگذشت. پیکر وی بامداد یکشنبه ۵ تیر ۱۴۰۱ به ایران وارد و دوشنبه ۶ تیر ۱۴۰۱ در حرم رضوی تشییع و پس از اقامه نماز مصطفی اشرفی شاهرودی در دارالحجة حرم رضوی به خاک سپرده شد.

پس از درگذشت او، افراد بسیاری درگذشتش را تسلیت گفتند. از این میان می‌توان به سید علی سیستانی،[۱۴] محمدجواد علوی بروجردی،[۱۵] سید محمد خاتمی،[۱۶] احمد مروی،[۱۷] محمدجواد ظریف،[۱۸] حسین امیرعبدالهیان،[۱۹] علی‌اکبر ولایتی[۲۰] و دفاتر لطف‌الله صافی گلپایگانی[۲۱] و حسینعلی منتظری اشاره کرد.[۲۲]

آثار

احمد مهدوی دامغانی دارای قلمی شیوا و بسیار رسا بود. چندان که کسانی چون سید علی حسینی سیستانی متون او را بهترین منشات معاصر می‌داند.

از همین روی مجلات متعدد علمی و اجتماعی مانند مجله‌های یغما، بخارا، کلک، ایران‌نامه، ایران‌شناسی،[۲۳] گلچرخ، ره‌آورد و گلستان در صدد چاپ مقاله‌های او بودند.

از او چند مجموعه مقاله با نام‌های «حاصل اوقات»، «مقالاتی در حدیث دیگران»، «یاد یاران و قطره‌های باران»، «یاد عزیزان در برگریزان» و «در برف پیری» منتشر شده است. بیشتر این مجموعه مقالات به اهتمام علی محمّد سجّادی و سعید واعظ آماده نشر شده‌اند.[۲۴]

تالیفی

از احمد مهدوی دامغانی، آثار تألیفی متعددی منتشر شده است که می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • از علی آموز اخلاص عمل[۲۵]
  • رساله دربارهٔ خضر[۲۶]
  • شاهدخت والاتبار شهربانو[۱۰]
  • در باغ روشنایی، گزیده حقیقت‌الحقیقه[۲۷]
  • گزیده‌ای از شعر سعدی به زبان عربی و برگردان به نثر فارسی[۱۰]
  • مآخذ ابیات عربی کلیله و دمنه[۱۰]
  • مآخذ ابیات عربی مرزبان‌نامه[۱۰]

کتب تحقیقی

دامغانی علاوه بر تالیف، به تحقیق و تصحیح آثار گذشتگان نیز اهتمام داشته است. از جمله آثار او در این دسته می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • کشف الحقائق نَسَفی[۲۸]
  • المَجدی فی أنساب الطّالبیّین[۲۹]
  • نَسمةالسَّحر بذکر من تشیَّع و شعر[۳۰]
  • دیوان خازن (عبداللّٰه بن احمد خازن)[۳۱]
  • الوحشیات (ابوتمام)[۳۲]

آثار در مورد وی

  • کتاب آیینه در برابر خورشید به کوشش سیدحسین حسینی نورزاد و سید محسن علوی زاده در اسفند ۱۳۹۹ توسط انتشارات نی که به دیدار و شناخت زندگی دکتر احمدمهدوی دامغانی اختصاص دارد، منتشر شد.‌ در این اثر، یک زندگی‌نامه مفصل از دامغانی به نقل از خود او در قالب چند مصاحبه نوشته شده است.[۳۳]
  • انتشارات دی گرویتر کتابی با عنوان Essays in Islamic Philology, History, and Philosophy «اقیانوس تعلیم و تربیت» به مناسبت ۹۰ سالگی پرفسور مهدوی دامغانی در برلین پایتخت آلمان چاپ کرده است.
  • مؤسسه فطرس مدیا در سال ۱۳۹۸ ویدیویی از ارادت استاد به دیار خویش و آستان رضوی منتشر کرد که مورد توجه قرار گرفت.

پانویس

ارجاعات

  1. «پیکر مرحوم مهدوی دامغانی فردا در حرم امام رضا(ع) به خاک سپرده می‌شود»، خبرگزاری شفقنا.
  2. نجاتی، «آیینه در برابر خورشید»، فرهنگ قومس، ۴۷.
  3. «پیکر مرحوم مهدوی دامغانی فردا در حرم امام رضا(ع) به خاک سپرده می‌شود»، خبرگزاری شفقنا.
  4. علوی‌زاده و حسینی نورزاده، آینه‌داران آفتاب، ۲۰.
  5. «پیکر مرحوم مهدوی دامغانی فردا در حرم امام رضا(ع) به خاک سپرده می‌شود»، خبرگزاری شفقنا.
  6. «احمد مهدوی‌ دامغانی، متهم به «تبلیغ اسلام آریامهری» در آمریکا درگذشت»، بی‌بی‌سی فارسی.
  7. «آشنایى با کانون»، پایگاه کانون سردفتران و دفتریاران.
  8. علوی‌زاده و حسینی نورزاده، آینه‌داران آفتاب، ۱۰.
  9. نجاتی، «آیینه در برابر خورشید»، فرهنگ قومس، ۴۹.
  10. ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ ۱۰٫۲ ۱۰٫۳ ۱۰٫۴ ۱۰٫۵ «احمد مهدوی‌ دامغانی، متهم به «تبلیغ اسلام آریامهری» در آمریکا درگذشت»، بی‌بی‌سی فارسی.
  11. «پیکر مرحوم مهدوی دامغانی فردا در حرم امام رضا(ع) به خاک سپرده می‌شود»، خبرگزاری شفقنا.
  12. «رفتگان در تبعید؛ موج سواری حکومت با مرگ نویسندگان»، بی‌بی‌سی فارسی.
  13. «رفتگان در تبعید؛ موج سواری حکومت با مرگ نویسندگان»، بی‌بی‌سی فارسی.
  14. «پیام تسلیت حضرت آیت الله سیستانی در پی درگذشت دکتر مهدوی دامغانی»، خبرگزاری شفقنا.
  15. «آیت الله علوی بروجردی: مرحوم مهدوی دامغانی بحق پشتوانه استوار برای شیعیان آمریکا و مرجعی گرانبها برای اهل فضل بود»، خبرگزاری شفقنا.
  16. «پیام تسلیت سید محمد خاتمی در پی درگذشت دکتر مهدوی دامغانی»، خبرگزاری شفقنا.
  17. «حجت‌الاسلام و المسلمین مروی در پیامی درگذشت استاد مهدوی دامغانی را تسلیت گفت»، خبرگزاری شفقنا.
  18. «ظریف در پیامی درگذشت دکتر مهدوی دامغانی را تسلیت گفت»، خبرگزاری شفقنا.
  19. «امیرعبداللهیان درگذشت دکتر مهدوی دامغانی را تسلیت گفت»، خبرگزاری شفقنا.
  20. «ولایتی در پی درگذشت احمد مهدوی دامغانی تسلیت گفت»، خبرگزاری شفقنا.
  21. «پیام تسلیت دفتر مرحوم آیت الله صافی گلپایگانی درپی درگذشت مهدوی دامغانی»، خبرگزاری شفقنا.
  22. «پیام بیت آیت الله منتظری در پی درگذشت احمد مهدوی دامغانی»، خبرگزاری شفقنا.
  23. «احمد مهدوی‌ دامغانی، متهم به «تبلیغ اسلام آریامهری» در آمریکا درگذشت»، بی‌بی‌سی فارسی.
  24. «پیکر مرحوم مهدوی دامغانی فردا در حرم امام رضا(ع) به خاک سپرده می‌شود»، خبرگزاری شفقنا.
  25. «پیکر مرحوم مهدوی دامغانی فردا در حرم امام رضا(ع) به خاک سپرده می‌شود»، خبرگزاری شفقنا.
  26. «پیکر مرحوم مهدوی دامغانی فردا در حرم امام رضا(ع) به خاک سپرده می‌شود»، خبرگزاری شفقنا.
  27. «پیکر مرحوم مهدوی دامغانی فردا در حرم امام رضا(ع) به خاک سپرده می‌شود»، خبرگزاری شفقنا.
  28. «پیکر مرحوم مهدوی دامغانی فردا در حرم امام رضا(ع) به خاک سپرده می‌شود»، خبرگزاری شفقنا.
  29. «پیکر مرحوم مهدوی دامغانی فردا در حرم امام رضا(ع) به خاک سپرده می‌شود»، خبرگزاری شفقنا.
  30. «پیکر مرحوم مهدوی دامغانی فردا در حرم امام رضا(ع) به خاک سپرده می‌شود»، خبرگزاری شفقنا.
  31. «پیکر مرحوم مهدوی دامغانی فردا در حرم امام رضا(ع) به خاک سپرده می‌شود»، خبرگزاری شفقنا.
  32. «پیکر مرحوم مهدوی دامغانی فردا در حرم امام رضا(ع) به خاک سپرده می‌شود»، خبرگزاری شفقنا.
  33. نجاتی، «آیینه در برابر خورشید»، فرهنگ قومس، ۴۳-۴۴.

منابع

مکتوب

  • علوی‌زاده، سید محسن؛ حسینی نورزاده، سید حسین (۱۳۹۹). آینه در برابر خورشید. به کوشش بهمن کریمی. تهران: نشرنی.
  • نجاتی، رحمت‌الله (۱۴۰۱). «آیینه در برابر خورشید دیدار و شناخت زندگی استاد دکتر احمد مهدوی دامغانی». فرهنگ قومس (۷۱): ۴۳-۵۴.

آنلاین