زیارت عاشورا: تفاوت میان نسخهها
(←منابع) |
|||
| خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
زیارت عاشورا همچنین به ستمهایی که بر شیعیان و اهلبیت(ع) وارد شده است، اشاره میکند. این ستمها با دو ضمیر «کم» (خطاب به اهلبیت) و «ک» (خطاب به امام حسین(ع)) بیان شدهاند. این بخش از زیارت، یادآور مصائب و ظلمهایی است که بر خاندان پیامبر(ص) و پیروان آنها روا داشته شده است. | زیارت عاشورا همچنین به ستمهایی که بر شیعیان و اهلبیت(ع) وارد شده است، اشاره میکند. این ستمها با دو ضمیر «کم» (خطاب به اهلبیت) و «ک» (خطاب به امام حسین(ع)) بیان شدهاند. این بخش از زیارت، یادآور مصائب و ظلمهایی است که بر خاندان پیامبر(ص) و پیروان آنها روا داشته شده است. | ||
== منابع | == پانویس == | ||
== منابع == | |||
<references /> | |||
نسخهٔ ۹ مارس ۲۰۲۵، ساعت ۱۱:۰۴
مقدمه
زیارت عاشورا از زیارتهایی است که در سیره و کلام معصومین (علیهمالسلام) و علمای بزرگ دین بر مداومت قرائتش، فراوان سفارش شده است. این زیارتنامه را که از سوی امام پنجم ـ امام محمدباقر (علیهالسلام) ـ به شیعیان تعلیم شده، میتوان منشور و آییننامه زندگی یک شیعه و یک مؤمن راستین دانست. زیارتنامهای که در واقع صحیفهای است مختصر؛ اما کامل از دیدگاه اسلامشناسی، معرفتشناسی، امامشناسی، جامعهشناسی و انسانشناسی. در این زیارت انسان با عالیترین مضامین معارف الهی در شناخت معصومین (علیهالسلام) ـ بهویژه امام حسین (علیهالسلام) ـ و نیز شناخت رابطه وجودی مردم با ائمه معصومین (علیهمالسلام) و مباحث انسانشناسی، همچنین وظایفی که یک شیعه حقیقی و یک عزادار صادق در قبال امام حسین (علیهالسلام) و نهضت او دارد، آشنا میشود.
جایگاه زیارت عاشورا در فرهنگ شیعه
زیارت عاشورا در میان شیعیان به عنوان یک سند تاریخی و معنوی از واقعه عاشورا محسوب میشود. این زیارتنامه، یاد و خاطره شهدای کربلا را زنده نگه میدارد و پیوند عمیقی بین شیعیان و امام حسین (ع) ایجاد میکند. خواندن زیارت عاشورا در ایام خاص مانند محرم، صفر و روز عاشورا، بخشی جداییناپذیر از مراسم عزاداری و سوگواری شیعیان است. این زیارت به عنوان یک منبع معنوی، نقش مهمی در تقویت ایمان و روحیه مقاومت در برابر ستم دارد.
اهمیت زیارت عاشورا به عنوان یک دعا و زیارتنامه
زیارت عاشورا به دلیل مضامین بلند و تأثیرات روحی و معنوی آن، از جایگاه ویژهای در میان ادعیه و زیارات شیعه برخوردار است. این زیارتنامه شامل دو بخش اصلی است:
- سلام و درود بر امام حسین (ع) و یارانش: در این بخش، خواننده با بیان سلام و درود بر امام حسین (ع) و شهدای کربلا، ارادت و محبت خود را به ایشان ابراز میکند.
- لعن بر دشمنان امام حسین (ع): در این بخش، خواننده با لعن و نفرین بر قاتلان امام حسین (ع) و ظالمان تاریخ، بیزاری خود را از ظلم و ستم اعلام میکند.
تاریخچه زیارت عاشورا
زيارت عاشورا از احاديث قدسی است.[۱] [۲]روايت صفوان در مورد زيارت عاشورا بيان کننده اين امر است که جبرئيل امين اين زيارت را از طريق خداوند متعال برای پيامبر(ص) قرائت نمود و اين زيارت از طريق معصومين به امام باقر(ع) رسيد و از طريق اين امام معصوم به دست شيعيان و دوستداران اهل بيت عصمت و طهارت (ع) رسيده است.
فضیلتها و ثوابهای زیارت عاشورا
امام صادق(ع) فرموده: هرکس بوسيله خواندن زيارت عاشورا، جدم حسين(ع) را زيارت کند " چه از راه دور يا نزديک" به خدا قسم خداوند هر حاجت مادی و معنوی داشته باشد به او می دهد.
زیارت عاشورا از جایگاه ویژهای در میان شیعیان برخوردار است. شیعیان در مناسبتهای مختلف سال، این زیارتنامه را به صورت فردی یا گروهی قرائت میکنند.[۳] بر اساس برخی روایات، تداوم در خواندن این زیارت، آثار و برکات معنوی و مادی بسیاری به همراه دارد.[۴] میرزا ابوالفضل تهرانی، از عالمان برجسته شیعه در قرن سیزدهم و چهاردهم هجری قمری، به نقل از منابع مختلف، برکات و منافع فراوانی را برای زیارت عاشورا ذکر کرده است. او اشاره میکند که این زیارت در برآورده شدن حاجات و نیازهای دنیوی و اخروی، دارای خواص شگفتانگیز و بیشماری است که حتی قابل شمارش نیست.[۵]
بر اساس روایتی از صفوان بن مهران، امام صادق(ع) و دیگر امامان معصوم(ع) تأکید کردهاند که هر فردی این زیارت و دعای پس از آن را، چه از دور و چه از نزدیک، بخواند، زیارتش مورد قبول خداوند قرار میگیرد، دعایش مستجاب میشود، حاجاتش برآورده میگردد، و حتی شفاعت او برای دیگران نیز پذیرفته خواهد شد. در پایان این روایت، امام صادق(ع) به صفوان توصیه میکند که هرگاه حاجتی داشت، در هر مکانی که باشد، این زیارت و دعای پس از آن را بخواند و حاجت خود را از خداوند طلب کند، چرا که خداوند آن را برآورده خواهد کرد. [۶]
میرزا جواد تبریزی، از مراجع تقلید شیعه، نیز بر اهمیت این زیارتنامه تأکید کرده و اشاره میکند که بسیاری از علمای بزرگ شیعه، همچون ابنقولویه، شیخ طوسی، ابن مشهدی، سید ابنطاووس، علامه حلی، شهید اول و دیگران، در طول قرون متمادی این زیارت را نقل و تأیید کردهاند. این تأییدات از سوی عالمان برجسته، نشاندهنده جایگاه والای این زیارت در میان متون دینی شیعه است.[۷][۸]
بر اساس روایتی که علقمه بن محمد حضرمی از امام باقر(ع) نقل کرده است، ثوابهای فراوانی برای قرائت زیارت عاشورا بیان شده است. طبق این روایت، هر کس پس از سلام بر امام حسین(ع) و خواندن دو رکعت نماز، زیارت عاشورا را بخواند، هزار هزار حسنه به او اعطا میشود، هزار هزار گناه از او پاک میگردد و هزار هزار درجه در بهشت بالا میرود. همچنین، چنین فردی در زمره کسانی قرار میگیرد که در رکاب امام حسین(ع) به شهادت رسیدهاند و همپایه آنان خواهد بود. علاوه بر این، او در ثواب تمام انبیا، رسولان و همه کسانی که از روز شهادت امام حسین(ع) تا کنون او را زیارت کردهاند، شریک میشود. امام باقر(ع) در ادامه این روایت به علقمه توصیه میکنند که اگر بتواند هر روز از عمر خود امام حسین(ع) را با این زیارتنامه زیارت کند، این کار را انجام دهد، زیرا ثواب کامل این زیارت برای او نوشته میشود. همچنین، بر اساس این روایت، کسی که در روز عاشورا از راه دور، امام حسین(ع) را با این زیارتنامه زیارت کند، تمام ثوابهای یادشده برای او ثبت میگردد. این روایت نشاندهنده جایگاه ویژه زیارت عاشورا و تأثیرات معنوی و اخروی آن در نزد شیعیان است.[۹]
محتوا
زیارت عاشورا با سلام بر امام حسین(ع) آغاز میشود و با سلام بر فرزندان و یاران باوفای او ادامه مییابد. این زیارت در نهایت نیز با سلام بر امام حسین(ع) و یارانش به پایان میرسد. یکی از بخشهای مهم این زیارت، اعلام تولی (دوستی و پیروی) نسبت به امام حسین(ع) و اهلبیت(ع) و تبری (بیزاری و دوری) از دشمنان آنهاست.
در بخشی از زیارت عاشورا، لعن و برائت از عاملان واقعه کربلا و همه کسانی که به این فاجعه راضی بودند، بیان شده است. این بخش نشاندهنده بیزاری کامل از ظلم و ستمی است که بر امام حسین(ع) و یارانش روا داشته شد. همچنین، در دو فراز از این زیارت، خونخواهی امام حسین(ع) از خداوند طلب شده است. در این فرازها، از خداوند خواسته میشود که خونخواهی امام حسین(ع) را به دست امام منصور از اهلبیت(ع) یا امام هدایتگری که به حق سخن میگوید، محقق سازد. این عبارات به روشنی به خونخواهی امام حسین(ع) توسط امام مهدی(عج) اشاره دارد.
یکی از دعاهای مهم در زیارت عاشورا این است:
«اللهم اجعل محیای محیا محمد و آل محمد و مماتی ممات محمد و آل محمد»
به معنای: «خدایا، زندگیام را به روش محمد و آل محمد قرار ده و مرگم را نیز به روش آنان مقرر فرما.» این دعا بیانگر آرزوی پیروی کامل از سیره پیامبر(ص) و اهلبیت(ع) در زندگی و مرگ است.
در زیارت عاشورا، سه روزی معنوی از خداوند درخواست شده است:
۱. خونخواهی امام حسین(ع) (ان یرزقنی طلب ثارک مع امام منصور)
۲. برائت از دشمنان اهلبیت(ع) (ورزقنی البرائة من اعدائکم)
۳. شفاعت امام حسین(ع) و ثبات قدم (اللهم ارزقنی شفاعة الحسین یوم الورود و ثبت لی قدم صدق)
این درخواستها نشاندهنده اهمیت قیام امام حسین(ع) و آرزوی همراهی با اهداف بلند او در مسیر حق و عدالت است.
زیارت عاشورا همچنین به ستمهایی که بر شیعیان و اهلبیت(ع) وارد شده است، اشاره میکند. این ستمها با دو ضمیر «کم» (خطاب به اهلبیت) و «ک» (خطاب به امام حسین(ع)) بیان شدهاند. این بخش از زیارت، یادآور مصائب و ظلمهایی است که بر خاندان پیامبر(ص) و پیروان آنها روا داشته شده است.
پانویس
منابع
- ↑ مروارید، علی اصغر (۱۴۱۱). مصباح المتهجد. به کوشش شیخ طوسی. بیروت: مؤسسه فقه الشیعه. صص. ۷۸۰- ۷۸۱،.
- ↑ شیخ طوسی، علی اصغر مروارید و مؤسسه فقه الشیعه، مصباح المتهجد، ص۷۸۰ ۷۸۱،.
- ↑ ملکیان، مقدمه شفاءالصدور، ۵ (انتشارات اسوه).
- ↑ مکارم و شیرازی، کلیات مفاتیح نوین، ۳۹۴.
- ↑ عز الدین و حسینی زنجانی، شرح زیارت عاشورا، ۳۲-۳۳.
- ↑ محمد بن حسن و طوسی، مصباح المتهجد، ۲: ۷۸۲-۷۸۱.
- ↑ تبریزی و آیت الله میرزا جواد، زیارت عاشورا فراتر از شبهه،، ۹۶.
- ↑ تبریزی، میرزا جواد (۱۳۸۹). زیارت عاشورا فراتر از شبهه، . قم: دارالصدیقة الشهیدة.
- ↑ ابنقولویه، جعفر بن محمد، (۱۳۵۶). کامل الزیارات. به کوشش امينى، عبد الحسين. نجف: دار المرتضوية.