جعفر بن فضل بن جعفر: تفاوت میان نسخهها
(− رده:وزیران فاطمی، + رده:وزیران فاطمیان (هاتکت)) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''ابوالفضل جعفر بن فضل''' (۳۰۸–۳۹۱ ه.ق) پسر [[ابنخنزابه]]، معروف به '''ابن فرات سوم''' است. وی به وزارت [[اخشیدیان مصر]] رسید. با ورود [[فاطمیان]] به [[مصر]]، [[ابومنصور نزار العزیزبالله|العزیزبالله]] خلیفه فاطمی وی را در منصب خود باقی گذاشت، اما یک سال بعد در سال ۳۸۳ ه.ق به واسطه ناتوانی در فایق آمدن بر مشکلات از کار کناره گرفت. او مردی ادب دوست بود، از ادبا و شعرا حمایت میکرد و خود از [[راویان حدیث]] به شمار میرفت. وی علاقه فراوانی به تماشای افعی و مار و عقرب و دیگر جانوران گزنده داشت و در قصر خود ایوانی داشت که جعبهها و سبدهای مارها را در آنجا نگهداری میکرد و مارگیران مصر برای او مار شکار میکردند و جایزههای کلان میگرفتند. ابوالعباس، پسر جعفر در سال ۴۰۵ ه.ق وزارت [[حاکم بأمرالله]] یافت، اما چند روز بعد خلیفه فاطمی به قتل او فرمان داد.<ref>{{پک|1=اختری|2=۱۳۹۰|ک=دایرةالمعارف جامع اسلامی|ف=ابن فرات}}</ref> | '''ابوالفضل جعفر بن فضل''' (۳۰۸–۳۹۱ ه.ق) پسر [[ابنخنزابه]]، معروف به '''ابن فرات سوم''' است. وی به وزارت [[اخشیدیان مصر]] رسید. با ورود [[فاطمیان]] به [[مصر]]، [[ابومنصور نزار العزیزبالله|العزیزبالله]] خلیفه فاطمی وی را در منصب خود باقی گذاشت، اما یک سال بعد در سال ۳۸۳ ه.ق به واسطه ناتوانی در فایق آمدن بر مشکلات از کار کناره گرفت. او مردی ادب دوست بود، از ادبا و شعرا حمایت میکرد و خود از [[راویان حدیث]] به شمار میرفت. وی علاقه فراوانی به تماشای افعی و مار و عقرب و دیگر جانوران گزنده داشت و در قصر خود ایوانی داشت که جعبهها و سبدهای مارها را در آنجا نگهداری میکرد و مارگیران مصر برای او مار شکار میکردند و جایزههای کلان میگرفتند. ابوالعباس، پسر جعفر در سال ۴۰۵ ه.ق وزارت [[حاکم بأمرالله]] یافت، اما چند روز بعد خلیفه فاطمی به قتل او فرمان داد.<ref>{{پک|1=اختری|2=۱۳۹۰|ک=دایرةالمعارف جامع اسلامی|ف=ابن فرات}}</ref> | ||
== زندگی == | |||
ابوالفضل جعفر بن فضل (۳۰۸–۳۹۱ ق)، مشهور به ابنحنزابه، از رجال فرهنگی و از محدثان و شاعران شیعهمذهب در عراق بود. خاندان او از اهالی صریفین در ناحیه دجیل بودند که بعدها به [[بغداد]] کوچ کردند و به «[[بنیفرات|بنی الفرات]]» شهرت یافتند. شماری از اعضای این خاندان در دوره [[خلافت بنیعباس|خلافت عباسی]] به وزارت رسیدند، از جمله فضل بن فضل، پدر جعفر، که وزیر [[مقتدر عباسی]] بود.<ref>{{پک|اختری|۱۳۹۰|ک=دایرةالمعارف جامع اسلامی|ف=ابنحنزابه}}</ref> | |||
وجه تسمیه وی به «ابنحنزابه» به دلیل وابستگی به زنی به نام «حنزابه» (که گفته شده مادر پدرش یا مادرش بوده) بازمیگردد. این نام در اشاره به زن کوتاهقامت و ستبراندامی بوده است. ابنحنزابه در بغداد زاده شد و تحصیلات خود را نیز در همانجا به انجام رساند. سپس به مصر رفت و به وزارت خاندان [[اخشیدیان]] رسید. او در دوره [[کافور]] و نیز [[احمد بن علی بن اخشید]] وزیر بود، اما بهدلیل شدت عمل در کارهای اداری و نارضایتی خاندان حاکم، که با کمبود منابع مالی نیز همراه شده بود، از وزارت برکنار شد و مدتی متواری بود. در این دوران چند بار اموال و خانههای او و نزدیکانش غارت شد.<ref>{{پک|اختری|۱۳۹۰|ک=دایرةالمعارف جامع اسلامی|ف=ابنحنزابه}}</ref> | |||
پس از مرگ کافور، عبیدالله بن طغج، امیر رمله، وی را بازداشت و شکنجه کرد و اموالش را مصادره نمود. اما با وساطت [[شریف ابوجعفر حسینی]] آزاد شد و به شام رفت (ربیعالاول ۳۵۸ ق). هنگامی که [[جوهر صقلی]]، فرمانده [[معز لدینالله فاطمی]]، اخشیدیان را شکست داد و مصر را به تصرف فاطمیان درآورد، ابنحنزابه را با احترام به مصر بازگرداند، اما او از پذیرش مسئولیت در دولت فاطمی خودداری کرد و باقی عمر را در گوشهنشینی سپری نمود. سرانجام درگذشت و پیکرش را به [[مدینه]] منتقل کردند و در محل از پیش آمادهشده در کنار [[روضه نبوی]] به خاک سپردند.<ref>{{پک|اختری|۱۳۹۰|ک=دایرةالمعارف جامع اسلامی|ف=ابنحنزابه}}</ref> | |||
== آثار == | |||
آثار متعددی از او برجای مانده است که از جمله آنها میتوان به ''اسماء الرجال''، ''الانساب''، ''غرر'' و ''مسند'' اشاره کرد. وی شخصیتی زاهد و نیکوکار بود و اموال بسیاری را در امور خیریه صرف کرد. گفته میشود ابنحنزابه نخستین دانشمندی بود که مجموعهای برای نگهداری حشرات و خزندگان ترتیب داد و نوعی موزه شخصی تأسیس کرد.<ref>{{پک|اختری|۱۳۹۰|ک=دایرةالمعارف جامع اسلامی|ف=ابنحنزابه}}</ref> | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||
| خط ۱۳: | خط ۲۳: | ||
[[رده:افراد در دوره بنیعباس]] | [[رده:افراد در دوره بنیعباس]] | ||
[[رده:وزیران فاطمیان]] | [[رده:وزیران فاطمیان]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۵ ژوئیهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۱۰:۱۹
ابوالفضل جعفر بن فضل (۳۰۸–۳۹۱ ه.ق) پسر ابنخنزابه، معروف به ابن فرات سوم است. وی به وزارت اخشیدیان مصر رسید. با ورود فاطمیان به مصر، العزیزبالله خلیفه فاطمی وی را در منصب خود باقی گذاشت، اما یک سال بعد در سال ۳۸۳ ه.ق به واسطه ناتوانی در فایق آمدن بر مشکلات از کار کناره گرفت. او مردی ادب دوست بود، از ادبا و شعرا حمایت میکرد و خود از راویان حدیث به شمار میرفت. وی علاقه فراوانی به تماشای افعی و مار و عقرب و دیگر جانوران گزنده داشت و در قصر خود ایوانی داشت که جعبهها و سبدهای مارها را در آنجا نگهداری میکرد و مارگیران مصر برای او مار شکار میکردند و جایزههای کلان میگرفتند. ابوالعباس، پسر جعفر در سال ۴۰۵ ه.ق وزارت حاکم بأمرالله یافت، اما چند روز بعد خلیفه فاطمی به قتل او فرمان داد.[۱]
زندگی
ابوالفضل جعفر بن فضل (۳۰۸–۳۹۱ ق)، مشهور به ابنحنزابه، از رجال فرهنگی و از محدثان و شاعران شیعهمذهب در عراق بود. خاندان او از اهالی صریفین در ناحیه دجیل بودند که بعدها به بغداد کوچ کردند و به «بنی الفرات» شهرت یافتند. شماری از اعضای این خاندان در دوره خلافت عباسی به وزارت رسیدند، از جمله فضل بن فضل، پدر جعفر، که وزیر مقتدر عباسی بود.[۲]
وجه تسمیه وی به «ابنحنزابه» به دلیل وابستگی به زنی به نام «حنزابه» (که گفته شده مادر پدرش یا مادرش بوده) بازمیگردد. این نام در اشاره به زن کوتاهقامت و ستبراندامی بوده است. ابنحنزابه در بغداد زاده شد و تحصیلات خود را نیز در همانجا به انجام رساند. سپس به مصر رفت و به وزارت خاندان اخشیدیان رسید. او در دوره کافور و نیز احمد بن علی بن اخشید وزیر بود، اما بهدلیل شدت عمل در کارهای اداری و نارضایتی خاندان حاکم، که با کمبود منابع مالی نیز همراه شده بود، از وزارت برکنار شد و مدتی متواری بود. در این دوران چند بار اموال و خانههای او و نزدیکانش غارت شد.[۳]
پس از مرگ کافور، عبیدالله بن طغج، امیر رمله، وی را بازداشت و شکنجه کرد و اموالش را مصادره نمود. اما با وساطت شریف ابوجعفر حسینی آزاد شد و به شام رفت (ربیعالاول ۳۵۸ ق). هنگامی که جوهر صقلی، فرمانده معز لدینالله فاطمی، اخشیدیان را شکست داد و مصر را به تصرف فاطمیان درآورد، ابنحنزابه را با احترام به مصر بازگرداند، اما او از پذیرش مسئولیت در دولت فاطمی خودداری کرد و باقی عمر را در گوشهنشینی سپری نمود. سرانجام درگذشت و پیکرش را به مدینه منتقل کردند و در محل از پیش آمادهشده در کنار روضه نبوی به خاک سپردند.[۴]
آثار
آثار متعددی از او برجای مانده است که از جمله آنها میتوان به اسماء الرجال، الانساب، غرر و مسند اشاره کرد. وی شخصیتی زاهد و نیکوکار بود و اموال بسیاری را در امور خیریه صرف کرد. گفته میشود ابنحنزابه نخستین دانشمندی بود که مجموعهای برای نگهداری حشرات و خزندگان ترتیب داد و نوعی موزه شخصی تأسیس کرد.[۵]
پانویس
ارجاعات
منابع
- اختری، عباسعلی (۱۳۹۰). «ابن فرات». دایرةالمعارف جامع اسلامی. تهران: آرایه.