حیا

حیا

حیا حالت درونی و ذاتی بازدارندۀ زنان از زشتی. این صفت متعلق به زنان است. حیای زن، حالتی نفسانی در سرشت زن و حریم او در ارتباط با مردان است که مانع از انجام‌دادن کارهای ناپسند می‌شود و شامل حیا در پوشش، نگاه و صحبت‌کردن است. حیا در زنان به‌دلیل ظرافت و لطافت‌های بیشتر، اهمیت بیشتری دارد. امروزه با پیشرفت فناوری و گسترش روابط، حیا در بهینه‌سازی روابط، مهار غریزۀ جنسی، تضمین عفّت، سلامت روان و ایجاد جامعۀ مطلوب نقش دارد.

مفهوم‌شناسی حیا به‌معنای شرم و آزرم،[۱] عدم نگاه آلوده به نامحرم[۲] و پرهیز از کارهایی است که ملامت، مجازات و هراس به دنبال دارد. همچنین برخی معتقدند که واژۀ حیا، از حیات گرفته شده است؛ چرا که بر اساس احساس گناه و شرم، امکان تغییر در زندگی انسان وجود دارد.[۳] ماهیت حیا به‌گونه‌ای است که علاوه بر بازداری از انجام‌دادن زشتی‌ها، انسان را به اعمال نیکو سوق می‌دهد.[۴]

نسبت حیا و ایمان حیا با ایمان رابطۀ مستقیم دارد. شرم در هر انسانی وجود دارد؛ ولی حیا مختص انسان مؤمن است.[۵] در واقع ایمان، اشاره به شرم مؤمن در پرهیز از اعمال ناپسند به‌دلیل ترس از خدا دارد.[۶]

حیای زن در آموزه‌های دینی در آموزه‌های دینی، زن نقش اساسی در عفّت‌گرایی، استحکام و پاکدامنی خانواده دارد و بی‌حیایی با ارزش او ناسازگار است.[۷] به فرمودۀ امام صادق حيا ده سهم است که یک سهم آن در مردان و نه سهم در زنان است.[۸]

منابع ۱.دهخدا، لغت‌نامه، ذیل واژۀ حیا.۲.«حیا»، ویکی‌پرسش.۳.نساجی، «حیا چیست؟»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه. ۴.رضاپور و گلی‌زاده، «بررسی و تحلیل مفهوم حیا در متون عرفانی با تأکید بر مشرب عرفانی بغداد و خراسان»»، 1396ش، ص40. ۵.«حیای زن قبل و بعد از ازدواج»، وب‌سایت تبیان. ۶.نساجی، «حیا چیست؟»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه. ۷.«حیای زن قبل و بعد از ازدواج»، وب‌سایت تبیان. ۸.شیخ صدوق، الخصال، 1382ش، ج3، ص438.

دانشنامه مستوری و زیبایی ۴۳۲ مقاله / ۸٬۹۵۹ ویرایش در زبان فارسی