ریا

ریا

ریا از بدترین رذایل اخلاقی می باشد و عامل تباه کننده همه اعمال است.ریا نقطه مقابل اخلاص است.

معنا و درجات ریا

ریا» از مادّه «رأی» و ریا آن است که کسی کارهای نیک یا خصلت های پسندیده یا عقاید خدا را به مردم نشان دهد و وانمود کند تا در دل‌ها منزلت یابد یا به خوبی و امانت و دیانت مشهور شود.

ریا در چند مورد تحقق می‌یابد:

مقام اول آن است که عقاید خدا را اظهار می‌کند، تا به دینداری مشهور شود. مثل اینکه بگوید: من کسی را جز خدا، مؤثر در وجودم نمی‌بینم یا من به کسی جزء خدا، توکل ندارم یا به کنایه یا اشاره خود را متدیّن معرفی می‌کند، که این شیوه رایج‌تر است. یا عقاید باطل را از خود نفی کند، چه به صراحت یا با اشاره، تا در دل‌ها موقعیتی پیدا کند.

مقام دوم آن است که خصلت‌های نیکو را اظهار کند، یا از خصلت‌های بد تبرّی جوید.

مقام سوم که ریای مشهور بین فقهای شیعه است، آن است که عبادت شرعی یا کارهای خوب عقلی را به قصد جلب توجه مردم عمل کند، چه در خود عمل ریا کند، یا در کیفیت و شرایط یا اجزای آن، یا آن‌که با قصد ریا، عملی را ترک کند. در اینجا به شرح این سه مقام و بیان درمان آن به‌طور اختصار پرداخته می‌شود.

مقام اول

در این مقام، نکاتی در چند بخش بیان می‌شود.

۱- زشتی ریا

ریا در اصول عقاید و معارف الهی از همه ریاها سخت‌تر و عاقبتش بدتر و ظلمتش بیشتر است. صاحب این ریا، معتقد به چیزی که نشان می‌دهد نباشد، از منافقین است که عذابی سخت دارند و اگر معتقد باشد ولی برای جلب توجه دیگران اظهار کند، هر چند منافق نیستند ولی نور ایمان از قلب او می‌رود و به جای آن ظلمت کفر جایگزین می‌شود. چنین شخصی هر چند که در آغاز کار، مشرک به شرک خفی است.

۲- علم غیراز ایمان است

علم به خدا و صفات او و علم به فرشتگان و انبیاء و کتب آسمانی و قیامت، غیر از ایمان به آن‌هاست. ایمان، یک عمل قلبی و باور درونی است. اگر با برهان به چیزی علم پیدا نکرد، تا دل تسلیم نشود ایمان حاصل نشده و ایمان در مرحله کامل به اطمینان می‌رسد.

۳-ریشه‌کن کردن ریا

طبق آنچه که از کتاب آسمانی مسلمانان قرآن و سخنان امامان شیعه و از برهان و مکاشفه بر می‌آید و عقل هم آن را می‌پذیرد، خدا بر همه هستی و کائنات، احاطه و اشراف دارد و همه دل‌ها در تصرف اوست و هیچ‌کس، حتی صاحب قلب هم جز به اذن خدا نمی‌تواند در دل تصرف کند. بنابراین با ریا نمی‌توان دل‌های بندگان را جلب و جذب کرد و به دلیل یک محبت جزئی و شهرت بی‌فایده نزد بندگان، کرامت‌ها و رضای الهی را از دست نده و اعمالی که با آن می‌توانی سعادت ابدی را فراهم سازی به ظلمت شرک و نفاق مبدل نکن و برای خویش حسرت و ندامت و عذاب فراهم نساز.

۴-دعوت به اخلاص

مقام دوم

۱-زدودن ریا

۲- ترک غیر خدا

مقام سوم

۱- ریا در عبادت

۲- دقت در امر ریا

۳-دعوت به اخلاص

پس اى عزيز! در كارهاى خود دقيق شو و از نفس خود در هر عملى حساب بكش و او را در برابر هر امرى ، استنطاق كن كه آيا اقدامش در خيرات و براى امور شريفه براى چيست ؟ كه مى خواهد از مسائل نماز شب سوال كند؟ يا اذكار آن را تحويل بدهد؟ مى خواهد براى خدا مساله بفهمد يا بگويد؟ يا مى خواهد خود را از اهل آن قلمداد كند؟ چرا سفر زيارتى كه رفته با هر وسيله است به مردم مى فهماند؟ حتى عددش را. چرا صدقاتى را كه در خفا مى دهد، راضى نمى شود كه كسى از او مطلع نشود؟ به هر راهى شده ، سخنى از آن به ميان آورده ، به مردم ارائه مى دهد. اگر براى خداست و مى خواهد كه مردم ديگر به او تاسى كنند، و مشمول (الدال على الخير كفاعله )گردد. اظهارش خوب است . شكر خدا كند به اين ضمير صاف و قلب پاك . ولى ملتف باشد كه در مناظره با نفس ، گول شيطنت او را نخورده باشد، و عمل ريايى را با صورت مقدسى به خوردش ندهد. و اگر براى خدا نيست ، ترك آن اظهار كند كه اين (سمعه )است ، و از شجره ملعونه ريا است و عمل او را خداوند منان قبول نمى فرمايد و امر مى فرمايد در سجين قرار دهند. بايد به خداى تعالى از شر مكائد نفس پناه ببريم كه مكائد آن خيلى دقيق است ولى اجمالا مى دانيم كه اعمال ما خالص نيست .

اگر بنده مخلص خداييم چرا شيطان در ما اين قدر تصرف دارد؟ با آن كه او با خداى خود عهد كرده است كه به (عبادلله المخلصين ) كار نداشته باشد و دست به ساحت قدس آن ها دراز نكند.

به قول شيخ بزرگوار ما - دام ظله - شيطان ، سگ درگاه خدا است .اگر كسى با خدا آشنا باشد، به او عوعو نكند و او را اذيت نكند.سگ در خانه ، آشنايان صاحب خانه را دنبال نكند. شيطان نمى گذارد كسى كه آشنايى به صاحب خانه ندارد، وارد خانه شود. پس اگر ديدى شيطان با تو سر و كار دارد، بدان كه كارهايت از روى اخلاص نبوده و براى حق تعالى نيست . اگر شما مخلصيد، چرا چشمه هاى حكمت از قلب شما به زبان جارى نشده ، با اين كه چهل سال است به خيال خود، قربه الى الله عمل مى كنيد. با اين كه در حديث وارد است كه كسى كه از براى خدا چهل صباح ، اخلاص ورزد، جارى گردد چشمه هاى حكمت از قلبش به زبانش(بحار الانوار، ج 70، ص 240 و 242)پس بدان اعمال ما براى خدا نيست و خودمان هم ملتفت نيستيم و درد بى درمان همين جا است . واى به حال اهل طاعت و عبادت و جمعه و جماعت و علم و ديانت كه وقتى چشم بگشايند و سلطان آخرت خيمه بر پاكند، خود را از اهل معاصى كبيره ، بلكه از اهل كفر و شرك ، بدتر ببينند و نامه اعمالشان سياه تر باشد

واى به حال كسى كه با نماز و طاعتش ، وارد جهنم شود. امان از كسى كه صورت صدقه و زكاه و صوم و صلاه او، صورت هايى باشد كه زشت تر از آن ها تصور نشود. بيچاره تو مشركى خداوند به فضل خود، موحد اهل معصيت عصيان كار را مى آمرزد ان شاء الله وليكن فرموده است كه شرك را نمى آمرزم ، اگر بى توبه از دنيا برود.

https://masoomieh.kowsarblog.ir/