حیوانات در قرآن: تفاوت میان نسخهها
| خط ۵: | خط ۵: | ||
== نامشناسی حیوان در قرآن == | == نامشناسی حیوان در قرآن == | ||
<big> | <big>حیوان، واژهای عربی است که بر موجود جاندار اطلاق میشود و انسان را نیز -که او را حیوان ناطق میخوانند- در بر میگیرد.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=لسان العرب|عنوان کتاب=لسان العرب|سال=|نام=محمد بن مکرم|نام خانوادگی=ابن منظور|ناشر=دار صار - بیروت|جلد=2|صفحه=214|زبان=عربی}}</ref> در منابع دینی و متون فقهی این واژه غالباً به موجود جاندار و فاقد خرد اطلاق میشود که معادل آن در زبان فارسی کنونی جانور است؛ واژه حیوان در قرآن تنها یکبار و به معنای زندگی حقیقی به کار رفته که ناظر بر جهان آخرت است.</big><ref>{{یادکرد ژورنال|زبان=فارسی|نام۱=نادیا|نام خانوادگی۱=وارمیلی|سال=1398|دوره=15|شماره=56-57|صفحات=100|عنوان=نام شناسی حیوانات در قرآن کریم کاربرد واژههای شتر و خوک در آیات مکرمه|ژورنال=فصلنامه پازند}}</ref> | ||
== اسامی حیوانات در قرآن کریم == | == اسامی حیوانات در قرآن کریم == | ||
<big>در بیش از 190 آیه از قرآن | <big>در بیش از 190 آیه از قرآن کریم، نام حیوانات زیر بیان شده است:</big> | ||
{{درشت|گاو}}{{درشت|، شتر}}{{درشت|، مار}}{{درشت|، اژدها}}{{درشت|، ملخ}}{{درشت|، خوک}}{{درشت|، بوزینه}}{{درشت|، قورباغه}}{{درشت|، بز}}{{درشت|، میش}}{{درشت|، زنبور عسل}}{{درشت|، مگس}}{{درشت|، هدهد}}{{درشت|، پشه}}{{درشت|، [[همان «قاطر» است؛ یک حیوان دورگه که از جفتگیری اسب ماده و الاغ نر به وجود میآید|استر]]}}{{درشت|، الاغ}}{{درشت|، اسب}}{{درشت|، ماهی}}{{درشت|، فیل}}{{درشت|، شیر}}{{درشت|، سگ هار}}{{درشت|، مورچه}}{{درشت|، موریانه}}{{درشت|، گرگ}}{{درشت|، گوسفند}}{{درشت|، عنکبوت}}{{درشت|، کلاغ}}{{درشت|، پروانه}}{{درشت|، حیوانات شکاری}}{{درشت|، شتر ماده}}{{درشت|، شتر نذر شده}}{{درشت|، گوسفند ماده}}{{درشت|، شتر آزاد}}{{درشت|، شتران بارکش}}{{درشت|، چهارپایان}}{{درشت|، دستهٔ پرندگان}}{{درشت|، اسبان نیکو}}{{درشت|، [[شتر فربۀ قربانی که به مکه میفرستند|بُدنه]]}}{{درشت|، اسبان دونده}}{{درشت|، گوساله}}{{درشت|، شتر ده ماههٔ آبستن}}{{درشت|، گاو میانسال}}<big>، شپش، بلدرچین</big><ref>{{یادکرد وب|وبگاه=سایت بیتوته|نشانی=https://www.beytoote.com/religious/sundries/quranic1-animals2.html|عنوان=اسامی حیواناتی که در قرآن آمده است|تاریخ بایگانی=1403}}</ref> | {{درشت|گاو}}{{درشت|، شتر}}{{درشت|، مار}}{{درشت|، اژدها}}{{درشت|، ملخ}}{{درشت|، خوک}}{{درشت|، بوزینه}}{{درشت|، قورباغه}}{{درشت|، بز}}{{درشت|، میش}}{{درشت|، زنبور عسل}}{{درشت|، مگس}}{{درشت|، هدهد}}{{درشت|، پشه}}{{درشت|، [[همان «قاطر» است؛ یک حیوان دورگه که از جفتگیری اسب ماده و الاغ نر به وجود میآید|استر]]}}{{درشت|، الاغ}}{{درشت|، اسب}}{{درشت|، ماهی}}{{درشت|، فیل}}{{درشت|، شیر}}{{درشت|، سگ هار}}{{درشت|، مورچه}}{{درشت|، موریانه}}{{درشت|، گرگ}}{{درشت|، گوسفند}}{{درشت|، عنکبوت}}{{درشت|، کلاغ}}{{درشت|، پروانه}}{{درشت|، حیوانات شکاری}}{{درشت|، شتر ماده}}{{درشت|، شتر نذر شده}}{{درشت|، گوسفند ماده}}{{درشت|، شتر آزاد}}{{درشت|، شتران بارکش}}{{درشت|، چهارپایان}}{{درشت|، دستهٔ پرندگان}}{{درشت|، اسبان نیکو}}{{درشت|، [[شتر فربۀ قربانی که به مکه میفرستند|بُدنه]]}}{{درشت|، اسبان دونده}}{{درشت|، گوساله}}{{درشت|، شتر ده ماههٔ آبستن}}{{درشت|، گاو میانسال}}<big>، شپش، بلدرچین</big><ref>{{یادکرد وب|وبگاه=سایت بیتوته|نشانی=https://www.beytoote.com/religious/sundries/quranic1-animals2.html|عنوان=اسامی حیواناتی که در قرآن آمده است|تاریخ بایگانی=1403}}</ref> | ||
| خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
== هدف از آوردن نام حیوانات در قرآن == | == هدف از آوردن نام حیوانات در قرآن == | ||
'''اشاره به ویژگیهای خاص''': برخی از سورهها به نام حیواناتی نامگذاری شدهاند که دارای ویژگیهای بارز و برجستهای هستند؛ به عنوان مثال، | '''اشاره به ویژگیهای خاص''': برخی از سورهها به نام حیواناتی نامگذاری شدهاند که دارای ویژگیهای بارز و برجستهای هستند؛ به عنوان مثال، سورۀ «نحل» به دلیل اشاره به نظم و صنعت زنبورها و نیز تولید عسل، نامگذاری شده است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=علوم قرآنی|نام=محمد هادی|نام خانوادگی=معرفت|ناشر=التمهید|صفحه=99|فصل=2}}</ref> | ||
'''ارتباط با داستان یا رویداد''': برخی از سورهها به دلیل ارتباط با رویدادی که در آن حیوانی نقش داشته است، به نام آن حیوان نامیده شده؛ مانند | '''ارتباط با داستان یا رویداد''': برخی از سورهها به دلیل ارتباط با رویدادی که در آن حیوانی نقش داشته است، به نام آن حیوان نامیده شده؛ مانند سورۀ «نمل» (مورچه) به دلیل اشاره به داستان حضرت سلیمان و مورچهها، به این نام خوانده شده است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=همان}}</ref> | ||
'''نماد و تمثیل''': برخی از نامهای حیوانی در | '''نماد و تمثیل''': برخی از نامهای حیوانی در قرآن، به عنوان نماد و تمثیلی برای مفاهیم اخلاقی و تربیتی به کار رفتهاند. به عنوان مثال، سورۀ «عنکبوت» به دلیل اشاره کردن به بیبنیادی خانۀ عنکبوت، به عنوان نمادی برای کارهای بیهوده و بیاساس، به این نام نامگذاری شده است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=همان}}</ref> | ||
== برخی از معیارهای کاربرد نام حیوانات در قرآن == | == برخی از معیارهای کاربرد نام حیوانات در قرآن == | ||
'''نوع راه رفتن''': گروهی بر شکم میروند، گروهی روی دو پا | '''نوع راه رفتن''': گروهی بر شکم میروند، گروهی روی دو پا و گروهی روی چهار پا راه میروند.<ref>{{یادکرد ژورنال|نام۱=نادیا|نام خانوادگی۱=وارمیلی|سال=1398|شماره=56 - 57|عنوان=نام شناسی حیوانات در قرآن کریم کاربرد واژههای شتر و خوک در آیات مکرمه|سری=15|صفحه=102|ژورنال=فصلنامه پازند}}</ref> | ||
'''محل زندگی:''' گروهی در دریا و گروهی در خشکی زندگی میکنند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=همان}}</ref> | '''محل زندگی:''' گروهی در دریا و گروهی در خشکی زندگی میکنند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=همان}}</ref> | ||
نسخهٔ ۴ اوت ۲۰۲۵، ساعت ۱۲:۳۱
حیوانات در قرآن
در مورد حیوانات مطالب متنوعی در قرآن کریم آمده و حتی نام برخی از سورههای قرآن به نام حیوانات است.
نامشناسی حیوان در قرآن
حیوان، واژهای عربی است که بر موجود جاندار اطلاق میشود و انسان را نیز -که او را حیوان ناطق میخوانند- در بر میگیرد.[۱] در منابع دینی و متون فقهی این واژه غالباً به موجود جاندار و فاقد خرد اطلاق میشود که معادل آن در زبان فارسی کنونی جانور است؛ واژه حیوان در قرآن تنها یکبار و به معنای زندگی حقیقی به کار رفته که ناظر بر جهان آخرت است.[۲]
اسامی حیوانات در قرآن کریم
در بیش از 190 آیه از قرآن کریم، نام حیوانات زیر بیان شده است:
گاو، شتر، مار، اژدها، ملخ، خوک، بوزینه، قورباغه، بز، میش، زنبور عسل، مگس، هدهد، پشه، استر، الاغ، اسب، ماهی، فیل، شیر، سگ هار، مورچه، موریانه، گرگ، گوسفند، عنکبوت، کلاغ، پروانه، حیوانات شکاری، شتر ماده، شتر نذر شده، گوسفند ماده، شتر آزاد، شتران بارکش، چهارپایان، دستهٔ پرندگان، اسبان نیکو، بُدنه، اسبان دونده، گوساله، شتر ده ماههٔ آبستن، گاو میانسال، شپش، بلدرچین[۳]
سورههایی به نام حیوانات
از میان صد و چهارده سورهٔ قرآن، پنج سوره با نام حیوانات نامگذاری شده که عبارتند از: بقره (گاو)، نحل (زنبور عسل)، نمل (مورچه)، عنکبوت و فیل.[۴]
هدف از آوردن نام حیوانات در قرآن
اشاره به ویژگیهای خاص: برخی از سورهها به نام حیواناتی نامگذاری شدهاند که دارای ویژگیهای بارز و برجستهای هستند؛ به عنوان مثال، سورۀ «نحل» به دلیل اشاره به نظم و صنعت زنبورها و نیز تولید عسل، نامگذاری شده است.[۵]
ارتباط با داستان یا رویداد: برخی از سورهها به دلیل ارتباط با رویدادی که در آن حیوانی نقش داشته است، به نام آن حیوان نامیده شده؛ مانند سورۀ «نمل» (مورچه) به دلیل اشاره به داستان حضرت سلیمان و مورچهها، به این نام خوانده شده است.[۶]
نماد و تمثیل: برخی از نامهای حیوانی در قرآن، به عنوان نماد و تمثیلی برای مفاهیم اخلاقی و تربیتی به کار رفتهاند. به عنوان مثال، سورۀ «عنکبوت» به دلیل اشاره کردن به بیبنیادی خانۀ عنکبوت، به عنوان نمادی برای کارهای بیهوده و بیاساس، به این نام نامگذاری شده است.[۷]
برخی از معیارهای کاربرد نام حیوانات در قرآن
نوع راه رفتن: گروهی بر شکم میروند، گروهی روی دو پا و گروهی روی چهار پا راه میروند.[۸]
محل زندگی: گروهی در دریا و گروهی در خشکی زندگی میکنند.[۹]
جنسیت: گروهی نر و گروهی ماده هستند[۱۰]
نوع زیست: گروهی پرنده، گروهی آبزی و گروهی خشکیزی هستند.[۱۱]
پانویس
- ↑ ابن منظور، محمد بن مکرم. لسان العرب (به عربی). ج. ۲. دار صار - بیروت. ص. ۲۱۴.
- ↑ وارمیلی، نادیا (۱۳۹۸). «نام شناسی حیوانات در قرآن کریم کاربرد واژههای شتر و خوک در آیات مکرمه». فصلنامه پازند. ۱۵ (۵۶-۵۷): ۱۰۰.
- ↑ «اسامی حیواناتی که در قرآن آمده است». سایت بیتوته.
- ↑ حسینی، میرزا باقر. آشنایی و انس با قرآن. انتشارات حرم. ص. ۴۳.
- ↑ معرفت، محمد هادی. «۲». علوم قرآنی. التمهید. ص. ۹۹.
- ↑ همان.
- ↑ همان.
- ↑ وارمیلی، نادیا (۱۳۹۸). «نام شناسی حیوانات در قرآن کریم کاربرد واژههای شتر و خوک در آیات مکرمه». فصلنامه پازند. ۱۵ (۵۶ - ۵۷): ۱۰۲.
- ↑ همان.
- ↑ همان.
- ↑ همان.
منابع
۱- سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «حیوانات در قرآن»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۴/۱۱/۲۴.
۲- پایگاه اطلاعرسانی حوزه https://noo.rs/xojlN3-