حیوانات در قرآن

پرونده:نحل.jpg

و اَوحی ربّک الی النحلِ… ♥

حیوانات در قرآن

در مورد حیوانات مطالب متنوعی در قرآن کریم آمده و حتی نام برخی از سوره‌های قرآن به نام حیوانات است.

نام‌شناسی حیوان در قرآن

حیوان، واژه‌ای عربی است که بر موجود جاندار اطلاق می‌شود و انسان را نیز -که او را حیوان ناطق می‌خوانند- در بر می‌گیرد. در منابع دینی و متون فقهی این واژه غالباً به موجود جاندار و فاقد خرد اطلاق می‌شود که معادل آن در زبان فارسی کنونی جانور است؛ واژه حیوان در قرآن تنها یک‌بار و به معنای زندگی حقیقی به کار رفته که ناظر بر جهان آخرت است.

اسامی حیوانات در قرآن کریم

فهرست اسامی حیوانات در قرآن

ردیف	نوع حیوان	نام حیوان (به فارسی)	نام حیوان (به عربی)	تعداد دفعات تکرار نام در قرآن
1	حشرات	زنبور	نحل

در بیش از 190 آیه از قرآن کریم، نام حیوانات زیر بیان شده است:

گاو، شتر، مار، اژدها، ملخ، خوک، بوزینه، قورباغه، بز، میش، زنبور عسل، مگس، هدهد، پشه، استر، الاغ، اسب، ماهی، فیل، شیر، سگ هار، مورچه، موریانه، گرگ، گوسفند، عنکبوت، کلاغ، پروانه، حیوانات شکاری، شتر ماده، شتر نذر شده، گوسفند ماده، شتر آزاد، شتران بارکش، چهارپایان، دستهٔ پرندگان، اسبان نیکو، بُدنه، اسبان دونده، گوساله، شتر ده ماههٔ آبستن، گاو میانسال، شپش، بلدرچین

سوره‌هایی به نام حیوانات

از میان صد و چهارده سورهٔ قرآن، پنج سوره با نام حیوانات نامگذاری شده که عبارتند از: بقره (گاو)، نحل (زنبور عسل)، نمل (مورچه)، عنکبوت و فیل.

هدف از آوردن نام حیوانات در قرآن

اشاره به ویژگی‌های خاص: برخی از سوره‌ها به نام حیواناتی نامگذاری شده‌اند که دارای ویژگی‌های بارز و برجسته‌ای هستند؛ به عنوان مثال، سورۀ «نحل» به دلیل اشاره به نظم و صنعت زنبورها و نیز تولید عسل، نامگذاری شده است.

ارتباط با داستان یا رویداد: برخی از سوره‌ها به دلیل ارتباط با رویدادی که در آن حیوانی نقش داشته است، به نام آن حیوان نامیده شده؛ مانند سورۀ «نمل» (مورچه) به دلیل اشاره به داستان حضرت سلیمان و مورچه‌ها، به این نام خوانده شده است.

نماد و تمثیل: برخی از نام‌های حیوانی در قرآن، به عنوان نماد و تمثیلی برای مفاهیم اخلاقی و تربیتی به کار رفته‌اند. به عنوان مثال، سورۀ «عنکبوت» به دلیل اشاره کردن به بی‌بنیادی خانۀ عنکبوت، به عنوان نمادی برای کارهای بیهوده و بی‌اساس، به این نام نامگذاری شده است.

ملاک کاربرد نام حیوانات در قرآن

برخی از معیارهای ذکر حیوانات در قرآن عیارت‌اند از:

نوع راه رفتن: گروهی بر شکم می‌روند، گروهی روی دو پا و گروهی روی چهار پا راه می‌روند.

محل زندگی: گروهی در دریا و گروهی در خشکی زندگی می‌کنند.

جنسیت: گروهی نر و گروهی ماده هستند

نوع زیست: گروهی پرنده، گروهی آبزی و گروهی خشکی‌زی هستند.

منابع

۱- سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «حیوانات در قرآن»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۴/۱۱/۲۴.

۲- پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه https://noo.rs/xojlN3-