بشر حافی
بشر حافی، صوفی و زاهد سده دوم هجری، از شاگردان موسی بن جعفر و از علما و محدثان بوده است. وی به سبب توبه و پای برهنه زیستن شهرت یافته و در بغداد اقامت داشت. ارادتی ویژه به اهلبیت پیامبر نشان میداد و در تصوف مشرب معامله داشت.
زندگی
بشر حافی، مکنی به ابونصر، از صوفیان متقدم و زهاد معروف و از علما و محدثان سده دوم هجری بود. او در دهکدهای نزدیک مرو متولد شد و بعدها در بغداد ساکن گردید. در سالهای اولیه زندگی، به لهو و لعب و مشاغل غیرمستحب مشغول بود، اما پس از دیداری با موسی کاظم، به توبه گرایید و از آن زمان همواره پای برهنه میزیست. یکی از روایات مشهور درباره توبه وی چنین است که موسی بن جعفر هنگام عبور از خانه بشر، آواز غنا و ساز شنید و با کنیزی که در دروازه ایستاده بود سخنی گفت که سبب بیداری و روی آوردن بشر به زهد شد.[۱]
روایتی دیگر بیان میکند که او کاغذی با نام خدا را از زمین برداشت، معطر ساخت و در شکاف دیوار گذاشت و در خواب شنید که خدا نامش را در دنیا و آخرت معطر خواهد ساخت. این روایات نشاندهنده تعهد و انقطاع او از دنیا بود. بشر حافی به سبب پای برهنه زیستن، «حافی» نامیده شد و هیچگاه کفش بر پای نمیکرد.[۲]
درگذشت
محل و زمان درگذشت او مورد اختلاف است؛ برخی منابع درگذشت وی را روز چهارشنبه دهم محرم سال ۲۲۷ قمری و برخی دیگر ربیعالثانی یا رمضان سال ۲۲۶ قمری ذکر کردهاند. محل درگذشت غالباً بغداد و مدفن او نیز در همان شهر گزارش شده است، اما برخی منابع شوشتر و گاهی مرو را محل درگذشت وی دانستهاند.[۳]
در تصوف
بشر حافی از طبقه اول صوفیان محسوب میشد و با فضیل بن عیاض مصاحب بود. وی در تصوف مشرب «معامله» داشت و از غله بغداد بهره نمیبرد. همچنین به ارادت ویژهای به اهل بیت پیامبر و موسی کاظم داشت و از علما و محدثان همعصر خود احادیثی شنیده بود، اما خود کمتر به نقل حدیث میپرداخت.[۴]
میراث
بشر حافی داراي سه خواهرزاده عابده به نامهای مفنعه، مخّه و زبده بود که شرح زهد آنان در منابع عرفانی آمده است. آثار متعددی به نام او در فهرستها آمده است که از جمله آنها کتاب «الزهد» است.[۵]
پانویس
ارجاعات
منابع
- اختری، عباسعلی (۱۳۹۰). «بشر حافی». دایرهالمعارف جامع اسلامی. تهران: آرایه.