زیارت عاشورا
مقدمه
زیارت عاشورا یکی از مهمترین و پر فضیلتترین زیارتنامهها در فرهنگ شیعه است که به عنوان یک دعای مأثور (منسوب به معصومین) شناخته میشود. این زیارتنامه، خطاب به امام حسین (ع) و یاران باوفای ایشان در واقعه کربلاست و از جایگاه ویژهای در میان شیعیان برخوردار است. زیارت عاشورا نه تنها یک متن دعایی، بلکه بیانگر مفاهیم عمیق عرفانی، اخلاقی و اجتماعی است که روح مقاومت، ایستادگی در برابر ظلم و وفاداری به آرمانهای الهی را ترویج میکند.
جایگاه زیارت عاشورا در فرهنگ شیعه
زیارت عاشورا در میان شیعیان به عنوان یک سند تاریخی و معنوی از واقعه عاشورا محسوب میشود. این زیارتنامه، یاد و خاطره شهدای کربلا را زنده نگه میدارد و پیوند عمیقی بین شیعیان و امام حسین (ع) ایجاد میکند. خواندن زیارت عاشورا در ایام خاص مانند محرم، صفر و روز عاشورا، بخشی جداییناپذیر از مراسم عزاداری و سوگواری شیعیان است. این زیارت به عنوان یک منبع معنوی، نقش مهمی در تقویت ایمان و روحیه مقاومت در برابر ستم دارد.
اهمیت زیارت عاشورا به عنوان یک دعا و زیارتنامه
زیارت عاشورا به دلیل مضامین بلند و تأثیرات روحی و معنوی آن، از جایگاه ویژهای در میان ادعیه و زیارات شیعه برخوردار است. این زیارتنامه شامل دو بخش اصلی است:
- سلام و درود بر امام حسین (ع) و یارانش: در این بخش، خواننده با بیان سلام و درود بر امام حسین (ع) و شهدای کربلا، ارادت و محبت خود را به ایشان ابراز میکند.
- لعن بر دشمنان امام حسین (ع): در این بخش، خواننده با لعن و نفرین بر قاتلان امام حسین (ع) و ظالمان تاریخ، بیزاری خود را از ظلم و ستم اعلام میکند.
تاریخچه زیارت عاشورا
زیارت عاشورا از زیارتهایی است که در سیره و کلام معصومین (علیهمالسلام) و علمای بزرگ دین بر مداومت قرائتش، فراوان سفارش شده است. این زیارتنامه را که از سوی امام پنجم ـ امام محمدباقر (علیهالسلام) ـ به شیعیان تعلیم شده، میتوان منشور و آییننامه زندگی یک شیعه و یک مؤمن راستین دانست. زیارتنامهای که در واقع صحیفهای است مختصر؛ اما کامل از دیدگاه اسلامشناسی، معرفتشناسی، امامشناسی، جامعهشناسی و انسانشناسی. در این زیارت انسان با عالیترین مضامین معارف الهی در شناخت معصومین (علیهالسلام) ـ بهویژه امام حسین (علیهالسلام) ـ و نیز شناخت رابطه وجودی مردم با ائمه معصومین (علیهمالسلام) و مباحث انسانشناسی، همچنین وظایفی که یک شیعه حقیقی و یک عزادار صادق در قبال امام حسین (علیهالسلام) و نهضت او دارد، آشنا میشود
محتوا و مفاهیم زیارت عاشورا
فضیلتها و ثوابهای زیارت عاشورا
مرحوم آیت اللهالعظمی حاج شیخ عبدالکریم حایری یزدی(ره)، نقل شده است:
اوقاتی که در سامرا مشغول تحصیل علوم دینی بودم، اهالی سامرا به بیماری وبا و طاعون مبتلا شدند و همهروزه عدهای میمردند
روزی در منزل استادم، مرحوم سیدمحمد فشارکی، عدهای از اهل علم جمع بودند. ناگاه مرحوم آقا میرزا محمدتقی شیرازی تشریف آوردند و صحبت از بیماری وبا شد که همه در معرض خطر مرگ هستند.
مرحوم میرزا فرمود: اگر من حکمی کنم آیا لازم است انجام شود یا نه؟ همه اهل مجلس پاسخ دادند: بلی. فرمود: من حکم میکنم که شیعیان سامرا از امروز تا دهروز همه مشغول خواندن زیارت عاشورا شوند و ثواب آن را به روح نرجسخاتون(علیها السلام)، والده ماجده حضرت حجتبنالحسن هدیه نمایند تا این بلا از آنان دور شود.
اهل مجلس این حکم را به تمام شیعیان رساندند و همه مشغول خواندن زیارت عاشورا شدند. از فردای آن روز تلفشدن شیعه متوقف شد.