ریا

ریا

ریا از بدترین رذایل اخلاقی می باشد و عامل تباه کننده همه اعمال است.ریا نقطه مقابل اخلاص است.

معنا و درجات ریا

ریا» از مادّه «رأی» و ریا آن است که کسی کارهای نیک یا خصلت های پسندیده یا عقاید خدا را به مردم نشان دهد و وانمود کند تا در دل‌ها منزلت یابد یا به خوبی و امانت و دیانت مشهور شود.

ریا در چند مورد تحقق می‌یابد:

مقام اول آن است که عقاید خدا را اظهار می‌کند، تا به دینداری مشهور شود. مثل اینکه بگوید: من کسی را جز خدا، مؤثر در وجودم نمی‌بینم یا من به کسی جزء خدا، توکل ندارم یا به کنایه یا اشاره خود را متدیّن معرفی می‌کند، که این شیوه رایج‌تر است. یا عقاید باطل را از خود نفی کند، چه به صراحت یا با اشاره، تا در دل‌ها موقعیتی پیدا کند.

مقام دوم آن است که خصلت‌های نیکو را اظهار کند، یا از خصلت‌های بد تبرّی جوید.

مقام سوم که ریای مشهور بین فقهای شیعه است، آن است که عبادت شرعی یا کارهای خوب عقلی را به قصد جلب توجه مردم عمل کند، چه در خود عمل ریا کند، یا در کیفیت و شرایط یا اجزای آن، یا آن‌که با قصد ریا، عملی را ترک کند. در اینجا به شرح این سه مقام و بیان درمان آن به‌طور اختصار پرداخته می‌شود.

مقام اول

در این مقام، نکاتی در چند بخش بیان می‌شود.

۱- زشتی ریا

ریا در اصول عقاید و معارف الهی از همه ریاها سخت‌تر و عاقبتش بدتر و ظلمتش بیشتر است. صاحب این ریا، معتقد به چیزی که نشان می‌دهد نباشد، از منافقین است که عذابی سخت دارند و اگر معتقد باشد ولی برای جلب توجه دیگران اظهار کند، هر چند منافق نیستند ولی نور ایمان از قلب او می‌رود و به جای آن ظلمت کفر جایگزین می‌شود. چنین شخصی هر چند که در آغاز کار، مشرک به شرک خفی است.

۲- علم غیراز ایمان است

علم به خدا و صفات او و علم به فرشتگان و انبیاء و کتب آسمانی و قیامت، غیر از ایمان به آن‌هاست. ایمان، یک عمل قلبی و باور درونی است. اگر با برهان به چیزی علم پیدا نکرد، تا دل تسلیم نشود ایمان حاصل نشده و ایمان در مرحله کامل به اطمینان می‌رسد.

۳-ریشه‌کن کردن ریا

طبق آنچه که از کتاب آسمانی مسلمانان قرآن و سخنان امامان شیعه و از برهان و مکاشفه بر می‌آید و عقل هم آن را می‌پذیرد، خدا بر همه هستی و کائنات، احاطه و اشراف دارد و همه دل‌ها در تصرف اوست و هیچ‌کس، حتی صاحب قلب هم جز به اذن خدا نمی‌تواند در دل تصرف کند. بنابراین با ریا نمی‌توان دل‌های بندگان را جلب و جذب کرد و به دلیل یک محبت جزئی و شهرت بی‌فایده نزد بندگان، کرامت‌ها و رضای الهی را از دست نده و اعمالی که با آن می‌توانی سعادت ابدی را فراهم سازی به ظلمت شرک و نفاق مبدل نکن و برای خویش حسرت و ندامت و عذاب فراهم نساز.

۴-دعوت به اخلاص

مقام دوم

۱-زدودن ریا

۲- ترک غیر خدا