خیانت در امانت
خیانت به معنای خودداری از ادای حقی است که فرد متعهد به پرداخت آن شده و نقطهٔ مقابل «امانت» است. امانت تنها مالی و مادی نیست، بلکه میتواند اخلاقی، اجتماعی و حتی سیاسی باشد.پیامبر اکرم (ص) در این زمینه میفرمایند: «حرفهایی که در جلسات خصوصی زده میشود، امانت است.»نمونهای از خیانت سیاسی، افشاگریهای همسران نوح و لوط بود که اسرار و اطلاعات نظامی را به دشمنان میرساندند.ما همچنین مسئول امانتهای الهی هستیم و باید در حفظ و استفادهٔ درست از آنها بکوشیم. منابع طبیعی مانند کوهها و جنگلها، امانتهایی در دست بشرند که باید از آنها به درستی استفاده کنیم. حتی فرزندان نیز امانتهایی در نزد پدر و مادر هستند. والدین موظفند برای آموزش و تربیت شایستهٔ فرزندانشان تلاش کنند، زیرا تربیت نادرست آنها، خیانتی بزرگ است.مهمتر از همه، قرآن کریم است که باید به دستورات آن عمل کرد و از این امانت بزرگ به خوبی پاسداری نمود. [۱]
ازبین رفتن اعتماد بر اثر خیانت
افشای اسرار دیگران، مصداق بارز «خیانت در امانت» است که پیامد مستقیم آن، نابودی اعتماد است. پیامبر اکرم (ص) در این زمینه هشدار میدهند: «ای اباذر! آنچه در مجالس میگذرد، امانت است و افشای راز مسلمان، خیانت محسوب میشود.» این شکل از خیانت، که به «نقض رازداری» تعبیر میشود، آشکارترین و مهمترین نوع خیانت در حرفههایی مانند مشاوره بهشمار میرود.امام صادق (ع) نیز در بیانی ژرف، خیانت را در تقابل مستقیم با «امانتداری» قرار میدهند و میفرمایند: «شایسته نیست کسی را که امین یافتهای، متهم کنی و به خائنی که آزمودهای، اعتماد نمایی.» بنابراین، نقض رازداری نه تنها یک خیانت است، بلکه نتیجه اجتنابناپذیر آن، سلب اعتماد مراجعان و از بین رفتن سرمایه اجتماعی امانتداری است.[۲]
حدیث
علی ابن ابی طالب خطاب به يكي از كارگزاران خود درباره آثار خيانت در امانت فرمودند:كسي كه امانت الهي را خوار شمارد و دست به خيانت آلوده كند، خود و دين خود را پاك نساخته و درهاي خواري را در دنيا به روي خود گشوده و در قيامت، خوارتر و رسواتر خواهد بود؛ و قطعا بزرگترين خيانت، خيانت به ملت، و رسواترين دغلكاري، دغلبازي با امامان است. بدرود.(ـنهجالبلاغه، ترجمه محمّد دشتى نرمافزار باب العلم، مركز تحقيقات رايانهاى حوزه علميه قم، ن ۲۶)[۳]