زن در قرآن
وظیفه و مسئولیت اقتصادی زنان از نگاه قرآن
چکیده
از آفرینش انسان تا که امروز، زن و مرد همراه هم بودهاند و زن دوشادوش مرد در همه حال با او همکاری کرده است. علاوه بر کار خانگی و بچهداری در فعالیتهایی چون مزرعه داری و دامداری و ریسندگی و بافندگی و… مشغول بوده است. در مورد مشارکت اقتصادی زنان دیدگاههای مختلفی وجود دارد که به بررسی این موضوع و ویژگیهای شخصی زنان برای حضور در عرصه اقتصاد پرداخته شده است.
در اصل حضور زنان در فعالیتهای اقتصادی، تردیدی وجود ندارد. اسلام زنان را برای فعالیت اقتصادی آزاد گذاشته و به آن استقلال و آزادی داده و آنان را مالک مال و کار خویش کرده و حق قیمومیت را در معاملات زن از دیگران سلب کرده و در عین حال با برداشتن مسئولیت تأمین بودجه خانوادگی از دوش زن، او را از هر نوع اجبار و الزامی برای پذیرش فعالیت اقتصادی معاف کرده است . حتی اسلام برای زن نفقه و مهریه قرار داده و پرداخت آن را بر مردان واجب کرده است . مرد نمی تواند زن را وادار به کاری کند و اگر زن به دلخواه به کاری که متناسب با شان و شئون او و در حریم معاملات شرعی قرار دارد ، مبادرت ورزد و مالی را به دست آورد مرد حق ندارد بدون رضای او در آن ثروت تصرف کند. در عین حال بر مرد لازم است که مخارج و هزینه های خانواده را تأمین کند. اسلام به زن حق تحصیل ثروت و استقلال کامل اقتصادی داده است .
مقدمه
کار و فعالیت جزو لاینفک زندگی انسان هاست و زنان نیز از این قاعده مستثنی نیستند. زنان در طول تاریخ، علاوه بر انجام کارهای خانه، همیشه همگام با مردان به فعالیت هایی مثل کشاورزی و دامداری اشتغال داشته و از این طریق، بخشی از هزینه خانواده را بر دوش کشیده و به اقتصاد خانواده کمک می کرده اند. اما در زمان های گذشته، فعالیت های یاد شده نظیر سایر کارهایی که زنان در خانه انجام می دادند، کار خانه به شمار می رفته و در مقابل آن مزدی به زن پرداخت نمی شده است.
با حرکت جوامع به سوی دستاوردهای تمدن جدید و تبدیل کارگاه های خانگی و کوچک به کارخانه و جایگزینی ماشین به جای نیروی انسانی، اشتغال زنان به فعالیت های اقتصادی بیرون از خانه، طی چند دهه اخیر، اهمیت ویژه ای یافته است؛ به گونه ای که در حال حاضر مشارکت اقتصادی و اشتغال زنان به فعالیت های اقتصادی در بیرون خانه، یکی از مسائل مهم و مطرح زنان در جامعه امروز ماست.
حضور فعال زنان در جامعه و مشارکت اجتماعی آنان، گذشته از آن که وظیفه ای بر زنان است می تواند بر آنان مفید و بسیار پربار و سودمند باشد و تجربیات ارزنده ای در اختیار آنان بگذارد. مشارکت روزافزون زنان در عرصه مسائل و موضوعات اجتماعی باعث بالا رفتن سطح آگاهی های فردی و اجتماعی، آشنایی با روش های تربیتی و جدید و کارآمد و ... شده و هویتی تازه به زنان می بخشد.
نظر به اهمیت موضوع و شبهات و اشکالاتی که در زمینه کار زنان در مراکز عمومی و چگونگی فعالیت های اقتصادی بانوان مطرح شده و آرا و دیدگاه های مختلفی را پدید آورده است، این نوشتار به بررسی این مسئله از دیدگاه آیات قرآن کریم پرداخته است لازم به ذکر است که مقالات متعددی در موضوع فعالیت های اقتصادی زنان از جمله، مقاله احمد طاهری نیا با عنوان فعالیت اقتصادی زنان در سال جهاد اقتصادی از دیدگاه قرآن و مقاله تربیت الگویی زنان در قرآن از مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما در دست می باشد که مورد اول در مسئله چگونگی فعالیت های اقتصادی بانوان و مورد دوم در مسئله اثبات حضور زنان در عرصه اقتصادی با استناد از آیات قرآن کریم دارای کاستی می باشند که دراین مقاله سعی شده در حد امکان تمام آیات و شواهد موجود قید شود.
بر اساس مقاله ی تدوین شده بر آنیم تا به سوالات زیر پاسخ دهیم:
- یا زنان می توانند همانند مردان در عرصه اجتماعی و کار و تولید و تجارت و بازرگانی و ارائه خدمات عمومی فعالیت داشته باشند؟
- از دیدگاه قرآن شرایط حضور زنان در اجتماع جهت فعالیت های اقتصادی چیست ؟
- از دیدگاه قرآن کریم، زنان با چه نوع از فعالیت های اقتصادی سنخیت ندارند؟
- جواز اشتغال زنان به کارهای مخصوص زنان از گاه قرآن را بیان کنید؟
بحث اصلی
کار زنان در دو بخش مطرح می باشد:
- بخش خصوصی و فعالیت هایی که برای ساماندهی و مدیریت مصرف در داخل خانه انجام می دهند، از جمله کارهایی مانند همه ی کارهای منزل و شوهرداری و بچه داری و ... می باشد.
- بخش عمومی و اجتماعی که به فعالیت بیرون از خانه تعبیر می شود. کارهایی که زنان در بیرون از خانه انجام می دهند، مانند کار در مراکز تولیدی و خدماتی و اداری را در بر میگیرد. [۱]
- ↑ حسینیان، احمد (۱۳۸۰). راز آشکار. موسسه فرهنگی انتشاراتی آیه و موسسه انتشارات هفت.