کاربر:Biglari/صفحه تمرین

از اسلامیکال
پرش به ناوبری پرش به جستجو

عصمت امام

اهل سنت بر عدم لزوم معصوم بودن امام اتفاق نظر دارند.[۱] در طرف مقابل، تمام اندیشمندان شیعه در این رای اتفاق نظر دارند که یکی از شرایط احراز منصب امامت، عصمت است و امام شخصی است که هم از انجام خطا و هم از ارتکاب گناه و معصیت منزه باشد.[۲]

متکلمان شیعه، در اثبات لزوم عصمت امام، به ادله گوناگون عقلی و نقلی توسل جسته‌اند. علامه حلی در این باره می‌گوید:" طائفه امامیه، امامان را در لزوم معصوم بودن از تمام زشتی‌ها و گناهان از سن کودکی تا زمان مرگ، همانند پیامبران می‌دانند، زیرا امامان حافظان شرع و برپادارندگان آن‌اند و وضعیت آنان از این جهت مانند وضعیت پیامبر (ص) است.[۳]

عصمت امام در قرآن

متکلمان شیعه برای اثبات لزوم عصمت امام به برخی از آیات قرآنی نیز توسل جسته‌اند. از جمله:

امامت عهد الهی

وَإِذِ ابْتَلَىٰ إِبْرَاهِيمَ رَبُّهُ بِكَلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ ۖ قَالَ إِنِّي جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَامًا ۖ قَالَ وَمِنْ ذُرِّيَّتِي ۖ قَالَ لَا يَنَالُ عَهْدِي الظَّالِمِينَ

و [یاد کنید] هنگامی که ابراهیم را پروردگارش به اموری [دشوار و سخت] آزمایش کرد، پس او همه را به طور کامل به انجام رسانید، پروردگارش [به خاطر شایستگی ولیاقت او] فرمود: من تو را برای همه مردم پیشوا و امام قرار دادم. ابراهیم گفت: و از دودمانم [نیز پیشوایانی برگزین]. [پروردگار] فرمود: پیمان من [که امامت و پیشوایی است] به ستمکاران نمی رسد[۴]

این آیه که بیانگر اعطای مقام امامت به حضرت ابراهیم (ع) است، بر لزوم عصمت امام از گناه دلالت دارد. زیرا می‌گوید: امامت، به مثابه پیمان الهی، هرگز به ظالمان که شامل گنهکاران نیز می‌گردد، نخواهد رسید.[۵]

اطاعت از اولوالامر

يٰا أَيُّهَا اَلَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اَللّٰهَ وَ أَطِيعُوا اَلرَّسُولَ وَ أُولِي اَلْأَمْرِ مِنْكُمْ...

ای کسانی که ایمان آورده اید! اطاعت کنید خدا را! و اطاعت کنید پیامبر خدا و اولو الأمر[ اوصیای پیامبر] را...[۶]

آیه اولی اللمر نیز از لزوم عصمت امام حکايت می‌کند، زیرا دعوت قرآن به پیروی مطلق از اولوالامر که همان امامامان‌ امت‌اند، تنها با فرض معصوم بودن آنان معقول است، چرا که در فرض عدم عصمت می‌باید پیروی از آنان در موارد گناه و خطا از حوزه فرمان الهی استثنا می‌شد.[۷]

عصمت امام در روایات

برخی متکلمان شیعه برای اثبات لزوم عصمت به برخی روایات استناد کرده‌اند. از جمله:

حدیث ثقلین

...إِنِّی تَارِکٌ فِیکمْ أَمْرَینِ إِنْ أَخَذْتُمْ بِهِمَا لَنْ تَضِلُّوا: کِتَابَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ أَهْلَ بَیتِی عِتْرَتِی. أَیُّهَا النَّاسُ اسْمَعُوا وَ قَدْ بَلَّغْتُ إِنَّکُمْ سَتَرِدُونَ عَلَیَّ الْحَوْضَ فَأَسْأَلُکُمْ عَمَّا فَعَلْتُمْ فِی الثَّقَلَیْنِ وَ الثَّقَلَانِ کِتَابُ اللَّهِ جَلَّ ذِکْرُهُ وَ أَهْلُ بَیتِی فَلَا تَسْبِقُوهُمْ فَتَهْلِکُوا وَ لَاتُعَلِّمُوهُمْ فَإِنَّهُمْ أَعْلَمُ مِنْکُم‏‏؛ من در میان شما دو چیز باقی می‌گذارم که اگر آنها را دستاویز قرار دهید، هرگز گمراه نخواهید شد: کتاب خدا و عترتم که اهل‌بیتم هستند. ای مردم بشنوید! من به شما رساندم که شما در کنار حوض بر من وارد می‌شوید. پس من از شما درباره رفتارتان با این دو یادگار ارزشمند سؤال خواهم کرد؛ یعنی کتاب خدا و اهل‌بیتم. بر ایشان پیشى نگیرید که هلاک ‌می‌شوید و به ایشان چیزى نیاموزید که آنها از شما داناترند.[۸]

  1. تفتازانی. شرح مقاصد. ج. ۵ جلد. ص. ۲۴۹.
  2. سعیدی مهر، محمد (۱۴۰۲). آموزش کلام اسلامی. ج. ۲. ص. ۱۴۴.
  3. علامه حلی. نهج الحق و کشف الصدق. ص. ۱۶۴.
  4. قرآن کریم، سوره بقره، آیه ۱۲۴.
  5. سعیدی مهر، محمد (۱۴۰۲). آموزش کلام اسلامی. ج. ۲ جلد. ص. ۱۵۳.
  6. قرآن کریم، سوره نساء، آیه ۵۹.
  7. سعیدی مهر، محمد (۱۴۰۲). آموزش کلام اسلامی. ج. ۲. ص. ۱۵۳.
  8. کلینی (۱۴۰۷). الکافی. ج. ۱. ص. ۲۹۴.