کاربر:Biglari/صفحه تمرین

اثبات عصمت امام

عصمت به معنای خالی از گناه بودن عملکرد یک فرد است. باور به عصمت پیامبران در دیدگاه مسلمانان یک اصل مسلم تلقی شده است. اما در مورد عصمت امامان میان فرق اسلامی اختلاف نظر وجود دارد.

ادله عقلی

اهل سنت بر عدم لزوم معصوم بودن امام اتفاق نظر دارند. در طرف مقابل، تمام اندیشمندان شیعه در این رای همداستان‌اند که یکی از شرایط احراز منصب امامت، عصمت است و امام شخصی است که هم از انجام خطا و هم از ارتکاب گناه و معصیت منزه باشد.متکلمان شیعه، در اثبات لزوم عصمت امام، به ادله گوناگون عقلی و نقلی توسل جسته‌اند. از جمله ادله عقلی با توجه به ضرورت نیاز امت به امام بدین قرار است؛

اگر بپذیریم پس از حضرت‌ محمد (ص) وظیفه حفظ شریعت و دفاع از کیان اسلام و استمرار هدایت مردم بر عهده امام است، انجام این امر به صورت کامل و شایسته بدون برخورداری از عصمت امکان ندارد. علامه‌ حلی در این باره می‌گوید:" طائفه امامیه، امامان را در لزوم معصوم بودن از تمام زشتی‌ها و گناهان از سن کودکی تا زمان مرگ، همانند پیامبران می‌دانند، زیرا امامان حافظان شرع و برپادارندگان آن‌اند و وضعیت آنان از این جهت مانند وضعیت پیامبر (ص) است.

ادله نقلی

عصمت امام در قرآن

متکلمان شیعه برای اثبات لزوم عصمت امام به برخی از آیات قرآنی نیز توسل جسته‌اند. از جمله:

امامت عهد الهی

وَإِذِ ابْتَلَىٰ إِبْرَاهِيمَ رَبُّهُ بِكَلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ ۖ قَالَ إِنِّي جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَامًا ۖ قَالَ وَمِنْ ذُرِّيَّتِي ۖ قَالَ لَا يَنَالُ عَهْدِي الظَّالِمِينَ

و [یاد کنید] هنگامی که ابراهیم را پروردگارش به اموری [دشوار و سخت] آزمایش کرد، پس او همه را به طور کامل به انجام رسانید، پروردگارش [به خاطر شایستگی ولیاقت او] فرمود: من تو را برای همه مردم پیشوا و امام قرار دادم. ابراهیم گفت: و از دودمانم [نیز پیشوایانی برگزین]. [پروردگار] فرمود: پیمان من [که امامت و پیشوایی است] به ستمکاران نمی رسد

این آیه که بیانگر اعطای مقام امامت به حضرت ابراهیم (ع) است، بر لزوم عصمت امام از گناه دلالت دارد. زیرا می‌گوید: امامت، به مثابه پیمان الهی، هرگز به ظالمان که شامل گنهکاران نیز می‌گردد، نخواهد رسید.

اطاعت از اولوالامر

يٰا أَيُّهَا اَلَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اَللّٰهَ وَ أَطِيعُوا اَلرَّسُولَ وَ أُولِي اَلْأَمْرِ مِنْكُمْ...

ای کسانی که ایمان آورده اید! اطاعت کنید خدا را! و اطاعت کنید پیامبر خدا و اولو الأمر[ اوصیای پیامبر] را...

آیه اولوالامر نیز از لزوم عصمت امام حکايت می‌کند، زیرا دعوت قرآن به پیروی مطلق از اولوالامر که همان امامامان‌ امت‌اند، تنها با فرض معصوم بودن آنان معقول است، چرا که در فرض عدم عصمت می‌باید پیروی از آنان در موارد گناه و خطا از حوزه فرمان الهی استثنا می‌شد.

عصمت امام در روایات

برخی متکلمان شیعه برای اثبات لزوم عصمت به برخی روایات استناد کرده‌اند. از جمله:

حدیث ثقلین

حدیث ثقلین یکی از احادیث مهم در اثبات امامت و عصمت ائمه اطهار (ع) است. حدیث ثقلین بارها از زبان پیامبر (ص) نقل شده و در بسیاری از منابع شیعه و سنی آمده است.

...إِنِّی تَارِکٌ فِیکمْ أَمْرَینِ إِنْ أَخَذْتُمْ بِهِمَا لَنْ تَضِلُّوا: کِتَابَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ أَهْلَ بَیتِی عِتْرَتِی. أَیُّهَا النَّاسُ اسْمَعُوا وَ قَدْ بَلَّغْتُ إِنَّکُمْ سَتَرِدُونَ عَلَیَّ الْحَوْضَ فَأَسْأَلُکُمْ عَمَّا فَعَلْتُمْ فِی الثَّقَلَیْنِ وَ الثَّقَلَانِ کِتَابُ اللَّهِ جَلَّ ذِکْرُهُ وَ أَهْلُ بَیتِی فَلَا تَسْبِقُوهُمْ فَتَهْلِکُوا وَ لَاتُعَلِّمُوهُمْ فَإِنَّهُمْ أَعْلَمُ مِنْکُم‏‏؛ من در میان شما دو چیز باقی می‌گذارم که اگر آنها را دستاویز قرار دهید، هرگز گمراه نخواهید شد: کتاب خدا و عترتم که اهل‌بیتم هستند. ای مردم بشنوید! من به شما رساندم که شما در کنار حوض بر من وارد می‌شوید. پس من از شما درباره رفتارتان با این دو یادگار ارزشمند سؤال خواهم کرد؛ یعنی کتاب خدا و اهل‌بیتم. بر ایشان پیشى نگیرید که هلاک ‌می‌شوید و به ایشان چیزى نیاموزید که آنها از شما داناترند.

از این حدیث به خوبی فهمیده می‌شود که؛ اهل بیت پیامبر (ص) معصوم‌اند، زیرا عبارت " إِنْ أَخَذْتُمْ بِهِمَا لَنْ تَضِلُّوا " حاکی از آن است که پیروی از قرآن و اهل بیت هیچ گاه به گمراهی نمی‌انجامد، در حالی که اگر اهل بیت معصوم نباشند، اقتدای بی قید و شرط مردم به آنان، لااقل در برخی موارد، موجب گمراهی آنان خواهد شد. جدایی ناپذیری قرآن و اهل بیت نیز این معنا را تاکید می‌کند، زیرا با فرض عدم عصمت امامان، آنان نمی‌توانند همواره همراه و قرین قرآن باشند، بلکه دست کم در مواردی با قرآن اختلاف پیدا کرده، از آن جدا می‌شوند.

با توجه به موارد گفته ضرورت عصمت امامان به اثبات می‌رسد.