بسم الله الرحمن الرحیم
بسم الله الرحمن الرحیم عبارتی است که مسلمانان در آغاز کارها و متون دینی به کار میبرند و در قرآن نیز پیشاپیش سورهها آمده است. دربارهٔ آیه بودن آن و جایگاهش در سورهها میان مذاهب اسلامی اختلاف نظر وجود دارد.
در اسلام
بسم الله الرحمن الرحیم جملهای دینی است که مسلمانان بر اساس سنت پیامبر اسلام در آغاز کارها و گفتارها به کار میبرند و آن را نشانهای از یاد خدا و طلب یاری او میدانند. این عبارت در قرآن در ابتدای بیشتر سورهها آمده است.[۱]
در میان فِرق اسلامی دربارهٔ جایگاه این عبارت اختلاف وجود دارد. شیعه امامیه آن را آیهای کامل و جزو هر سوره میدانند. همین نظر از ابنعباس، ابنمبارک، عاصم، کسائی و شماری از قاریان کوفه و مکه نیز نقل شده است. گروهی دیگر همچون حمزه و برخی شافعیان، آن را تنها آیهای از سوره فاتحه میشمارند. همچنین مالک، ابوعمرو و بسیاری از حنفیان آن را آیهای مستقل دانسته و بخشی از سورهها نمیدانند، در حالی که میان حنفیان قرائت آن در نماز رایج و واجب شمرده شده است. در مقابل، مالک خواندن آن در نماز را مکروه میدانست مگر برای رعایت خلاف.[۲]
در روایات شیعی و اهلسنت اهمیت بسیاری برای این عبارت ذکر شده است. از جمله نقل شده که گفتن «بسم الله» پیش از وضو، خوردن و آشامیدن، یا هنگام خواب، باعث دور ماندن از وسوسه شیطان است. همچنین روایتهایی از امامان شیعه دربارهٔ جایگاه آن نقل شده است، از جمله اینکه نزدیکترین عبارت به اسم اعظم الهی است و سوره حمد را با وجود آن «سبع المثانی» مینامند. برخی روایات بر اهمیت رعایت احترام نسبت به نوشتهٔ این عبارت نیز تأکید کردهاند.[۳]
پانویس
ارجاعات
منابع
- اختری، عباسعلی (۱۳۹۰). «بسم الله الرحمن الرحیم». دایرةالمعارف جامع اسلامی. تهران: آرایه.