تهمت
تهمت به معنای نسبت ناروا دادن و گمان بد بردن نسبت به دیگران است. این عمل در اسلام از گناهان بزرگ دانسته شده و در قرآن و حدیث نسبت به پرهیز از آن و نیز دوری از موقعیتهایی که موجب بدگمانی میشود، تأکید شده است.
معنای اصطلاحی
تهمت به معنای گمان بد یا نسبت دادن چیزی نادرست به فردی دیگر است.[۱]
در منابع اسلامی
محمد، پیامبر اسلام، گفته است: کسی که به مرد یا زن مسلمانی تهمت بزند یا چیزی بگوید که در او نیست، در روز قیامت بر تلی از آتش قرار خواهد گرفت تا گفته خود را ثابت کند. جعفر صادق توصیه کرده است که به فردی که امین دانستهای نباید تهمت بزنی و نیز نباید کسی را که به خیانت شناختهای، امین خود قرار دهی. او همچنین بهتان زدن به پاکان را از کوههای بزرگ سنگینتر دانسته است. محمد نیز گمان بد را دروغترین دروغها معرفی کرده است. از حسن بن علی سؤال شد فاصله بین حق و باطل چیست؟ پاسخ داد چهار انگشت: آنچه را با چشم ببینی حق است و آنچه را با گوش بشنوی باطل. معمر سنبسی از حسن عسکری نقل کرده است که باید در هر چیز حتی نسبت به یک سنگ گمان نیک داشت، زیرا ممکن است رازی الهی در آن نهفته باشد. او در پاسخ به تعجب راوی به حجرالاسود اشاره کرد. همچنین از علی بن ابیطالب نقل شده است که در بستر بیماری به فرزندانش سفارش کرد از مکانهای بدنام و مواضعی که موجب بدگمانی میشود دوری کنند.[۲]
محمد تأکید کرده است که سزاوارترین مردم به تهمت، کسانی هستند که با افراد متهم همنشینی میکنند. جعفر صادق نیز هشدار داده است که از مواضع مشکوک پرهیز شود؛ حتی ایستادن در راه با مادر ممکن است موجب بدگمانی شود. علی بن ابیطالب نیز گفته است اگر کسی خود را در موقعیتی قرار دهد که موجب تهمت شود، نباید بدگمانان را سرزنش کند بلکه باید خود را ملامت نماید.[۳]
پانویس
ارجاعات
منابع
- اختری، عباسعلی (۱۳۹۰). «تهمت». دایرةالمعارف جامع اسلامی. تهران: آرایه.